|
| |
| |
| |
Dertiende brok.
All's well that ends well.
De zaek van Minis en Stark beslist zynde, was er niets meer, dat my nog in Savannah ophield, en ik nam de gelegenheid waer van eenen amerikaenschen drymaster, die in gereedheid lag om naer Liverpool te zeilen. Dit schip heette the Olive-branch, bestierd door kapitein Dyer, met wien ik ging spreken over den prys dien hy zoude vragen, om my mede naer Europa te nemen. Wy kwamen overeen, dat ik hem tachentig dollars zoude geven, de helft dadelyk, en de andere helft zoo haest wy in Liverpool zouden aengekomen zyn.
Daer juist de tyd der gele koorts ging beginnen, haestte zich de kapitein zoo veel hy kon zyne lading aen boord te nemen, en in het begin der maend september werd het anker geligt; wy voeren de Savannah-rivier af tot dat wy in volle zee waren, alwaer de loods, die tot daertoe het schip had gestierd, ons verliet, en wy vervoorderden met eenen gunstigen wind onze reis.
| |
| |
Niets byzonders gebeurde er de eerste dagen: zeilen werden by gezet, gereeft of geheel afgenomen, naermate de wind sterker of zwakker werd, en zoo bereikten wy welhaest den Golfstroom, hetgene onze vaert nog bespoedigde. Het voorkomen van dezen stroom is zeer zonderbaer. Het schip gleed op eene tamelyk gladde zee, toen Mr Williams, de stuerman, my op eene halve myl afstands eene ruwe streep op het water deed bemerken, en zegde dat dit de Golfstroom was. Wy voeren er naer toe, en nauwelyks waren wy over deze linie heen, of wy bevonden ons in eene onstuimige zee, van waer wy nog eenigen tyd het kalme water konden ontdekken, dat wy zoo even verlaten hadden.
Den tweeden dag onzer reis, wandelde kapitein Dyer over en weêr op het dek, toen hy plotselyk een' man in het oog kreeg, die geen deel maekte van het scheepsvolk.
- Wat, de drommel! doet gy hier, - vroeg hy hem, en waer komt gy van daen? -
Het was een ongelukkige Ierlander met een kwaed been, die geene middelen had om zyne reis te betalen, noch door werken zyn' doortogt konde verdienen. Hy had zich, met het toedoen van een' zyner landgenooten, die matroos aen boord was, op het schip gesmokkeld, en toen de kapitein hem aensprak, begon de vent te schreijen gelyk een kind. Kapitein Dyer, die een zeer
| |
| |
brave, goedhertige mensch was, kreeg medelyden met hem, en liet hem goed oppassen. Ik vroeg om zyn been te zien, en vond aen de scheen eene groote leelyke wond, die ik zoo goed mogelyk vermaekte. Aen heeling was echter niet te denken; want de ligchaemsgesteldheid van den ongelukkigen was hoogst klierachtig, en om hem goed te meesteren, ware het noodig geweest, hem versch vleesch te doen eten, hetgene natuerlyk aen boord van een schip niet doenbaer is.
Als ik den man zoo goed bezorgd had als het my mogelyk was, sprak een oude matroos, die vertrouwen had gekregen in myne kunde, my aen, en vroeg of ik zyne tandpyn niet konde genezen. Hy liet zyn' mond zien, waerin de laetste hondstand dien hy nog bezat en die ongemeen lang, scherp en geel was, niet goed meer vast stond, en hem zeer in het eten moest hinderen; want telken male dat hy zyn' mond wilde sluiten, stak hem de tand in het daerboven geplaetste tandvleesch of in de bovenste lip, en dit veroorzaekte hem gedurig pyn.
- Die tand zou moeten getrokken worden, - zegde ik; - maer dit zal moeijelyk gaen, want ik heb noch tang noch sleutel om de operatie te doen. -
De steward, een Sineesch die geene r konde uitspreken, maer de plaets van deze letter met veel geschiktheid verving door eene l, was, even als verscheidene matroozen, uit nieuwsgierigheid komen kyken, en riep uit:
| |
| |
Dael is een instlumentsdoos in de kajuit; wil ik ze aen den kapitein gaen vlagen?
- Ja, jongen, - zei ik, - ga vlaegt ze maer; en blengt ze zoo gauw als ge kunt. -
De matroozen lachten, en de steward vertrok en kwam, een oogenblik daerna, met de noodige instrumenten terug. Het kostte niet veel moeite om den tand uit de kinnebakken te krygen, en toen de operatie gedaen was, wilde ik hem overboord werpen, maer de matroos vatte my driftig by den arm, om dit te beletten. Ik bezag hem verwonderd; maer hy, den tand genomen en hem zorgvuldig in een stuk papier gerold hebbende, stak hem in zynen zak, en zegde:
- Wat geluk dat gy mynen tand niet hebt over boord gesmeten! Hadt gy dit gedaen, dan ware ik zeker gedurende deze of eene zeer aenstaende reis op zee verongelukt.
