Het hek van de dam

[p. 190]

V | Amerika, leven met de moed der wanhoopaant.

Aan de jonge lezer!

Een goede raad betreffende Amerika! Ga erheen, zo spoedig mogelijk, ga zelf kijken, het is je enige kans om er wat meer van te weten. Zet alles op het spel; bedel en raadpleeg, organiseer en bereik: trek naar Amerika. Spreek met niemand af voor hoelang, zeg niet tegen mensen hoe lang je wegblijft, stel je er niets of alles van voor, wees vriendelijk tegen Amerikanen die je mocht ontmoeten, noteer hun home-adressen, wissel gegevens uit, lees de Underground-press, ga na waaruit de centra bestaan, zet je op weg - vind een voorlopig reisdoel dat je in staat kan stellen daar te blijven, laat je uitnodigen - door een vriend, een relatie, een kunsthandel, een familielid, een vereniging, een universiteit - haal een visum, dat is de volgende stap - tracht het te krijgen op B-1, B-2 basis, a nonimmigrant visa, multiple application, enfin zoek het uit: ga naar Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Antwerpen of Brussel, laat je een invulformulier voorleggen, zorg dat je paspoortfoto's bij de hand hebt, lieg niet, lees artikel 30 (of was het 31?) en bereid je voor.

Of bereid je niet voor: duik erin.

Wat ga je ontdekken. Iemand moet de Christopher Columbus van het bewustzijn worden. Word dichter. Dit zei Gregory Corso. Er zijn zoveel levende dichters in Amerika, onvoorstelbaar, het is nog onvoorstelbaarder hoeveel dichters er in de nabije toekomst nodig zullen zijn, dus daar ga je, en denk nu maar eens dat je betrokken bent of committed of geëngageerd, of links, of extreemlinks, of trotzkistisch maöistisch of hoe dan ook bepaald, doe er eens afstand van

[p. 191]

(als je nog kunt: politiek is de grootste verslaving) en zie wat het inhoudt om in de Verenigde Staten van Amerika betrokken te zijn bij een gebeuren, waarvan je hier geen weet hebt...

Mocht je denken iets te vertellen te hebben, iets te zeggen, iets te ontdekken - ben je zeker van jezelf, zeker van wat je wilt, zeker van wat je met je leven wilt aanrichten, probeer het eens in de Verenigde Staten - ik ben ervan overtuigd dat je onderdak zult vinden en genoeg te doen, méér dan genoeg. Ik geloof zélfs, dat het heil van de wereld ervan afhangt wat je doet, of het nu in Vlaanderen, Nederland of waar dan ook is - maar de kennismaking met Amerika opent je de ogen voor een toekomst, zoals je die hier nog niet kunt ervaren.

Een toekomst, die nog steeds twee richtingen uitkan, die nog steeds niet gewonnen of verloren is - een toekomst die nog altijd in je eigen handen ligt. Ben je bang, dan zal de wereld boven je ineenstorten - en dat gebeurt dagelijks in Amerika. Heb je geen angst, ben je vol vertrouwen (maar hoe moeilijk dat is, achteromkijkend heb ik er nog maar een flauw besef van...) dan zul je zien hoeveel mensen met de moed der wanhoop dagelijks opnieuw de strijd ondernemen tegen de geldzucht, de hebzucht, de begeerte, de twijfel, de angst, de dreiging - die in anderen en vooral die in zichzelf.

Ik moet bekennen dat ik na 3 maanden Amerika, na drie maanden rondkijken bij vrienden die nu eenmaal hun leven zich dáár zien afspelen, terugkwam en onder een depressie leed. Ik had het te gemakkelijk, te mooi, te licht, te optimistisch gezien... Niet dat ik nu pessimist ben, in tegendeel, maar wel weet ik nu vast en zeker dat het een harde strijd is - een strijd die we overigens ook hier in de lage landen aantreffen, maar dan - hoe ‘lief’ is het hier eigenlijk, als je niet net toevallig een rijkswacht of wie dan ook ontmoet hebt in

[p. 192]

het uitoefenen van zijn barbaarse funktie. Maar ga vooral verder; weet dat censuur uit den boze is, weet dat pornografie en de bestrijding daarvan ook maar een voorlopige fase is, weet dat uiteindelijk de waarheid (ook de jouwe) zal zegevieren, weet dat op een gegeven ogenblik de Lust, de vreugde, de hoop, de liefde het van de onlust, het wantrouwen en de achterdocht zullen winnen. Dat geef ik je op een briefje, vouw het dubbel en steek het in je zak.

