|
| |
| |
| |
Vierde kapittel.
Hoe men van eenen mislukten advokaet een' goeden kruidenier wil maken.
Het verwonderde my, dat myn vader zoo ligt toegaf op hetgene ik hem had geschreven: dit kwam weinig met zyn karakter overeen. Eer ik lang te huis was, werden echter de redens dezer inwilliging my bekend. Myn vader had namelyk zyne plannen ten mynen opzigte reeds veranderd, en hy wachtte slechts op myne te huiskomst met de vacantie, om my zulks mede te deelen. De man was niet sterk overtuigd van myne geestvermogens, en hy had nagedacht, dat een middelmatig advokaet toch maer eene bedroefde personnagie is. Hy zag aen den anderen kant, dat zyn kruideniershandel nog dagelyks in voorspoed toenam, en had zelfs eenige operatiën in het groot begonnen. Dit had aenleiding gegeven tot het veranderen van zyn plan met betrekking tot myne bestemming. Hy wilde dat ik zynen handel zoude voortzetten en een koopman worden.
| |
| |
Aenvankelyk was ik zeer over deze schikking te vreden. Ik dacht: ik zal niets anders te doen hebben, dan my met de kantoorboeken onledig te houden en te zorgen dat zy steeds bygeschreven blyven. Maer weldra vond ik uit, dat het geheel anders met de zaek gelegen was. Myn vader verlangde, dat ik in den winkel zoude blyven, om de kalanten te gerieven, de commissien aen te nemen, de stalen van goederen die men bragt te onderzoeken, ten einde aldus op eenen korten tyd eenige kennis der waren en een' gemakkelyken omgang met de menschen te verwerven. Op deze wyze had myn vader begonnen, zóó ook wilde hy dat ik myne nieuwe loopbaen zoude intreden.
Ik was dan van Scylla in Charybdis, of, om my in eene minder mythologische tael uit te drukken, van de pan in het vuer gevallen. De schrik van menschen had my de hoogeschool doen verlaten en van de geliefde studie afzien; nu werd ik in eene betrekking geplaetst, die my verpligtte den geheelen dag met menschen om te gaen. Op de universiteit was ik ten minste, buiten het examen, niet gedwongen iemand aen te spreken; en nu zoude ik genoodzaekt zyn, den geheelen dag door, elke vreemde persoon, die goed vond in den winkel te komen, ter spraek te staen. Het gedacht alleen daervan, maekte my reeds den ongelukkigsten der menschen; wat moest dan de wezenlykheid niet worden!
| |
| |
Reeds 's morgens vroeg werd ik, acht dagen na myne tehuiskomst, in den winkel geplaetst, met de aenbeveling om wel op te passen. Men had my, de vorige dagen, met de meest gevraegde waren bekend gemaekt, en er de pryzen by aengeteekend. In het begin ging de zaek beter dan ik er my aen verwachtte. De eerste kalant die binnen kwam, was een wyf met eenen katoenen mantel; het gerucht van hare holleblokken had ze my reeds van verre aengekondigd.
- Voor dry cents koffy en 'nen halven cent peeën, - vroeg zy. Ik geriefde haer zoo goed als ik kon; zy legde dry cents en half op den toog en verdween.
Nauwelyks was zy de deur uit, of eene dienstmeid trad in den winkel. Zy keek eens goed rond, vroeg of de jufvrouw niet daer was, bezag my toen eens wel, en riep uit, terwyl zy hare handen te zamen sloeg: - Wel, Sieminies kinderen! Mynheer Jan, zytde gy het? Wie zou u zoo herkend hebben? En wat zytde groot geworden! En hoe bruin dat uw haer geworden is! En zytde nu al uitgestudeerd? En gaetde nu het kruidenieren doen? Och! wat staet u die ronde vest toch aerdig! Zie, zie! en eenen veurschoot ook al! Och hemeltje! en ik, die goedsjeudig docht dat ge gingt pastoor worden. 'Nen aerdigen pastoor, he! met 'nen veurschoot! En kuntde 't hier wel gewoon worden? Maer geeft me eens gauw een half pond suiker,
| |
| |
want ik ben haestig. Waer is uw moeder? Dat is achtien centen, he? Of is de suiker al weêr opgeslagen? Dat worden toch schrikkelyke tyën! Ze zeggen dat er 'nen hongersnood op handen is, hebtde gy daer niets van gehoord, mynheer Jan? Ons madam zegt, dat de arme menschen een revolutie gaen maken, en dat de Franschman in het land zal komen, met honderd duzend Gardesjoes. Ik vind 'nen halven cent goed van voorleden keer. Zie, dat is percies gepast, niet waer, mynheer Jan? Myn complimenten aen uw moeder, zullen. Adiuskes, mynheer Jan. -
Daermede liep zy de deur uit, nog tusschen hare tanden mompelende: Och hemeltje! wie zou dat nu toch in al zyne levensdagen gedacht hebben? Voor pastoor studeren, en gaen koffy en bitterpeeën verkoopen! Wat zal ons madam staen zien!