Dit is eene der menigvuldige bygeloovigheden, welke onder de zeelieden in zwang zyn. De man had de volle overtuiging, dat, indien hy eenig gedeelte van zich zelve, al ware het maer wat afknipsel van zyne nagels, de zee ten prooi hadde gegeven, deze zoo lang zoude gewoeld en geëischt hebben, tet dat zy het geheele ligchaem ingezwolgen had.
's Middags aen tafel zag er de kapitein zwaermoedig uit; hy had geene lust om te eten, en zegde, dat hy zich een weinig in zyne kooi ging leggen om te rusten. Hy
| |
| |
klaegde van pyn in het hoofd en in de ruggegraet. Dit maekte my ongerust, wam zulke zyn de gewoonlyke voorteekens der geele koorts. Een mensch, die zich in volle gezondheid lustig heen en weêr beweegt, gevoelt zich eensklaps onpasselyk; eene hevige hoofdpyn stelt hem buiten staet om zyne gewoone bezigheden te verrigten; eene ongemeene vermoeidheid heeft alle zyne lidmaten bevangen; hy wordt ylhoofdig; zyne trekken krygen eene gele kleur; hy braekt, en zyn braeksel is zwart. Vier uren na den eersten aenval der kwael, is hy dood. Soms kan het langer duren; maer wanneer de zieke begint zwart over te geven, dan is het zelden dat hy er van doorkomt. Ik voelde den kapitein den pols, en vond dezen zeer onregelmatig en koortsig. Er waren medicamenten aen boord, en ik wilde een afdryvend middel voorschryven; maer hy weigerde iets in te nemen, zeggende dat het wel van zelf zoude beteren. Het werd avond, maer de onpasselykheid beterde niet. Tegen acht ure viel de kapitein in slaep. Een half uer later, wilde ik my ook in myne kooi begeven; want aen boord van een schip weet men niet hoe den avond, zonder zich ter dood toe te vervelen, door te brengen. Reeds had ik myne kleederen uitgetrokken, toen de kapitein opstond, zich in zyn hemd naer den trap, en dan naer boven begaf. Ik snelde hem achter na, en in myne haest vergat
| |
| |
ik myne kleederen weder aen te trekken. De matroos, die aen het roer stond, verschrikte toen hy in het donkere twee witte gedaenten op het dek zag verschynen, en riep met eene forsche stem: ‘Wie daer?’ Ik dacht er niet aen, hem te antwoorden; want de kapitein liep naer de lyzyde van het schip en deed eene beweging als wilde hy over boord springen. Ik was nog by tyds genoeg by hem, om hem tegen te houden. Toen ik hem by den arm vatte, wendde hy zich om en bezag my met verwilderde oogen; de koorts had hem waenzinnig gemaekt. Hy stiet my met kracht van zich weg en wilde met geweld zyn voornemen voortzetten; maer ik vatte hem by den kraeg van zyn hemd en riep om hulp; de stukken lynwaed bleven my in de hand hangen. Gelukkig waren de stuerman en twee matroozen by dezen tyd tot ons gekomen, en het gelukte hun, ofschoon met veel moeite, den zieken terug in de kajuit te brengen en hem in zyne kooi te leggen, alwaer ik hem dwong de noodige geneesmiddels in te nemen. Daerna legde ik hem eene sterke spaenschevliegpleister van achter in den hals, om zoo spoedig mogelyk de verhitting van het brein af te leiden. Dit alles geschiedde echter niet zonder moeite, want de zieke woelde geweldig en spande al zyne krachten in, om zich los te maken. Eindelyk verliet hem de aenval, en de zieke viel in een' diepen slaep. De steward en de matroos bleven in de kajuit, om tegen alle voorvallen in
| |
| |
gereedheid te zyn. Hun byzyn werd echter niet noodig bevonden, want de patient kreeg zoo een' hevigen aenval van waenzinnigheid niet weder, hoewel hy nog eenigen tyd ylhoofdig en onbekwaem bleef om zich met de bestiering van het schip te bemoeijen.
