De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 662]

73. Leeuw en den Wandelaer.^*

1 Alsoo bijcans ist Clito vergaen. Want als hij hem selfs boven Alexandrum Magnum 2 prees, ende zijn Ridderlijcke feyten hoogh roemde; oock voorgaf, dat hij niet alleen 3 inden krijgh veel lieden met eygener handt verslagen had, maer Alexandrum Magnum 4 uyt der vijanden handen verlost, ende hem selven alsoo boven Alexandrum verhief, 5 soo vergrimde Alexander over hem, ende stack hem doot.

CVRTIVS LIB. 8.

* Regel 1 bijcans: (bijcans met bijw. -s naast 't dial. bij-[be-] kant) bijna; Clito: (Latijnse buigingsvorm) Clitus, vriend en vertrouweling van Alexander de Grote, wiens leven hij 'n keer redde (deze geschiedenis wordt ook anders verhaald); hem selfs: zich zelf: Alexandrum Magnum: (Latijnse buigingsvorm) Alexander de Grote, zie onder prent 14. - r. 2 Ridderlijcke feyten: dappere daden. - r. 3 eygener: ouwe verbuiging 3e n.v. vrouwelik op er. - r. 4 hem selven: zich zelf. - r. 5 vergrimde: werd toornig; Curtius Lib. 8: uit 't 8ste boek van Curtius, 'n Romeins geschiedschrijver in de 1e eeuw v. Kr.; hij schreef o.a. ‘Historiae Alexandri Magni’ (geschiedenis van Alexander de Grote) in 10 boeken.

[p. 663]

LXXIII

 

Een reysend Wandel-gast en stercken Leeuw te zamen¹

 

Door't schaduwende wout haer wegh en voet-pat namen,

 

En hadden onderlinghe haer praterij ghemeen,³

 

Ter tijd zij zaghen uyt ghehouwen in een steen,⁴

5

Een Man en ruyghen Leeuw, die worstelende deden

 

Haer beste en arbeyd om elck anderen t'ontleden:⁶

 

Daer nae veel strijds de Man ten lesten meester word,⁷

 

Zoo dat de Leeuw (zoo't schijnt) ter aerden neder stort.⁸

 

De wandelaers hier op haer ooghen bezigh sloeghen,⁹

10

En elck voor ander schiep hier in een goed ghenoeghen.¹⁰

 

De Leeuw 'sLeeuws sterckheyd prees, die 'smenschen overtrof,

 

De Man gaf zijns ghelijck den eeren-krans en lof,¹²

 

Vermits hij merckelijck den Leeuw scheen t'overwinnen:¹³

 

De Leeuw hier om vergramt en rasende van zinnen

15

Zijn macker sprongh op't lijf, en sprack, Wel aen, laet zien,

 

Wie van ons tween de sterckste, en grootste weyr magh bien.¹⁶

 

‘Wie zich te veel beroemt en zijnen kam op steket,

 

‘Niet lettende met wie of wat persoon hij spreket,^17-18

 

‘Komt lichtelijck ten val, ghesnevelt onder voet,¹⁹

20

‘En zijn verdiende straf ten laetsten draghen moet.

1 reysend Wandel-gast: reizende wandelaar, voetreiziger; (-gast is hier in z'n betekenis veralgemeend tot 'n mannelik persoon, dus wandelgast: wandelaar).

3 En waren onder elkaar aan 't praten.

4 Ter tijd: tot dat.

6 Haer beste: hun best; arbeyd: moeite; elck anderen: elk den andere (hieruit elkander, elkaar); t'ontleden: te verscheuren.

7 Daer: waar; strijds: met s bij veel.

8 zoo't schijnt: zoals 't blijkt.

9 bezigh: (werkzaam, ijverig) aandachtig.

10 elck voor ander: de een voor de ander.

12 zijns ghelijck: zijn gelijke (de gelijke van hem; zijns: van hem, ouwe 2e n.v.; ook nu nog zeggen we zijns gelijke; ghelijck: vorm zonder e, vgl. bij Vondel: de heilig).

13 merckelijck: merkbaar, duidelik; scheen: bleek.

16 weyr: weerstand.

17-18 steket en spreket: ouwe vormen van steekt en spreekt ook toen niet meer in gebruik, alleen om 'n slepend rijm te krijgen; wat persoon: wat voor 'n persoon.

19 ghesnevelt onder voet: (onder de voet) op de grond gevallen, bezweken (snevelen: vroeger gewoner dan sneuvelen: vallen, de ouwe betekenis).