De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 648]

66. Voghelaer ende Vincken.^*

1 Insghelijcx ist met een Procureur te Constantinopolen afgheloopen. Want als hem 2 eener een vereering deed, soo heeft hij die selve [om dat se hem te slecht dochte] 3 niet willen aennemen, overmits hij wat meerder ende grooter hoopte te krijgen. Maer 4 als hij sagh, dat hij niet alleen geen grooter, daer hij op wachte, maer oock de cleyne, 5 die hij veracht had, niet en kreegh: soo is hij op hem selven soo toornigh geworden, 6 dat hij zijn Dienstmaeght heeft belast, zij soude hem met een houte schoffel lustigh 7 de lendens smeeren; op dat hij door sulcke slagen wijs wierde, ende voortaen het 8 cleyn niet verachte.

PONTANUS.

* Onderschrift:
Regel 1 een Procureur: 'n bewindvoerder; te Constantinopolen: verbogen vorm (3e n.v.). - r. 2 eener: iemand, zie blz. 524 r. 6; een vereering deed: 'n geschenk vereerde; te slecht: te gering; dochte: leek (dochte: ouwe verl. tijd van dunken). - r. 3 meerder: belangrijker; dus: wat beter en groter (meerder = grooter). - r. 4 daer hij op wachte: waar hij op rekende. - r. 5 op hem selven: op z'n eigen. - r. 6 zij soude: zij moest; schoffel: schop, spa (zoals in 't middeleeuws en nog o.a. in 't Antwerps). - r. 7 smeeren: afranselen; wierde: zou worden. - r. 8 Pontanus: waarschijnlik Giovanni Pontáno, Napels humanist, dichter en staatsman (1426-1503): wel niet de Nederlandse geschiedschrijver Johan Izaak Pontánus (1571-1639) professor te Harderwijk, die alleen over Deense en Nederlandse geschiedenis geschreven heeft.

[p. 649]

LXVI

 

Een Voghelaer in't veld uytspannende zijn garen,¹

 

Ghezeten onder't bruyn van schaduwende blaren,²

 

Een wolcke Vincken tot zijn net afdalen zagh,³

 

Die't zaed op picken quam dat uytghespreydet lagh.

5

Maer ziende een ander schaer van voglen elders vlieghen

 

Dacht haer met eenen slagh te zamen te bedrieghen.⁶

 

De Vincken zat terwijl, van't zaed dat light ghespreyd,⁷

 

Ontvlien den Voghelaer die op zijn luymen leyd.⁸

 

T'licht ondertusschen daelt, nae moeyte en groot verlangen

10

Hij aenden avond maer een vincxken heeft ghevanghen.

 

‘De gierigaert die nae het goed des werelds streeft,¹¹

 

‘En nimmermeer ghenoeght met tgene dat hij heeft,¹²

 

‘Maer nae't onzeker tracht het welcke hem quam te voren,¹³

 

‘Heeft dickwijls tgeen hij hadde op't onverzienst verloren.¹⁴

1 garen: net (van garen).

2 't bruyn van...: de donkerte van schaduwgevende blaren (bruin bekende schildersterm voor schaduw).

3 wolcke: vlucht.

6 haer.... te bedrieghen: hun.... in 't net te verschalken.

7 zat terwijl: verzadigd ondertussen.

8 die op zijn luymen leyd: die op de loer ligt (op zijn luymen liggen, luimen: meervoud van luim: loer, 't loeren, 'n heel ander woord als luim: stemming, gril; ook: op zijn luim liggen: op (z'n) de loer liggen).

11 De gierigaert: de hebzuchtige.

12 nimmermeer: nooit; ghenoeght: tevreden is.

13 hem quam te voren: voor hem, voor z'n ogen kwam.

14 hadde: had (hadde oorspronkelike vorm).

TEKSTKRITIEK: r. 3 grooter, de oude uitgave heeft groote.