Alle de gedichten. Deel 2

[p. 7]

Aan Daniel Heins en Ermgard Rutgers.
1617.

Uit Scheltema's Geschied- en Letterkundig Mengelwerk.

[p. 9]

NIET te vroeg, maar eerst op zevenendertigjarigen leeftijd ging de geleerde Heinsius, reeds van zijn tweeëntwintigste jaar, onder verschillende titels aan de Leidsche Hoogeschool verbonden en thans Professor Ord. in de Geschiedenis en Secretaris van de Universiteit, een aanzienlijk en waardig huwelijk aan. De uitverkorene van zijn hart was Jonkvrouw Ermgard Rutgers, dochter van Wijnand Rutgers en eenige zuster van den vermaarden Mr. Johan Rutgers, vroeger een zijner auditores, en nu Raadsheer in het hof van Gustaaf Adolf. Zij was eene vrouw, niet minder door haar deugd dan door de edelheid van hare geboorte uitmuntend, en de verbintenis met haar bracht den aanzienlijken in wetenschap met de aanzienlijksten in rang en stand, in het oude Dordrecht, in verwantschap.

Het ter gelegenheid van deze echtvereeniging door onze dichteres vervaardigd Bruiloftsgedicht werd in het jaar 1818 door Scheltema in zijn Mengelwerk, als het onderschrift luidt, ‘Medegedeeld uit de Letterschat van den Eerw. D.C. van

[p. 10]

Voorst, te Amsterdam’, zonder vermelding of die Letterschat het handschrift, of wel een afdruk bevatte. Den tegenwoordigen bezitter heb ik niet kunnen nasporen.

van Balen Beschr. van Dordr. bl. 1136.

Angillis. Dietsche Warande VI. 17. met aanhaling van P. Burmanni Sec. De vita Nicol. Heinsiï Comm. p. 7, geplaatst voor Nic. Heinsii Adversaria. Harling. 1742.

Mr. Jacobus Scheltema, Geschied- en Letterkundig Mengelwerk. D. II. St. II. bl. 249 en volgg.

[p. 11]

tekstkritische noten

pandoor, een kleine vedel met drie snaren, bij de Franschen rebec, de Italianen rebechino genoemd (van 't Gr. pandoera, pandoeros). - ongemoet, moedeloos.

Epithalamium ofte bruydloftsgedicht
Ter eeren van den heere professor Daniel Heinsius, ende juffrouw Ermgaert Rutgers.
In den Echten staet vergadert op den 16 Mai 1617.

Aan den Nederlandschen Apollo Daniel Heinsius, en syn wel beminde bruijt, juffrouw Ermgaert Rutgers.

Segt my gesegent paer, of ick U wat ginck melden,
Sout Ghy my oock daerom voor een verklicker schelden?

Ghy doet me een teecken, neen! U heught wel waerde son

En licht van onse Eeuw, doen Ghy op Helicon

My eens bracht met gewelt, hoe suyr de Musen sagen,
En hoe versmadigh sy mij gingen doen verjagen:

Ja gooyden na myn hooft, luijt, fluyt, pandoor, en dat

Calliope uyt spyt mij hoosde dapper nat,

Wt Pegasus fonteyn: daer ick doe heen ginch druypen
Beschaemt en ongemoet weer van Parnassus sluijpen.

Van die tyt af heb ick omtrent en by de voet

Gehengeld en gewaerd gelyck een vryer doet

[p. 12]

 

Die hartelyck bemint, nog soeckt syn welbehaegen

 

En lieve lief te sien, al is hy afgeslagen.

 

Vermoeit van trantelen was ick geseten neêr,

 

Recht onder eenen hoegh van lauwren lof, niet veer

 

Van de gewyde plaets, daer de Goddinnen speelden;

 

Daer luysterde ick vaeck, wanneer sy lieflyk queelden.

 

Ick loerde vast, en sach door 't weem'len van de blaen,

 

Recht na haer komen toe de silvre witte Maen;

 

Die nockend aldus sprak: o suyvre Goddinnen,

 

Die met my haet het geyl en dartel kint van Minnen;

 

Helaes ick ben berooft van heerlykheyt en glans,

 

Want aen myn Broeder ach! en heb ick nu geen kans.

 

Een sterfelicke Maecht, o spyt! sal my onthaelen,

 

My en myn gansche sleep syn helder klaere straelen.

 

Nu hy (wee ons) op 't laetst becomen heeft een bruyt,

 

Heb ick, syn suster, en al dees Goddinnen uyt.

 

Mits voude sy haer kleet, op dat sy soude droogen

 

De peerlde traenen van haer schoone droeve oogen.

 

Uranie nam 't woord, haer allerliefste kaer,

 

En sey: kuysche Goddin, Uw toekomende snaer

 

Is Goddelick begaeft; want door haer hupsche leden

 

Soo blinckt de eerwaerde deucht en d'albescheiden reden.

[p. 13]

 

't Is schoon van aensicht en seer minnelick van praet,

 

Goed-aerdich, heus, beleeft en weetlick van gelaet.

 

U Broeder self bekent; sy heeft hem overwonnen

 

In glans door 't straelen van twee oogen, die als sonnen

 

Staen glinstren in haer hooft; geeft mij een kus tot mie,

 

In plaets van een son sal u nu beschijnen drie.

 

Sy sweech: en sach eens nae haer susters, die de feêlen

 

Vast stelden, om daer mee op Uwe Feest te spelen.

 

Voorts synse alle bey daer dichter by gegaen;

 

't Geen sy toen seyden, dat en kost ick niet verstaen;

 

Maer ick sach aen 't gebaer en aen haer luchtig treeden

 

Dat sy van daer ginck seer vernoeght en wel te vreeden.

 

Ick acht, doe sy ontlast en vry was van dees druk,

 

Dat sy U waerde Bruyt quam vrolick bien geluck;

 

Sy meende anders op Uw feestdag te gaen schuylen,

 

Bemantelt met een wolk, om daer te sitten pruylen.

 

 

 

Vermaerde Bruydegom, o pronck van Nederlandt,

 

Wiens son geeft staege glans aen myn verdoft verstand.

[p. 14]

 

'k Sal als Diana u dit luck gansch niet benijen,

 

Maer mij van harten daer volkomen in verblijen;

 

Ick heb al over langh de deughden van uw Bruyt

 

Gehoort, doch korts gekent; doe pickte ik haer uyt,

 

En gunde haer yet meer als d' andre Jonckvrouwen,

 

En siet nu sal se één, die ick haer gunde, trouwen.

 

Dan 't spyt mij, dat ick niet kan ieder maken kondt,

 

Hoe veel geluck en heyl dat U mijn herte gont.

 

 

 

U beyder Jonstige Vriendin,

 

ANNA ROEMERS.

trantelen, dikwijls en langzaam op- en neergaan, drentelen. - hoegh, loofverdek. - suyvre, 1. suyvere. - geyl, wulpsch. - kaer, vriendin, dierbare (cara). - snaer, schoonzuster. Nog in bloeiend gebruik in N. Holl.

't Is, sic. - weetlick, verstandig, knap. - gelaet, 't geheele voorkomen. - wie, ‘Alhier,’ schrijft Scheltema, ‘staat op den kant: ‘Mie of miede is boodenloon over blijde tyding. Dit woordeken: mie wordt by de oude Rym-Chronyckschryver gebruykt, onder andere fol. 36. Siet oock: Etymologicum Kyliani.’ - Ten onrechte meent Scheltema dat de dichteres met het gebruik van dit woord in dezen zin, en met deze opheldering, gedwaald heeft. - feêlen, vedels (fiolen.)

andre, lees: andere.