De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 630]

57. De Vlieghe en Mieren.^*

1 Sulcke redenen zijnder ghevallen tusschen Maximianum ende Diocletianum. Want als 2 Maximiamus onderstont Diocletiano wijs te maken dat het beter was op zijn boersch 3 als op zijn hoofsch te leven: soo heeft Diocletianus het Keyserrijck ende al zijn 4 M^t. verlaten, ende op't veldt in een hutte hem met slechte cost ende dranck laten 5 ghenoeghen; tot den welcken Maximianus namaels quam ende prees ende roemde 6 hemselven boven Diocletianum, om dat hij daghelijcx heerlijck leefde, ende aende 7 Keyserlijcke tafel wel at ende dronck, en dat Diocletianus zijn buyck met grove spijs 8 vervulde. Daerop hem Diocletianus antwoorde: hij was met sulcx wel te vreden. Want 9 een goet Ruyter, wort wel uyt den zadel gelicht: Ende costelijcke brassers, zijn haer 10 leven niet seker.

CVSPINIANVS.

* Onderschrift:
Regel 1 redenen: gesprekken, woorden; (vergelijk: er zijn harde woorden gevallen); Maximianum en Diocletianum: Latijnse buigingsvormen. - r. 2 Maximiánus: Romeins keizer (305-311) opvolger van z'n schoonvader Diocletianus (284-305), de beruchte kristenvervolgers; onderstont: ondernam, probeerde; Diocletiano: Lat. 3e n.v. - r. 3 op zijn hoofsch: volgens de gewoontes van 't hof; het Keyserrijck: 't Keizerschap. - r. 4-5 M^t.: majesteit; slechte: eenvoudige; hem laten ghenoeghen: zich te vreden gesteld; tot den welcken: tot hem (tot wie, 't Latijnse ad quem); namaels: later. - r. 6 hemselven: zichzelf; heerlijck: als 'n vorst (heer), vorstelik. - r. 7 wel: goed. - r. 8 vervulde: vulde; Daerop: waarop; met sulcx: met dit, hiermee. - r. 9 een goet Ruyter....: 'n spreekwoord met de bedoeling hier: die keizer is, kan de kroon verliezen; costelijcke: kostbare, dure; Cuspinianus: zie onder prent 2.

[p. 631]

LVII

 

Der Vlieghen Keyzer zich veel lofs heeft toegeschreven,

 

Vermits hij in't palleys der Princen hoogh verheven²

 

Aen s'Vorsten tafel at, daer t'Mierken t'zomers vast³

 

Met arbeyd was bezwaert en wonderlijck belast;⁴

5

Zoo datze meer een Peert of Ezel was gheleken,⁵

 

Die staegh tot d'ooren toe in slavernije steken.⁶

 

Den arbeyd, zeght de Mier, kan niet zoo schand'lijck zijn,

 

Als leegheyd, die best past den Hond of t'vuyle Zwijn.⁸

 

Welcx leven van ons tween oock waert is meerder eeren⁹

10

Zal ons d'ervarentheyd des tijds heel kortling leeren.¹⁰

 

T'was nauwelijcx ghezeyd; de winter-tijd verscheen:

 

De Vlieghe in armoe sterf met droefheyd en gheween;¹²

 

Maer d'altijd kloecke Mier verzorght in hare schuren,¹³

 

De winter wonder veyl in weelde kon verduren.¹⁴

15

‘De Luyaert, die de bloem van 'slevens tijd verslaept,

 

‘In plaets van vruchten niet dan stekel-doornen raept:

 

‘Vergaet in zijn ellend; terwijl door s'Heeren zeghen,

 

‘De vrome wel verzorght en heerlijck is bedeghen.¹⁸

2 't palleys der Princen....: 't hoog verheven, vorstelik paleis (Princen: vorsten).

3 daer: terwijl; t'zomers: 's zomers (uit te zomer: in de zomer en s'zomers, zoals tsnachts uit te nacht en 's nachts); vast: voortdurend.

4 wonderlijck: biezonder, heel erg.

5 was gheleken: had geleken (was gheleken uit gelijk was en had geleken).

6 in slavernije steken: in zware arbeid zitten.

8 leegheyd: ledigheid.

9 Welcx leven...: Wie van ons tweeën z'n leven.

10 d'ervarentheyd: de ondervinding; heel kortling: binnen heel korte tijd.

12 sterf: stierf (sterf de ouwere vorm).

13 kloecke: ijverige; verzorght: goed bezorgd, goed voorzien.

14 veyl: veilig, onbezorgd; verduren: doorkomen, doorstaan.

18 De vrome: de werkzame; heerlijck is bedeghen: in heerlike rijke voorspoed is (bedeghen: gegroeid; van bedijen: in voorspoed toenemen).