Dit gesnater, waer ik niet moest op antwoorden, had my eenigzins op myn gemak gesteld, en ik haestte my deze praetzieke kalant te gerieven. Ik vermeende derhalve, dat ik de zaek wondergoed verrigt had, en begon reeds te hopen, dat ik myne verlegenheid op den duer zoude afleeren, toen er eene welgekleede dame binnen trad.
Naer haer spreken, moest het eene Française of Waelin zyn. Zy poogde, zoo veel zy kon, zich in het vlaemsch uit te drukken, hetgene my dadelyk sterk
| |
| |
voor haer innam; want de Franschen geven zich gewoonlyk de moeite niet, eene vreemde tael aen te leeren; en deze uitzondering deed my genoegen.
- Manhire, - zegde zy, - kun ga heb de goedhadde, van changeer datte stuk van vafe francs? - En zy wierp een vyffrancsstuk op den toog, terwyl zy my zeer vriendelyk bezag.
Deze vriendelyke blik deed my nog meer dan naer gewoonte myn bewustzyn verliezen, en zoo groot was myne verbawereerdheid, dat ik niet meer wist waer myn hoofd stond. De vriendelyke dame kwam my ter hulp, en zeer snel had zy eene zekere hoeveelheid halve francs en centen byeen, die zy met zulke gauwheid telde, dat zelfs, wanneer ik niet zoo bestaen geweest ware, ik haer niet had kunnen volgen. Wanneer zy haer klein geld had byeen geraept, knikte zy nog eens op eene bekoorlyke wyze, en verdween.
Toen trad een heer binnen, die den weg vroeg, om zich naer het Musaeum te begeven. Ik stond op, kwam van achter den toog uit tot aen de deur, wees hem eerst links, dan regts, dan weêr links en dan regtdeur, zonder zelf te weten waer ik hem naertoe stuerde. Hy scheen echter begrepen te hebben, bedankte my en sloeg den weg in dien ik hem had aengewezen.
Deze persoon kon nog geene twintig stappen verre zyn, wanneer de zelfde vrouw met haren katoenen mantel en
| |
| |
holleblokken, die 's morgens het eerste was komen koffy koopen, woedend de deur in trad. Het zou my onmogelyk zyn, al de scheldwoorden te herhalen, die zy my naer het hoofd wierp, eer ik kon te weten komen, waerom zy zoo boos was. Eindelyk vernam ik, dat ik haer voor dry centen bitterpeeën en eenen halven cent koffy, in plaets van voor dry centen koffy en eenen halven cent bitterpeeën, geriefd had. Zy had een overgroot pak van dit laetste artikel, en niet veel meer dan eenen vingerhoed vol van het eerste ontvangen. Beteuterd stond ik met den mond wyd open en de armen loodregt nevens de zyden gehangen, en wist geen woordeken te antwoorden! Gelukkig kwam myn vader, die naer de kerk was gegaen, juist op dit oogenblik te huis. Hy vernam wat er gaende was, kon zich niet houden van lagchen, trachtte de vrouw zoo goed mogelyk te paeijen, en geriefde haer op nieuw hetgene zy verlangde.
Als deze vrouw den winkel verliet, werd zy byna overhoop geloopen, door den heer die vroeger was komen naer het Musaeum vragen, en die nu met eene groote verontwaerdtging binnen trad, en vroeg of het aldus was, dat men te Antwerpen met eenen vreemdeling handelde, hem zynen kostelyken tyd deed verliezen, en op eene zoo onnoozele wyze voor den gek hield.
- Wat is dat weêral? - riep myn vader uit; - zeker weêr eene nieuwe domheid van mynbeer mynen zoon!
| |
| |
Inderdaed, het was zoo: de vreemdeling had my naer het Musaeum gevraegd, en, de rigting volgende die ik hem in myne verwarring had aengeduid, was hy op de Kasteel-plein uitgekomen. Myn vader schudde het hoofd op eene zeer bedenkelyke wyze, verontschuldigde my zoo goed hy kon, en toonde den vreemdeling zynen weg.