O, wat zou ik ook mijn kollega-schrijvers, die zich hier geworpen hebben in de stroom der dingen, graag willen overhalen eens een kijkje te nemen aan de overkant van het grote water. Amerika is een andere planeet en het is een voortdurende mindblow; het schoonwassen van al je gedachten en vooroordelen is de beste voorbereiding op de toekomst, die je je maar kunt voorstellen.

Voor de oudere lezer!

Laat ik vooropstellen, in zoverre het bovenstaande voor u geheimtaal is gebleven, dat een jonge generatie opgroeit, die weet en voelt en ervaart dat het leven, zoals het gepresenteerd wordt door de sociale ordening en de uitlaten daarvan (de massa-kommunikatie-media, de pers, de radio, de televisie, de publieke opinie, het gerucht, het tweedehandse van horenzeggen, de images, de schijnvoorstellingen, de waandenkbeelden) een leugenachtig wereldbeeld weergeeft.

De jeugd voelt, weet en ervaart - meer dan vele ouderen, die gewend, gekonditionneerd en gebrainwashed zijn - dat deze staat niet lang kan duren.

Overal ter wereld wapent zich de jeugd, met geest, met talent, met genie, met orgasme, en zij gaat de leugen te lijf.

Dat veroorzaakt wrijving, konflikt, protest, verwarring, en

[p. 193]

roept overal duistere instinkten wakker. Dat veroorzaakt tegenreakties, dat maakt zwart zwarter en wreed wreder, dat maakt hard harder en pijn pijnlijker.

maar het kan niet anders.

dit is de enige weg.

de vrijheid wordt in smart geboren.

Het gaat niet langer om de vrije westerse wereld,

het gaat niet langer om de kommunistische blokkendozen, het gaat niet langer om de derde hongerwereld alleen,

het gaat niet om de vierde gezamenlijke wereld die wij in de volgende dimensie bouwen.

het gaat om de vijfde wereld waarvan de Hopi-Indianen spreken,

het gaat om de New Age, waarvan zich nu de barensweeën aftekenen, overal, in de wetenschap, de kunst en de godsdienst, en het gaat boven alles om het

licht

dat enig is en van alle tijden,

in de naam van Jezus Christus, Krishna, Gandhi, Yogananda, Krishnamurti, Meher Baba en Frederik van Eeden.

Het gaat om de koninklijken van geest, jong en oud, die bezig zijn, dood of levend, schijndood of slapend,

het gaat om het ontwaken.

Voor de eerste klassers & voor de eind'examinandalini

Het leven bestaat uit feiten. Harde en zachte, zware en lichte, grote en kleine feiten. Voel maar tussen je vingers: niets. Makro-kosmos, mikro-kosmos. Wij net in het midden, op een krachtcentrum vol zwaartekracht. Vrije val, als een parachutist - de toekomst, de volgende minuut binnen. Al wat je weet, wat je eet, wat je bent.

Onderweg, éen tijdstip, een universum vol astrologie, tikkie, jij bent hem, je leeft. Onophoudelijk van geboorte naar

[p. 194]

dood een vastgestelde opengelegde steeds opener weg. Groeiend, van binnen naar buiten, steeds meer vertrouwd in je lichaam, je geest, je ziel, je leven.

Daar ga je, op reis. Wat al wederwaardigheden.

Een en al gebeurtenis (happening).

Niets tegenhouden. Ja zeggen. Ook op de verschrikkelijkste gebeurtenissen, de krankzinnigste onrechtvaardigheden. Jezelf zijn. Exploderen. Uitrazen. Je gemoed lucht geven. Niets onderdrukken. Je eigen weg gaan. Je van niemand iets aantrekken.

Zal ik vertellen van het Amerika dat ik vond? Van de schelp op het strand in Mexico, die zó teer was dat ik wist die niet te kunnen oprapen, dat ik wel moést - ik moest de volmaaktheid breken - en ik schepte de schelp op met wat zand, liep er voorzichtig mee naar Reineke, en terwijl ze keek, viel de schelp, zó teer, zó bijna geheel doorzichtig, zó bijna geheel bestaande uit water, maar vol van die evenwijdige ribbels, in mijn hand uiteen? Maar ze had het wonder gezien, ze had het gezien, ze kan er van meepraten, ze is er geweest, waar zij nooit eerder was, waar je altijd terecht zult komen, als je wilt, als je maar wilt, als je je maar geeft, helemaal geeft, body and soul, uitroepende vader vader waarom hebt ge mij verlaten?

