De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 604]

44. Strijd der Voghelen en der Beesten.^*

1 Ghelijck als de vliermuys teghen de voghelen, also heeft Hiero hem ghedraghen 2 teghen Themistoclem. Want als Themistocles teghen die van Perssen oorlogen wilde, 3 so begeerd hy van Hierone, dat hy sick by hem wilde voeghen, ende helpen hem 4 strijden teghen die van Persen. Maer Hiero sloegh hem sulcx uyt vreese af, ende 5 stelde sick ter syden. Doen nu Themistoclis boven lagh, ende nade vercreghene 6 overwinninghe groote Triumfe ende schouspelen hield, so quam Hiero mede om hem 7 by te zijn ende met hem te triumferen. maer Themistocles wees hem met grooten 8 spot van hem wegh, seggende: De wijl ghy my inden strijt ende in't perijkel niet 9 hebt willen by staen, so zijt ghy niet weerdigh in tijdt van vrede mijn megesel te 10 zijn, ende de gemeene vreught deelachtigh te wesen.

AELIANUS.

* Onderschrift:
Regel 1 vliermuys: vleermuis (Vlaamse bijvorm, door verwarring met vlier, vlierstruik); Hiero I, koning van Syracuse op Sicilië. - r. 2 Themistoclem: Latijnse voorwerpsvorm van Themístocles, de beroemde Atheense veldheer in de Perziese oorlogen (5e eeuw v. Kr.); die van Perssen: die van Perzië, de Perzen. - r. 3 begeerd: begeerde; Hieróne: Latijnse buigingsvorm; sick: zich (zie blz. 602 op r. 2); wilde: zou. - r. 4 sloegh hem sulcx.... af: weigerde hem dat. - r. 5 stelde sick ter syden: hield zich onzijdig; boven lagh: overwinnaar was. - r. 7 hem by te zijn: bij hem te zijn. - r. 9 megesel: (meegezel) deelgenoot. - r. 10 gemeene: algemene; Claudius AElianus: Romeinse geschiedschrijver (omtrent 200 na Kr.).

[p. 605]

XXXXIV

 

T'viervoetigh wild ghediert' streed met t'ghevogelt heftigh.

 

Men quam van weder zijds te velde prat en deftigh:²

 

T'zy om dat veel te laegh t'ghevogelt dalen quam,

 

En 'teyghendom al meer des aerdrijcx tot zich nam,

5

Oft ander oorsaeck, verre om d'oudheyd noch te zoecken⁵

 

Int onghekreuckt pampier van onbeschreven boecken.⁶

 

De strijd gingh dapper aen; een yder deed zijn best,⁷

 

Op dat hy zijn party verwinnen mocht int lest.⁸

 

De Vleermuys half beducht, haest tot den dieren neyghde,⁹

10

Om best in tijds 'tontgaen t'ghedierte dat haer dreyghde,

 

Maer als de vog'len nu door't vlieghende gherucht¹¹

 

De dieren dreven met de Vleermuys op de vlucht,

 

De Vleermuys sichtent om haer trou-loos onderwinden¹³

 

Haer geenzins dorst int choor der vog'len laten vinden,

15

Maer sluypt by duyster nacht omt quaed dat haer aencleeft,

 

Haer schamende de daed die zy bedreven heeft.

 

‘Al die in d'open locht het voorhooft op wil houden,

 

‘Zich wel van ontrou wacht, die dobbel werd vergouden.¹⁸

 

‘Wie eenmael ontrou pleecht, heeft altijd schande en smaet,

20

‘En word van't mensgheslacht verbeten en ghehaet.

2 quam.... te velde: trok op voor d'oorlog; prat: trots, deftig, goed toegerust.

5 verre....: heel ver weg nog uit te zoeken, omdat 't zo lang geleden is (om d'oudheyd).

6 Ironies, want 't is toch nooit beschreven!

7 gingh dapper aen: 't vechten ging er dapper toe; yder: spreek uit met ei-klank (zie blz. 503 vs. 22).

8 zijn party verwinnen mocht: z'n weerpartij zou kunnen overwinnen.

9 haest....: sloot zich gauw aan bij de landdieren.

11 vlieghende gherucht: geschreeuw van de vogels.

13 sichtent: sedert (vooral Zuid-Nederlands); onderwinden: daad.

18 wacht: (wachte) moet zich met zorg (wel) voor ontrouw wachten; vergouden: vergolden.