Alle de gedichten. Deel 2

[p. 305]

Aan Ewaldus Schrevelius.
1646.

Uit ‘Bloemkrans van Verscheiden Gedichten.’ Amst. 1659.

[p. 307]

AWALDUS Schrevelius Med. Dr., ten jare 1576 te 's Hage geboren, was sedert 1624 buitengewoon, en sedert het jaar daaraanvolgende, gewoon Hoogleeraar in de geneeskunde aan de Leidsche Hoogeschool; in het jaar 1646 voor de tweede maal Rector Magnificus.

Het ter gelegenheid van het derde eeuwfeest dier Hoogeschool in 't licht verschenen Album Studiosorum vermeldt op de maand Mei van dat jaar (bepaalder aanwijzing wordt onder dit rectoraat niet gegeven) o.a. de volgende inschrijvingen:

Romanus Boot van Weesel Alcmarianus 21. J[uris stud].

Johannes Boot van Weesel Haghiensis 21. P[hilos. stud].

Het laatste 21, indien het geen schrijffout van den zeventigjarigen Rector of verkeerde opgave van een door de magnificentia ontsteld jongeling is, is een drukfout en moet in 20 verbeterd worden¹⁾.

1) Ook vermeldt het aan het Album bij de uitgave toegevoegd Register, van de drie, slechts twee Boot van Wesels. Romanus is er op vergeten.

[p. 308]

In de maand Augustus; de Rector was intusschen (5 Juli) overleden; volgt de inschrijving van

Dominicus Boot van Wesel Haghae Comitanus 60. L[itterarum stud].

Deze laatste inschrijving moet allen verbazen, die, met de latere vereerders van Anna Roemers, hetgeen door Scheltema ‘waarschijnlijk’ was geacht¹⁾ voor historische zekerheid hebben genomen, en haren protestantschen echtgenoot, omdat hij 't niet was, die zijne zonen in persoon op de school der paters Jezuïeten te Brussel ging bestellen, voor reeds sedert ettelijke jaren dood hebben verklaard. Maar ook hen moet zij verbazen, die niet weten dat, in de dagen, waarin het ingeschreven zijn als student vrijdom van sommige belastingen medebracht, het zich langs dezen weg daarvan verzekeren tot die misbruiken behoorde, waar ten allen tijde goede redenen tegen, maar destijds vele en groote voorbeelden vóór waren.

Zoo werd dan de echtgenoot van Anna Roemers, sedert een

1) In zijn a.w. bl. 135. - Had Scheltema gelet op de onderteekening van het gedicht Aan Leiden, zooals hij dat in den Bloemkrans vond, en had hij die onderteekening in zijn boek mede afgedrukt, hij ware van het tegendeel overtuigd geworden, of had althans anderen in de gelegenheid gesteld er zich van te overtuigen. In een brief van Hooft aan Tesselschade, van Bloeimaand 1639 wordt ‘de H. Wezel’ nog genoemd. (v. Vloten Br. van H. 3. 287). In een brief van Barlaeus van 20 Sept. 1639 aan Hooft (Epistolae f. 777) lezen wij: ‘praestantissima Tessela Amersfordtiam abiit cum sorore et affini et fratre’; waar uit de plaatsing blijkt dat met affinis niemand anders dan Anna's echtgenoot, Tessela's zwager bedoeld kan zijn. - Hoe weinig het klinkdicht van Huygens aan Barlaeus (Korenbl. 1672. II. 172, ofschoon volgens het H.S. van den 2 Dec. 1644, door de ‘twee weeuwen’, waar het van gewaagt, en het noemen in éénen adem van ‘Tessels Penn’ en ‘Annes keeltjen’, ons in dezen behoeft te verbijsteren, heb ik in de Vergadering de Kon. Akademie van den 13 Dec. 1880 overtuigend aangetoond (Zie de Versl. en Meded. der Letterk. Afd.), en zal bij de in bewerking zijnde uitgave van de dichtwerken van Huygens naar zijn H.S. nader blijken. De daar genoemde Anna is een andere; Anna Treslong.

[p. 309]

leeftijd Meester in de Rechten, op zijn zestigste jaar nog eens, met zijne zonen, student en verkreeg hij ‘als huishoudende persoon’ op den 23 Aug. 1646 vrijdom van bier- en wijnaccijns.¹⁾

Album Studiosor. Ac. Lugd. Bat. 1875, op het j. 1646.

Siegenbeek, Gesch. der Leidsche Hoogeschool. II. bl. 114.

1) Gewisse kennis dezer bijzonderheid, ontleend aan het Burgemeesters Dagboek (G. bl. 31 verso), dank ik aan de welwillendheid van den heer Rammelman Elsevier.

[p. 310]

Aan den Hoog-geleerden Heere, mijn Heere Ewaldus Schrevelius,
Rector van de doorluchtigste Schole tot Leiden.

