De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 560]

22. D'oude ende jonge Kreeft.^*

1 Also is de Keyser Heliogabalus van kinds-been af, tot alle ondeught ende boosheyd 2 van zijn moeder opgevoedt ende gewent, daerom hy oock een overmaten godloos 3 leven geleydt heeft; ende doen hy noch in zijn jeught vanden Keyser Severo vermaent 4 ende gebeden wierde, dat hy den wegh der boosheydt wilde verlaten, ende op den 5 wegh der deugden keeren, gaf hy voor antwoord: dat hy dien wegh al gewennet was, 6 ende hadse van zijn moeder gheleert, kondse daerom niet laten.

CVSPINIANVS.

* Regel 1 Heliogábalus Romeins keizer (begin twede eeuw). - r. 2 van zijn moeder: door zijn moeder; overmaten: bovenmatig, buitengewoon (overmaten: over de maat, van mate, maten zie prent 21 vs. 10. - r. 3 Severo: keizer Sevérus (zie prent 21). - r. 6 kondse: kon ze (kond' = konde); laten: verlaten; Cuspinianus: zie onder prent 2.

[p. 561]

XXII

 

De schelpe-drager Kreeft wilde haers gelijck aenwijzen,¹

 

Dat t'voorwaerts swemmen meer als t'aerslen is te prijsen:²

 

Al wast schoon dat nature haer luyden in dit deel³

 

Int scheppen hadde ontbloot van schoonheyd al gheheel,

5

Vermits zy andren hadde op andre wijs ghegeven

 

Met vinnen door het vocht recht voorwaerts uyt te sweven.

 

Maer d'onderwesen Kreeft sprack zijnen macker aen,

 

Dewijl hij't had gheleert hij zoudet eerst bestaen,⁸

 

En als een leerlijck beelt het vochte velt door ploeghen,⁹

10

Hy wilde recht op't spoor hem nae te volghen voeghen.¹⁰

 

‘Ghy die't voortreflijck ampt eens leeraers vast becleet,¹¹

 

‘En andren haer ghebreck te toonen zijt ghereet,

 

‘V zelven eerst bestiert, wilt in u zelf ghenezen

 

‘T'geen ghy in andren meynt bestraffelijck te wezen:¹⁴

15

‘Want als ghy andren leert, en blijft vant goede schuw,

 

‘Zoo blijft een dobbel sonde en grover vleck in u.¹⁶

1 schelpe-drager: schaaldrager (schelpe = schaal, van schaaldieren).

2 aerslen: achteruitgaan (oorspronkelike betekenis).

3 Al.... schoon: al.... dan; haer luyden: hun lieden: hun; dus: al was 't dan dat, al had dan de natuur hun bij 't scheppen helemaal van sierlikheid in 't zwemmen verstoken (in dit deel: in dit opzicht: n.l. in 't zwemmen).

8 hij zoudet: hij (zou) moest 't; bestaen: ondernemen, doen.

9 leerlijck beelt: leerzaam voorbeeld; vochte: vochtige.

10 hem nae te volghen voeghen: zich voegen, zich schikken, zich er toe zetten na te zwemmen (volgen).

11 vast: geregeld.

14 meynt: meent (meynen met Brabantse ei).

16 dobbel: dubbele (dobbel onverbogen vorm zie blz. 434 vs. 148).