Myn vader bereidde zich my eene les te geven, over de noodzakelykheid die er voor een koopman bestond, om in alles wat hy deed de grootste aendacht aen te wenden, wanneer er, gelukkigerwyze, weder iemand in den winkel trad. Het was de meid, die vroeger een half pond suiker was komen koopen. By die, stond de zaek al ruim zoo erg:
- Wel! heb ik nu ooit van myn leven zoo iets gehoord of gezien! - zoo begon zy. - Daer hebde gy wat schoons aengevangen, mynheer Jan. Madam is zoo kwaed als een huis; en het ergste van al, ze denkt dat het myn schuld is. Percies of dat ik er kost aen doen, dat Mynheer Jan haer wilt doen puimsteen in haren koffy roeren! Ik had zoo maer met der haest het pak in den suikerpot geschud, zonder er naer te zien; en al had ik er naer gezien, dan zou ik het toch nog niet gewaer geworden zyn; want in ons keuken is het zóó donker, zóó donker, he! dat ge er bykans het tippeken van uwen neus niet kunt zien. Ik liep met de grootste gauwte naer binnen, zette den suikerpot op de tafel, met het scheel er op; want madam
| |
| |
die wachtte er naer. Maer als ik haer zei, dat mynheer Jan t' huis was gekomen, en kruidenier was geworden in plaets van pastoor, dan hadde gy ze moeten zien staen zitten zien! Ze wou het immers maer niet gelooven. Neen, zei ze zoo, zoo gek is myn gebuer toch niet, zei ze zoo, dat iiy zoo veel kostelyk geld in zynen zoon zal gaen steken, zei ze zoo, om hem dan, zei ze zoo, met 'nen veurschoot aen, achter den toog te gaen laten staen. - Ja maer, madam, zeg 'k zoo, 't is mynheer Jan zelf, zeg 'k zoo, die het my gezeid heeft, zeg 'k zoo, en ik heb hem met myn eigen oogen gezien, zoo goed als ik u daer zien dien klont suiker in uwe tas doen. - En percies op dien oogenblik, goeide ze met de suikertang een stuk suiker in haer tas. - Maer, Sieminies van Maritte! madam, zeg 'k zoo, wat ziet die suiker toch grauw! Mynheer Jan heeft hem zeker getrompeerd, zeg 'k zoo, - Ja, zei ons madam, en hy wilt niet smilten ook niet, zei ze zoo. Toens gaen we den suiker van dichten by bezien, en ge zult van u leven niet raden wat dat het is... het zyn allemael stukken puimsteen! Of dat dat nu geparmetteerd is? En coleerig lyk ons madam wierd! Zie, dat kuntde niet gelooven. Maer ik zei haer dan, dat het latyn nog in mynheer Jan zynen kop zal gesteken hebben, en dat dat misschien latynsche suiker was; en dan begost ze te lagchen, en dan was alles weêr gedaen. Maer ze heeft gezeid, dat mynheer Jan den
| |
| |
naesten keer moest in het vlaemsch gerieven, want dat ze liever vlaemschen suiker heeft, dat die zoeter is. Vinde gy dat ook niet, mynheer? Maer geeft me nu eens gauw wat anderen, want ons madam zit er naer te wachten, en hare koffy is al bykanst koud. Zie zóó zie; dat is het. 't Is nu immers toch suiker he? Ja? Adieu dan, tot fluskens: dan kom ik nog eens wat klappen; want nu heb ik geenen tyd. -
En weg was ze. Vele andere menschen, die ik in den morgen geriefde, en ook mis bediend had, kwamen klachten doen. Indien ik dry dagen in den winkel ware geweest, dan zou zeker myn vader al zyne kalanten verloren hebben, en dit uit geene andere reden, dan dat hy my niet van jongs af gewoon gemaekt had, in de tegenwoordigheid van groote menschen den mond te durven openen.
Eer hy weder uitging, wilde hy eens zien hoe het met de kas gelegen was. Hy begaf zich achter den toog, trok de geldlade open, en... ik dacht dat hy ging achterover vallen, zoo trok hy zich in eens terug, met een wezen waer verbaasdheid, schrik en misnoegdheid te gelyk op te lezen stonden. Hy sprak echter geen woord, sloot de lade toe, en ging naer binnen.
Eenige oogenblikken daerna, kwam myne moeder in den winkel. Zy zag er zeer bedroefd uit. Jan, Jan! - zegde zy, - wat hebt gy nu gedaen? - Ik vroeg wat het
| |
| |
was, en vernam alsdan, dat er meer dan dertig francs uit de lade verdwenen waren. Eerst konde ik niet begrypen boe dit mogelyk was; eindelyk schoot my de vriendelyke dame met haer vyffrancstuk te binnen. Ja, zy was het, die, uit myne belemmering voordeel trekkende, dit geld ontfutseld had, wanneer ze my zoo bereidwillig en op eene zoo geschikte wyze had helpen tellen.
Als myn vader vernam, hoe de zaek gegaen was, toonde hy zich minder ontevreden. Hy zag er echter van af, een kruidenier van my te willen maken. - De jongen is voor niets met alle goed, - hoorde ik hem in zich zelven prevelen. Dit bedroefde my; maer hy had my zoo gemaekt; waerom riep hy my gedurig in myne kindschheid toe: Zwyg, jongen, als er groote menschen by zyn?
|
|
Auteursrecht onbekend