De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 594]

39. De Pauw en d'Exter.^*

1 Als de lantsaten in Arragonia, nae't afsterven hares Konings Martini versamelt waren 2 om een ander te kiesen, so trat Vrcelensis een treffelijcke Grave voort, en begeerde 3 men soude hem Koning maken, dewijl hy rijck van goeden, edel van bloede, ende 4 de Koninglijcke eer wel weirdigh was. Maer sy pasten op hem niet, mits sy hem voor 5 sulcken man niet en kenden, die haer met verstant ende wijsheyt konde regeren, ende 6 met een manlick onvertsaeght hert beschermen. Dies sy Ferdinandum d'Infant van 7 Castilien vercoren, die vroom ende van hooghen verstande was, ende dat Koningrijck 8 wel gheregeert heeft.

VALLA.

* Regel 1 Martini: (Lat. 2e n.v.) van Martinus, Koning van Arragon in 1410. - r. 2 Vrcelensis: 'n Spaanse graaf. - r. 3 rijck van goeden: rijk aan goederen. - r. 4 Maer sy pasten op hem niet: maar ze sloegen geen acht op hem. - r. 5 kenden: erkenden; haer: hun. - r. 6 Dies: dus; Ferdinandum: (Lat. 4e n.v.) Ferdinand I, zoon van Jan I van Castilië, in 1412 koning. - r. 7 vercoren: gekozen. - r. 8 Valla: Laurentius Valla, geleerde en letterkundige (1407-1457); hij schreef o.a. ‘Geschiedenis van de regering van Ferdinand, koning van Arragon.’

[p. 595]

XXXIX

 

Al wat op wiecken zweeft vergaderde te zamen,

 

Op datze een braef Monarch en overheer bequamen.²

 

D'een stemde dat de Zwaen van ouds de kroon toe quam,³

 

En d'ander d'Arent koos van Keyzerlijcken stam.⁴

5

Ten lesten is de stem en uytspraeck van haer allen

 

Op d'opghepronckte Pauw eendrachtelijck ghevallen,⁶

 

Vermids dat om de glans zijns schoonheyds hoogh beroemt⁷

 

Zy stemden dat de kroon rechtveerdigh hem toe komt.⁸

 

Maar d'Exster snater-beck de waerheyd niet kon zwijghen,

10

En sprack van waer oft wy dan hulpe zullen krijghen

 

Als erghens jemand ons heel 'tonderdrucken pooght?¹¹

 

Dewijl ghy op s' Pauws kracht al heel niet steunen mooght.¹²

 

Of zou de vyand voor de luyster van zijn pluymen

 

En schoone schachten t'veld verbaest wel moeten ruymen?¹⁴

15

‘Een schoonheyt onverzelt van wijsheyd en van macht

 

‘Een vlecke is in het bloed en Koninghlijck gheslacht.¹⁶

 

‘De schoonheyd van een Prins kan nerghens d'onderzaten¹⁷

 

‘In tijd van strijdens nood noch helpen noch yet baten.¹⁸

2 braef: flink; overheer: opperheer.

3 de Zwaen: omdat in de Griekse en Germaanse fabelleer de zwaan altijd nauw verbonden was met de goden, en haar zodoende 'n goddelike macht werd toegeschreven.

4 van Keyzerlijcken stam: omdat de keizers vanouds de arend in hun wapens droegen (de keizerlike adelaar).

6 eendrachtelijck: eendrachtig, met algemene stemmen.

7 Vermids dat: omdat; beroemt: geroemd.

8 Zy stemden: ze beslisten.

11 jemand: wel onder Duitse invloed voor iemand; heel: met geweld, stuurs (zie blz. 523 vs. 10).

12 al heel niet: helemaal niet; mooght: kunt.

14 schachten: pennen, vleugels; verbaest: verward, ontsteld.

16 vlecke: 'n zwakte.

17 Prins: vorst.

18 In tijd van strijdens nood: in tijd van nood door oorlog.