De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 572]

28. De Dief en den Huys-Hond.^*

1 Noch veel getrouwer is Menenij knecht zijnen Heer gheweest. Want als Menenij 2 vyandt met geweer ende wapen in zijn Huys quam, ende den knecht vraegde waer 3 zijn Heer te vinden was, oock groot gelt beloofden, soo hy hem wees; ende den 4 doodt dreygden, so hij't niet en dede: Soo heeft de knecht noch met dreyghen hem 5 laten schricken, noch met gelt becoopen om zijn Heer te verraden, maer met een 6 wonderbare listicheyt haer bedrogen, ende zijn Heer alsoo verlost, ende hemselven 7 aen zijns Heeren plaetse vrywilligh laten dooden.

FVLGOSVS.

* Regel 1 Menenij: (Menenii) van 'n zekere Menénius. - r. 2 met geweer ende wapen: gewapend (geweer: synoniem van wapen). - r. 6 haer: hun (de vijandt: meervoud bedoeld). - r. 7 Fulgósus: waarschijnlik Baptisto Fregoso, doge van Genua in de 15e eeuw, heeft o.a. 'n werk geschreven over ‘Daden en woorden van pausen, keizers’ enz. (Zie ook onder prent 7).

[p. 573]

XXVIII

 

Een Dief in s'borgers huys by duyster nacht gebroken,

 

Van d'huys-bewaerder Hond ontdeckt werd en geroken:

 

Dies hy in lijfs gevaer den Hond aenbood ter nood,³

 

Indien hy't blaffen staeckte, een lecker garsten-brood.

5

Maer 'taldertrouste beest, zijns ampts en plichts gedachtigh,

 

Al blaffende verhief zijn stemme lancx hoe krachtigh:⁶

 

Opweckende 'tgezin luyds-keels met groot gerucht,

 

En dreef met dese stem den Roover op de vlucht:

 

Zoude ick om't snood genot u diefte en boosheyt helen,⁹

10

En trouweloos alzoo mijns Heeren goeden stelen?¹⁰

 

Of door begeertens brand om winst my toegezeyd¹¹

 

V veylen 'tgoed gerucht van mijn getrouwigheyt?¹²

 

Vliet Roover: packt u wech: verziet u voor mijn schelden:¹³

 

Mijn eere is my te weert, u munt wil hier niet gelden.¹⁴

15

‘Dees fabel stelt ten toon de schult en plicht oprecht¹⁵

 

‘Van een getrou gemoed en vroom rechtvaerdigh knecht;

 

‘Die s'heeren haef beschut en voorstaet als zijn eygen,¹⁷

 

‘Noch om geen giften zal tot trouweloosheyd neygen.

3 ter nood: in de nood (n.l. van de dief) in z'n angst.

6 lancx hoe krachtigh: al langer hoe krachtiger (lanx: zie blz. 489 op vs. 296).

9 diefte: diefstal.

10 goeden: goederen.

11 door begeertens brand: door de vurigheid van de begeerte (begeertens: naast begeertes, meermalen dergel. vormen op ens bij Vondel; zie b.v. Heerlijckheyt van Salomon vs. 511).

12 veylen: verkopen; 'tgoed gerucht: de goede roep, de goede naam.

13 verziet u: wacht u, wees op uw hoede; schelden: bestraffen, bestraffing.

14 wil: zal.

15 schult en plicht oprecht: de eerlike plicht, waartoe hij als eerlik man verplicht is; ouwere betekenis van schuld is verplichting; (schuld en plicht betekenen beide 't zelfde).

17 haef: have, bezit.