Versamelde gedigte

Om die Waarheid te sê:

1 Getuigskrif
H.d.L.

Wat sal ek sê van ou neef Sors?
Dit is ten minste waar van hom:
Hy het gedrink teen elke dors -
Nou en na dese - wat kan kom!

[p. 200]

2 Anamnesis¹

Kyk, Dokter, bietjie na my keel -

Kan jy daar niks bespeur?

Jy kan jou seker nie verbeel

Drie plase is daardeur!

1 Wat die pasiënt aan die dokter vertel aangaande sy verlede.

3 Tweërlei beweegrede

Tant Hannie snik: sy vrees die dood,

Want sy voel glad nie wel;

En vóór haar bed sit sug oom Koot:

Hy vrees ... sy mag herstel!

4 Aan die veilige kant

Bernardus huil en steun en sug

Oor sy oorlede Leen:

‘My trane bring haar nooit weer t'rug ...’

Dis veilig om te ween!

5 Ongeskik vir uitvoer

Dat jy 'n wêreldreis gaan doen -
Daaraan getroos ek my miskien;
Maar dat die wêreld jou moet sien -
Daarmee kan ek my nie versoen!

6 Ja-nee!

‘Die man,’ sê sy, ‘wat my wil hê,
Moet 'ja' en 'nee' beslis kan sê,

Of ek wil hom nie hê nie.’

[p. 201]

 

Maar toe sy in die huw'lik tree

 

Met één wat altyd sê: ‘Ja-nee’,

 

Sê sy: ‘Ag wat, dit sê nie!’

7 Genees

Hy was één klaaglied en één kwaal;

Van kindsbeen was hy moeg gewees.

Nou is hy tog van asemhaal

En al die res vir goed genees!

8 Tyd is geld?

Die mens wat dink geld het veel waarde,

Bly tog 'n tydverkwister

Al koop die skatte van die aarde

Nie één minuut van gister.

9 Il duce¹

Ek droom ek sien 'n groot begrafnis
Met swarte pluime en roufloers uitgerus,
Ek droom ek hoor die mense sê dit is
Die lykstoet van die groot politikus.

(O Dood, - io triumphe! - hoe het jy
Eensklaps die gladde tong, die skrander hoof,
Die sterke wil doodstil - morsdood - gekry
En al die gloed en ywer uitgedoof?)

1 Die Leier - titel van Mussolini, die diktator van Italië, verpersoonliking van die ‘superman’ en weldadige (?) gewelddadigheid.

[p. 202]

 

Verbyster moes ek in my droom bespeur

 

Dat mense ginnegaap en grappies maak

 

Asof hul nie besef wat daar gebeur;

 

Asof die ganse treurspel hul nie raak.

 

Maar ek ontwaak met trane op my wang:

 

'k Het tog gehoop hy word nog opgehang!

10 Verse en verse

‘Oom Jan, ek het 'n vers gemaak -
Vir my is dit geen sware taak.’
Piet skrywe - dit nou maar sub rosa -
In elk geval berymde prosa.
Oom Jan se bril gaan stadig op,
Bedenklik skud oom Jan se kop:
‘Jou aandag moet jy maar bestee
Aan dié wat later melk sal gee!’

11 Kismet¹

Jy wil - maar jy kan nie;

Jy kan - maar jy moenie;

Die Lot speel die troefkaart -

Maak nie saak wat jy doen nie!

1 Kismet = Noodlot (anglice ‘Fate’).

12 Cupido

Niet steeds is de liefde bestendig van duur. Tollens

'n Koele bos

In lentedos,

Al op 'n liewe lentedag,

En daar omhoog,

Met pyl en boog,

Sing Cupido met al sy mag.

[p. 203]

 

'n Jonge paar

 

Sit daar en staar

 

Die opperste klein skelmpie aan.

 

‘Ek wonder tog

 

Hoe lank hy nog

 

Sal bly, en of hy weer sal gaan.’

 

 

 

‘Ag nee, my lief,

 

Moet asseblief

 

Aan liefde nie wil perke set.’

 

‘Ek wil nie, skat,

 

Maar merk tog dat

 

Die klein karnallie vlerke het!’

13 Oorhoeks

Teen iemand vas loop skeeloog-Jan,

Maar wil dit nie laat blyk nie:

‘Jy kyk nie waar jy loop nie, man!’

‘Jy loop nie waar jy kyk nie!’

14 In die katkisasieklas

‘Ja, veertig dae agtereen
En veertig nagte lank gereën -

Dis 'n rekord tot op hede.’

‘Meneer, mag ek Meneer iets vra?’
‘Maar alte seker, Japie. Ja?’

‘Was die boere toe tevrede?’

15 In die sinagoge

Die Jode-kerk sit volgeprop
Van mans met swarte keiltjies op.
Die Ramshoring blaas - die Kantor sing
En elkeen dink sy eie ding.

[p. 204]

 

Daar skielik word Max Goudvis naar

 

En almal werskaf hot en haar.

 

‘Oi, oi! Oi, oi!’ - ‘Waar is die pyn?’

 

‘Oi, oi!’ ‘Toe drink 'n bietjie wyn.’

 

‘Jy wil nie na die hospitaal?’

 

‘Ook nie vir jou die dokter haal?’

 

‘Wat skeel jou dan? Ons moet tog weet.’

 

‘Jou sleutels by die huis vergeet?!

 

Jou kas vol geld? Wel - wat daarvan?

 

‘Schlemihl! Hier sit ons almal dan!’

16 'N landskap in olieverf

'k Neem aan dat jy die landskap verf

Presies soos jy dit sien

Maar wat die hele saak bederf

Besef jy nie miskien:

Dit is, dat ek jou landskap sien

Presies soos jy dit verf!

17 'N portret in olieverf

Vergeefs moet ek daar op die doek
My vrind se wese en trekke soek.
'n Skelm - lyk dit - betrap, gevang
En - seer tereg ook! - opgehang.
Kon ek maar net dieselfde doen
Sou ek my met geen mens versoen.
Om met my vyand af te reken
Sou'k sy portret presies so teken:
'k Bederf sy naam en reputasie
Deur doek- en verfkwas-defamasie!

[p. 205]

18 Goeie raad

Ag, moenie
Dit doen nie,
As jy nie
Weet hoe nie!

19 Swaansang
(Vry na Coleridge)

‘Net voor hy sterwe sing die Swaan.’

'n Beter plan,

My liewe man,

Is: Sterwe eers en hef dan aan!

20 Die kuns

Julle vind die lied nie mooi nie, vrinde.

Julle staan oor my bewond'ring stom.

Julle vra: Waar is die lied te vinde?

Kyk, dis juis waar die kuns in kom.