De volgende dagen, terwyl de kapitein nog bedlegerig was, had de stuerman menigvuldiger de wacht, dan zoude het geval geweest zyn, indien deze ziekte niet plaets had gegrepen. Gedurende eene dezer wachten, na den middag, stapte Mr Williams over het dek op en neêr, en dit met zulk een' geweldigen spoed, als of hy daerdoor het einde zyner wacht eerder hadde kunnen bereiken. Eensklaps stond hy stil, en keek met groote aendacht naer het zuiden. Nadat hy eenige oogenblikken als het ware zyne oogen uit zyn hoofd gestaerd had, nam hy den verrekyker, die legen de hut der kajuit hing, rigtte hem naer het punt dat hy zoo ernstig beschouwd had, en bleef er zoo lang door zien, dat de aendacht van al degene die zich op het dek bevonden, ook op dit punt getrokken werd. Aenvankelyk zag ik niets dan de grauwe wolken en de donker groene baren; maer welhaest, aen het uiterste einde der zuiderkim, waer de lucht zich met de zee scheen te vereenigen, bemerkte ik een' kleinen witachtigen schyn; doch hoe groot myne inspanning ook ware, het was my toch onmogelyk uit te maken, wat die witte schyn mogt beteekenen.
| |
| |
- Wat is het eigenlyk, - vroeg ik aen Mr Williams, - dat zoo zeer uwe aendacht verwekt?
- Het is een zeil, - antwoordde hy, my den verrekyker ter hand stellende; - maer wat het voor een zeil mag zyn, dit is iets waervan ik my nog niet heb kunnen verzekeren; ik vrees, - voegde hy er by, het hoofd schuddende, - ik vrees, dat ik het maer al te goed kan raden. -
Ik bragt de zienbuis aen myn oog, en nu zag ik duidelyk het hoogste zeil van een vaertuig, dat regtstreeks op ons scheen toe te komen. Een uer later, konden wy ook gedeeltelyk de lagere zeilen ontdekken, en tegen den avond was het reeds zoo veel genaderd, dat wy ook deszelfs dek konden bezigtigen, waerop zich een ongemeen groot getal manschappen scheen te bewegen. Het was een dier vaertuigen, aen welke de Amerikanen den naem van hermaphrodite geven, omdat zy half brik en half schooner zyn; want de voorste mast is getakeld gelyk die van eene brik, en de achterste, die zeer sterk achterover helt, heeft de takelagie van eenen schooner. Dit slach van vaertuigen heeft een' ongemeen snellen gang, en het was ligt te merken, dat de vreemdeling ons welhaest zoude ingehaeld hebben. Mr Williams zag er zeer bezorgd uit en zegde:
- Ik wensch dat alles rigtig zy met dien onbekenden; maer zyn voorkomen staet my niet aen. Hy heeft waer- | |
| |
schynelyk geschut aen boord, ofschoon wy dit nog niet kunnen zien, en wy hebben volstrekt geene middels om ons te verdedigen! -
Dit gezegd hebbende, liet de stuerman het vlag hyschen; maer dit sein werd niet beantwoord; zoodat wy niet wisten met wat voor een' landsman wy te doen hadden.
- Wy moeten trachten, - zegde Mr Williams, - den nacht te baet te nemen, om dien gevaerlyken gebuer kwyt te geraken; anders vrees ik, dat het niet pluis met ons zal afloopen. -
Op dit oogenblik kwam de steward, en zegde:
- Mistel Williams, een andel vaeltuig in 't zigt.
- Waer? - vroeg de stuerman.
- Aen bakboold, gindel, - was het antwoord, en inderdaed op een afstand van een paer mylen zagen wy eenen prachtigen drymaster, die den zelfden koers volgde als wy. Dit schip, ons vlag ziende, had insgelyks het zyne gehyscht, en wy zagen met genoegen dat het ook een Amerikaen was. Mr Williams deed meer noordwaerds stieren, ten einde ons van den vreemdeling te verwyderen en den Amerikaen nader te geraken. Dit ziende, zette de hermaphrodite zeil by, om zynen loop te bespoedigen, en hy won merkelyk veld op ons. Eensklaps echter wendde hy zich om en verwyderde zich met even zoo veel spoed als hy genaderd was. Het is waer- | |
| |
schynlyk, dat by insgelyks den drymaster in het oog had gekregen, en daer deze zyne tanden liet zien, had hy het niet gewaegd, ons verder te vervolgen. Ten minste, dit was het gedacht van Mr Williams; want deze zeeman was ten volle overtuigd, dat het vaertuig welk wy aen stuerboord zagen, een zeeroover was, en dat wy, door de aenwezigheid van den amerikaenschen drymaster, een groot gevaer ontkomen waren. Of dit nu wezenlyk het geval was, dan wel of Mr Williams' verbeeldingskracht hem misleidde, dit zoude ik niet durven beslissen; het is echter stellig, dat er korts te voren, in de dagbladen melding werd gemaekt, van een schip, dat door een' vrybuiter vervolgd was geworden, en dat men een oorlogschip had uitgezonden, om in de streken te kruisen, waer de kaper zich had vertoond.
