Versamelde gedigte

Adam of Die Paradys Herwonne
'n Apokriewe Skeppingsverhaal uit die land van Adam Kok

'n Kok was Adam. Dit besef
Al wie die kwessie goed oordink,
Want was hy nie sy eie ‘Chef’,
Wie kon vir hom kom bak en skink?
Hy moes dus maar - maak wat hy wil -
Pawpaws bewerk en piesangs skil.

[p. 259]

 

Die hele wêreld was sy plaas

 

So ver die sirkel rondom strek.

 

Van alles om hom was hy baas -

 

Daar was geen baken, draad of hek.

 

Die groen geboomte was sy huis;

 

En waar hy kom, daar was hy tuis.

 

 

 

Gewoon het hy op Port Sint Johns -

 

In ons taal: Paradysfontein.

 

Hy had geen plaag, geen las soos ons

 

Van motor, telefoon of trein.

 

Geen hof, geen bank was in die land.

 

Geen wetsagent, geen predikant.

 

 

 

Hy wis ook niks van so 'n ding

 

As eksteroog of skeer-ellend';

 

'n Kleremakersrekening

 

Was hom van toeka onbekend:

 

Die eerste, beste boom bevat

 

Vir elke dag 'n nuwe blad!

 

 

 

Volmaak geluk - so dink 'n mens:

 

Hy't alles wat sy hart verlang.

 

Tog brand in hom soos vuur 'n wens:

 

- Die allenigheid het hom gevang -

 

‘O, Skepper,’ smeek hy vroeg en laat,

 

‘Één skeppie nog: gee my 'n maat!’

 

 

 

‘Dit is nie goed nie dat die mens

 

So eensaam en alleen moet wees;

 

En, tot vervulling van jou wens

 

Om wederhelf en goeie gees,

 

Neem Ek uit jou 'n kotelet:

 

'n Ribbebeen met vleis en vet.

[p. 260]

 

Gaan in die Umzimvubu was

 

En lê jou op die seesand neer

 

En vier-en-twintig ure vas

 

Alvorens Ek kan opereer:

 

'n Rib-reseksie - sonder smart -

 

Die vyfde, links, na aan jou hart.’

 

 

 

Wel, so gesê en so gedaan.

 

Toe Adam daar weer wakker skrik,

 

Sien hy vir Eva vóór hom staan

 

Met skugter, neergeslae blik.

 

O wanhoop van die kunstenaar

 

Wat niks verberg, niks openbaar!

 

 

 

O heerlik' land, o heilryk' lot,

 

Van ewig-koele lenteweer

 

En groene tempels van genot,

 

Van berg en bos, rivier en meer,

 

Van silwer strand en bloue see ...

 

Tog werd hy later ontevree.

 

 

 

Die trekgees het hom baasgeraak,

 

Al pleit ook Eva sag en soet

 

(Soos elke vrou vandag sou maak):

 

‘Hier is ons huis, hier gaan dit goed ...

 

Gelukkig hier ons klein gesin -

 

Waarom die onbekende in?’

 

 

 

Altrekkersvader, eerste Boer!

 

So het sy eiesinnigheid

 

Tot omstreeks Kokstad hul gevoer.

 

Te laat kom toe berou en spyt.

 

Helaas! ... Die paradys verloor ...

 

En Ongeluk-se-Nek¹ lê voor.

1 Ongeluksnek, waar die Griekwas oor die berg gekom het.

[p. 261]

 

‘Onthou jy nog die eerste dag

 

Daar onder in die paradys?

 

Hoe jy geskrik het vir die Nag

 

Totdat ek jou die sterre wys?

 

Die hemel,’ sug hy, ‘was om ons -

 

Om jou en my - op Port Sint Johns!’

 

 

 

‘Kom rus,’ sê Eva ná die reis;

 

‘Daarna kan ons oor alles praat.

 

Ek het ons heerlik' paradys

 

Met leë hande nie verlaat,

 

Maar iets van alles saamgebring:

 

My stem: Hoor jy die voëltjies sing?

 

 

 

Bloei op my wange nie die roos?

 

Is nie my oë hemelblou?

 

My glimlag en my traan van troos

 

Nie sonneskyn en môredou?

 

Kan ek nie, kom dan wee of wel,

 

Die paradys vir jou herstel?’

 

 

 

‘Die groot heelal en ek daarby,

 

Met niks vir boumateriaal -

 

Dit wou gedaan wees,’ antwoord hy.

 

‘Maar jy ... my rib? Dis kolossaal!

 

Dit is vir my eers wonderlik,

 

Jy staan alleen ... uitsonderlik!’