Dagboek uit een kamp

12 juli, woensdag

Vandaag lig ik in bed met epidydimitis of orchitis: grote euforie doorstroomt mij, doordat ik rijkelijk gegeten heb. Gegeten en gerookt hebbend, moet ik, de balans opmakend, tevreden zijn met de laatste drie jaar. Al was het alleen - pathetisch misschien, maar toch wáár - al was het alleen omdat ik Flaps meesterlijke beschrijving mocht lezen van het bevolkingsregisterproces, een uit zijn cel gesmokkeld, met zo weinig piëteit behandeld document, dat er toen al een bladzijde aan ontbrak, een gespannen, nuchter, Stendhaliaans chef d'oeuvre, dat culmineert in Brouwers opmerking tegen Flap dat het hem veel genoegen gedaan had, kennis met Flap te maken en dat het alleen jammer was dat deze kennismaking zo kort van duur was geweest...

Ik werkte. Bleulers psychiatrie is droog, en ik schijn door zekere vlucht uit de realiteit van droge, abstracte lectuur te houden. Een jaar geleden hield ik me bezig met het psychisch monisme, met het vertalen van een essay van Huxley, was net met de analyse begonnen, was gelukkig en wist dat. A. kwam me elke dag haast opwinden en soms bevredigen. Met Flap, aan wie ik vaak denk, was het toen al mis, maar toen trok ik me er niet

[p. 31]

veel van aan. V. had een stuk proza van mij niet slecht gevonden. Het geluk van toen associeer ik waarschijnlijk aan de serieuze, droge lectuur van Bleuler. Zó kan men een voorraad geluk hebben en opmaken: langzamerhand ga ik nu, in plaats van geluk, epidydimitis aan droge lectuur associëren? (Zie hier kort geformuleerd een vondst, die ik in 10 minuten niet aan Paps kon duidelijk maken.)

Paps is uit de schoenen, bij de ‘Jugendbetreuung’ - gelijk met dr. L., z'n collega en nu zijn concurrent. L. nu, tot gisteren een levend lijk, is plotseling zeer actief en msw (macht sich wichtig, overtr. trap.: msbw: macht sich besonders wichtig) geworden. (Wees hij me niet eens met klem van argumenten op Paps' geremdheid en onmacht tot originele prestaties?)¹⁵

15 Toelichting 1964: de opmerkingen over dr. L. zijn verward en cryptisch. Dat komt door tegenstrijdige gevoelens waarvan ik de aard toen niet doorzag. Hij had zich heel vriendelijk beschikbaar gesteld om gesprekken met mij te voeren. Hij wist dat mijn eigen analyse in Amsterdam na enkele maanden was onderbroken. Het zal de lezer al wel zijn opgevallen dat ik toen een vrij sterke binding aan mijn ouders had. In principe terecht zag dr. L. dat hier een hindernis school voor de verdere gevoelsontwikkeling en hij besprak met mij het overdrevene aan de bewondering die ik bijvoorbeeld voor mijn vader koesterde. Maar naar blijkt uit mijn malicieuze vertekening van zijn woorden hierboven wilde ik daar in die omstandigheden niet aan. Daar kwam nog bij, al kwam het naar ik meen niet ter sprake, dat ik mij zeer loyaal voelde ten opzichte van de in Amsterdam achtergebleven analyticus. Ook hachelijk was dat dr. L., enkele weken vóór ons in Bergen-Belsen aangekomen, er al bijzonder slecht uitzag, zodat ik riskeerde mij te hechten aan iemand die spoedig zou sterven. In elk geval heb ik mij schichtig en met schuldgevoel van hem afgewend. Dat het aan mijn loyaliteitsconflict gelegen heeft, wordt ook wel duidelijk door mijn opmerking dat hij vaders ‘concurrent’ is geworden. In werkelijkheid zagen de beide heren elkaar zo niet.