Geleerde wijze Man, van Pallas onder velen
Verkoren, om de Jeugd uw wijsheid meê te deelen:

Roem van het Nederland en eer van deze Stad,

Licht van de Hooge-school, aanleider tot het pad

Van alle wetenschap, 'k verzoeke voor mijn Zonen
Uw gunst, uw hulp, uw raad; en dat ik hier kom wonen

In dees vermaarde plaats, het Nederlands Atheen,

't Is om dees lieve twee die 'k heb, en anders geen.

O Phoebus, mij weleer zoo toegedaan en gunstig,
Dat gij op Helikon mij bij uw Zusters kunstig,

Zoo vriendelijken bracht, duurt noch uw zucht tot mijn,

Laat deze twee, mijn kroost, u dan bevolen zijn;

Laat deze groene Ieugd, en wakkre Iongelingen,
Veel zoete deuntjes op Pernassus leeren zingen,

Mijn Lier die is ontsnaart, mijn Lauw'ren die zijn dor,

Door groote droogten is mijn stemme heesch en schor,

Om dat in langen tijd ik niet en heb gedronken
Het zinne-zuiv'rend sap, dat geesten doet ontfonken.

[p. 311]

 

Maar gij, eerwaarde Man, die mij maar met den naam

 

Als noch en zijt bekent, die de gezwinde Faam

 

De wereld overblaast, en wilt u doch niet steuren,

 

Dat ik u groeten derf en zenden deze leuren:

 

Doch terg ik uw geduld met deze lompe stof,

 

Neem 't mij niet moejelijk maar moederlijken of.

Uwe E. dienstbereide Vriendin,

ANNA ROEMERS.

[p. 312]

VAN Anna's zonen stierf de jongste, Johannes, reeds in het volgende jaar¹⁾, het zelfde waarin Tesselschade haar bloeiend eenig overgebleven dochtertje aan den dood moest afstaan. Wij weten dat Anna op dien treurigen laatsten Augustus te Alkmaar was en het stervende kind en hare diepbedroefde zuster in die bange oogenblikken liefderijk bijstond²⁾. Zij zelve overleed er vier jaar later, 6 December 1651, zeven en zestig jaar oud, twee jaren nadat Tesselschade onder hare moederlijke droefheid was bezweken. Of ook haar echtgenoot haar was voorgegaan is niet bekend.

1) ‘Tot Leyden in de studie 1647 overleden.’ Balen.

2) ‘Maria Crombalchs, dat schrandere meisjen, Tessels dochter en eenig kind, en daarbij naar hare moeder Tessel aardende, is in den bloei der jeugd [16 of 17 jaar oud], onder de omhelzingen harer moeder en harer moei Anna, heden in een hevige koorts overleden.’ Brief aan Huygens van Hendrik Bruno, bij van Vloten T. en hare V. bl. 59.

[p. 313]

Romanus van Wezel was zes en twintig jaren oud toen zijne moeder stierf. Tot de Roomsche Kerk behoorende en uit dien hoofde tot geen regeeringsposten benoembaar, wijdde hij zich aan de rechtspractijk, en zette zich te 's Gravenhage als advocaat neder. Ook hij leverde proeven, van dichtvermogen niet zoozeer als, van dichtlust¹⁾. In het jaar 1683 was hij nog in leven. Uit zijn huwelijk met Maria Willems-dochter van Nerven, sproten vier dochters en een zoon, die bij den naam Lambertus, dien van zijn vaders vader, Dominicus, droeg²⁾ en in den krijgsdienst ging. Zijn grootmoeders oude vriend Huygens sprong bij zijn vorstelijken meester te zijner bevordering herhaaldelijk in de bres. Dat ook deze kleinzoon de poëzie aan zich heeft willen verplichten is ondersteld, maar op goeden grond in twijfel getrokken.

Balen, Dordrecht bl. 1272.

van Vloten, Maria Tesselschade en hare Vrienden, bl. 59.

Scheltema, a.w. bl. 146.

Brieven aen G. Brandt achter Brandt's leven door de Haes. bl. 195.

v. Lennep, Uitg. v. Vondel. VI. Nal. bl. 13.

van Vloten, Bekn. Gesch. der Ned. L. bl 254.

Alberdingk Thijm, Dietsche Warande, bl. 377. De genealogie, en bepaaldelijk ook de noot * *

Beets, in Verslagen en Mededd. der Kon. Ak. v. WW. Afd. Letterk. R. II. Dl. VIII. St. I en II. bl. 78 en volgg.

1) Hij merkte ze met zijn devies Romane; ofschoon niet altijd. Soms teekende hij: Roemer van Wezel, en onder zijn latijnsche stukjes: R.A. Wesel. Zie Bloemkrans van Versch. Ged. bl. 247, 294, 442. Ettelijke met Romane geteekende dichtstukjes, zoo latijnsche als nederlandsche, bevinden zich onder de H.SS. in het bezit der Akad. v. WW. (Handschriften, XLII. Catal.)

2) Zie de Geslachtijst door Alberdingk Thijm, Dietsche Warande, X. bl. 377.