Alle de gedichten. Deel 2

[p. 165]

Aan de Zeeuwsche dichters.
Twee gedichten.
1622.

Uit ‘De Zeeusche Nachtegael.’ Uitg. 1623.

[p. 167]

VAN het doel der uitgave van den Zeeuschen Nachtegael en ‘het seldsame op-schrift van desen boeck’ wordt, door den uitgever, Jan Pietersz. van de Venne, den ‘kunst-lievende Leser’ de volgende ‘openinge’ gedaan: ‘Tot noch toe en was door een Zeeusche-Nachtegael, in veel plaetsen niet anders en verstaen gheweest als een Kick-vors (ofte om Zeeuws te spreecken) een Puyt: daer mede spottelijck te kennen werde gegheven, dat Zeelandt van geen andere Nachtegaelen versien en was.’ Dit had ‘de ervarentheyt nu vele Iaeren alreede anders geleert.’ Boven zijn ‘verheven-soet-rieckende boomen’ kon men elke lente de schetterende en bevallige stemmen van echte nachtegalen vernemen. Evenzeer was het er tot heden toe voor gehouden geweest, ‘dat in Zeelandt, de rouheyt vande Zee soo seer de overhant ghenomen hadde, datter onder de menschen selfs niet als schorre kelen, en stramme verstanden te vinden en

[p. 168]

waren; het welcke van ghelijcke, soo wel als het voor verhaelde, gheheel anders inder waerheyt als nu wert bevonden.’ Daarom was het ‘goet gevonden, om aen alle omliggende nae-gebueren het teghendeel, vande voorschreven inbeeldinghe te doen verstaen: ende dit werck als een Mey-gifte’ aan allen die Zeeland kenden of niet kenden toe te zenden, om hen te overtuigen dat er in Zeeland ‘jae ware Nachtegaelen, vryelijck soete, sachte kunst-lievende verstanden’ waren, ‘bequaem tot alle dappere aerdighe invallen, en uytinghe van onse ghemeen[schappelijk]e tael.’

Anna Roemers had van het schoone plan kennis gedragen en het toegejuicht, ook wel hare bijdragen toegezegd en gezonden; maar, zoo het in Mei 1623 tot uitvoering kwam (de dagteekening der Voorrede is van den 16^den), zij had die reeds in de vorige Meimaand verwacht.

Zeeusche Nachtegael. Jan Pietersz. van de Venne tot den Kunst-lievende Leser. I. en Bl. 17. 18.

[p. 169]

tekstkritische noten

bralt, schittert. - t'ilpende, sic. tjilpende.

Aen de Zeeusche poëten.

De heuchelicke son, die bralt, en climt om hooch;

De wegen nat, en glat, die werden hart, en drooch;

De wijngaert oogen crijcht, en aen der boomen toppen
Daer berst te met een blat uyt dick-gheswollen knoppen:

De bruyne voester-vrouw, de vette groeysaem aerdt

Die heeft haer eerste cruyt en bloemen al gebaert:

Het luchtich pluym-gediert, al t'ilpende comt swieren,
En springt van tack op telgh, met vrolick tierelieren.

Dees Somer-teyckens die verneem ick altemael,

En noch verneem ick niet u Zeeusche Nachtegael.

[p. 170]

tekstkritische noten

Iupiters, Het is om dit vers te lezen zoo als het, naar den tijd waarin het geschreven is, gelezen moet worden, niet noodig dezen naam verkeerd uit te spreken, met den klemtoon op de tweede lettergreep. Men leze het alsof het een fransche versregel ware. - curen, kunstverrichtingen.

Sonnet aen de Zeeusche poëten.

Ghy altijt lustich volck, dat met u gheest ghewoon

Te sweven zijt om hooch, en welcoom by de Gooden,
Die u alst feest-dach is op haer bancquet doen nooden
En boven aen het naest Iupiters wijste soon.

O luckich teghen-deel! van die om wanckel loon

Vermuffen op 'tCantoir (een graf van sulcke dooden)
V eer ick in mijn hert, u vier ick, als de booden
Van de onsterflickheyt, belommert met haer croon.

Ick heb onlangs verstaen dat ghy met schrandre listen

In Zeelant u quartier begint te Alcumisten
Om gout te maken? Neen! Maer grooter Meester-stick

Neemt ghy-lie by der hant, 'tzijn wonderlicker curen

Cunt ghy u Nachtegael doen soetjens tureluren
Die in sijn moeders tael roept kick, borr kick, kick kick.