Een paer dagen na deze ontmoeting, werd Mr Williams ook ziek; nauwelyks was hy de eerste en sterkste aenvallen der koorts door, of de tweede stuerman werd door de zelfde krankheid overmand; zoo dat de dry eenigste persoonen, die het bevel over de manschap konden voeren, bedlegerig waren en builen staet om het scheepswerk te bestieren. De ziekte, eene soort van galkoorts, overviel ook een gedeelte der matroozen, en zoo werd, om zoo te zeggen eer ik myne studiën der geneeskunde ter dege had begonnen, reeds een geheel hospitaal aen myne behandeling toevertrouwd. In al
| |
| |
onzen druk hadden wy echter nog reden om God te danken; want de wind bleef voorspoedig, en wy konden den zelfden koers, dien wy in het begin gevolgd hadden, blyven voortzetten. Indien er een onwêer ware ontstaen, wanneer somlyds al het scheepsvolk te gelyk de hand aen het werk moet slaen, weet ik niet wat er van ons zoude geworden zyn.
Zoo als de zaek stond, hadden wy niets te doen, dan het schip met een' matigen toestel van zeilen in de zelfde rigting te houden, en by elke hernieuwing der wacht het log te werpen en den loop aen te teekenen. Met dit laetste had ik my belast; doch schreef ik myne aenmerkingen niet in het logboek, maer op een afzonderlyk stuk papier, opdat de kapitein dezelve, na zyne genezing, behoorlyk zoude kunnen boeken.
Als ik my, op den vyf en twintigsten dag na onze afreis uit Savannah, 's morgens op het dek bevond, nam ik den verrekyker op, om den tyd een weinig te verdryven met naer alle punten der kim rond te schouwen. Toen ik de zienbuis westwaerts rigtte, kwam het my voor, als of er zich in de verte iets bewoog, maer ik kon niet verklaren wat het was. Ik wilde eenen der matroozen, die aen het roer stond, het instrument in handen geven, opdat hy ook zoude kunnen zien wat er in het westen te voorschyn kwam; maer, zonder eenig ander middel dan zyn doordringend zeemans oog, had hy het voorwerp
| |
| |
reeds ontdekt en zegde: - Het is eene schuit, misschien de loodsboot. -
Toen het vaertuig naderde, bevonden wy dat het eene visschersschuit was, die op ons toekwam. Zoo haest zy het schip ter zyde lag, vroeg ons een der visschers of wy geen' verschen visch of ierscheaerdappels noodig hadden. Ik ging den kapitein verwittigen van het geen er gaende was, en daer hy zich nu tamelyk wel te pas bevond, kwam hy naer boven en kocht een gedeelte der dingen welke deze lieden te koop veilden, en deed deze eetwaren 's middags opdisschen. Nooit heb ik een middagmael genomen dat my lekkerder smaekte dan die visch en aerdappels. Wanneer men een' geruimen tyd beroofd is geweest van versch eten, dan is het onbegrypelyk, met welken lust men zich op hetzelve werpt, zoohaest de gelegenheid zich aenbiedt. Zoo ging het ook met den kapitein, die zoo smakelyk zyn mael binnensloeg, dat ik genoodzaekt was hem tegen te houden, opdat hy, eerst uit eene ziekte opgestaen zynde, zich niet zoude overeten.
Na den middag kregen wy een' loods aen boord, en al onze zieken hielden zich zoo wel als zy konden, opdat men ons geene quarantaine zoude opleggen, het gene ontwyfelbaer het geval ware geweest, indien de gezondheidsbeamten iemand aen boord hadden gevonden, die onder eene kwael leed, welke zoo stark aen de gele
| |
| |
koorts geleek als degene waervan de kapitein, de stuerman en een gedeelte van het scheepsvolk zoo onlangs genezen waren. Alles ging echter goed, en op den zeven en twintigsten dag onzer reis, wierpen wy het anker voor Liverpool.
De kapitein begaf zich naer een boarding-house in de nabyheid van de dokken; ik volgde hem in deze verblyfplaets. Des anderen daegs ging ik de wisselbrieven, die ik by my had, ontvangen, en dan wilde ik den kapitein de veertig dollars betalen, die ik hem nog schuldig was; maer by werd boos en riep uit:
- Wat! gy hebt my het leven gered, en ge wilt my nog geld geven! Ik ben eerder in schuld by u dan gy by my. -
Ziende dat de brave man het aldus opnam, drong ik niet aen, en toen ik, eenige dagen later uit Liverpool vertrok, om my naer Londen te begeven, drukte hy my hartelyk de hand, en hernieuwde zyne dankbetuigingen voor de zorg, die ik voor hem en zyn scheepsvolk had gedragen.
|
|
Auteursrecht onbekend