Ik heb wat schelpen overgehouden, ook bijna doorzichtig, door het licht heen te bekijken, niets dan golven, niets dan water, een en al eb en vloed (Ruusbroek, las ik) en het is wáár zowaar als de zon, die ook maar een meaningful object is, beladen met betekenis. Veel meer een ervaring, die de benaming van objektief en subjektief voorbijgaat, veel méér dan een fysisch omschreven bron van warmte en licht, zich ophoudende in een heelal dat ook slechts aan het begin van haar beschrijving staat, zuivere betekenis.

De Zoon van de Zon.

Ken je het verhaal van Moeder Ganges en Vader Himalaya?

[p. 195]

Weet je wat de Grand Canyon is, die grote keizersnede midden in het moederlijf Amerika? Volgens de Hopi-Indianen de plaats vanwaar de zielen van de mens bij de geboorte komen, en waarheen zij bij de dood weer vertrekken...

Meer dan genoeg om de andere planeet die Amerika is, te bezoeken. Kijk omlaag, omhoog, ontdek de ruimte. jij bent Christopher Columbus, jij bent de eerste.

Weet je wat Ohsawa, de grote Japanse voedings-mystikus, zei in zijn boek Zen Macrobiotics? Ik plakte het voorin een van de plakboeken die ik op mijn reizen bijhoud, vol van de onverwachte gebeurtenissen die vertaald kunnen worden, een postzegel, een reklameplaatje, een citaat, een goede raad, een foto. Ohsawa dus:

‘In het Koninkrijk van het Leven moet men alles voor en door zichzelf leren. Er bestaat geen school of universiteit omdat het oneindige heelal zelf de eeuwige school is; er bestaat geen leraar want men kan van alles en iedereen leren, dag en nacht. Een sterke, wrede vijand is voornamelijk waardevol; zonder hem wordt men lui, zwak en dom (...) In de grootse school van Geluk en Vrijheid, komt het leren slechts in de praktijk. De theorie moet verbeeld (imagined) worden, of geïmproviseerd en uitgevonden door intuïtie en denken.’

L'imagination au pouvoir! De verbeeldingskracht aan de macht!

Wat is macht? Vraag het de muren, vraag het voorbijgangers, vraag het een politikus. Antwoord krijg je nooit! Macht is wat je hebt als je bent, voorbij de angst, voorbij de twijfel, voorbij de vraag waarom?

Want iedereen vraagt Waarom en niemand vraagt Hoe?

Als we elkaar volgend jaar weerzien wil ik hier schrijven

[p. 196]

over het Hoe.

Hoe de verloren eenheid weer te hervinden. Ga naar Amerika, lees de Amerikaanse schrijvers en dichters. Norman Brown, Oliver Reiser, Ernst Cassirer, Allen Ginsberg, Gary Snyder, Tuli Kupferberg, Timothy Leary.

Hoe jezelf te genezen van de mensheid. Ga naar Amerika, of blijf thuis (maar het gebeurt er in zó'n overweldigend grotere mate, in zo ontstellend veel meervouden van wat hier mogelijk wordt geacht) en zie hoe vergevorderd de neurose is. De grootste volksziekte en niemand herkent de symptomen. Geen enkele diagnose. Geen enkele prognose. Niets dan veronderstellingen, scenario's en het machtige aanstormende poly-interpretabele (door iedereen anders te interpreteren) wereldgebeurtenissen.

Ga er maar eens aan staan! Schrijf het maar eens op. (Lees Henk Leffelaar in de g.d.p. over het proces van de Chicago 8). Lees maar eens wat er in dat Amerika gebeurt. Een Vedanta-tempel van teakhout in Santa Barbara en een bank of america-gebouw dat wordt opgeblazen.

De Yogananda Lake Shrine in Los Angeles en een rituele moord. Licht en duister, witte en zwarte magie, oorlog en vrede. Alles in éen straat. Overweldigend.

Iedereen on the road. Niemand thuis. Geen centrum. Onderweg. In een community, onderweg. Alleen in San Francisco kunnen mensen lang genoeg blijven om zich thuis te voelen. Een Californiër. Zo geheel anders dan een New Yorker, of iemand uit Texas - laat je niet zien in het zuiden en de midwest als je lang haar hebt. Zie er niet anders uit, daar waar iedereen er niet anders uitziet.

O, wil je weten wat paranoia is, als je zelf nooit de schrik om het hart is geslagen? Ga eens kijken. Kom er eens van terug, en heb je land lief.

Zie hoe wij hier in een oase wonen zonder het te weten; wellicht zijn we uitgeleverd aan de wolven die rond ons kampvuur oprukken: de i.b.m., en General Motors, en Coca Cola,

[p. 197]

en hoe al die andere ontmenselijkende machtige nietszeggende korporaties nog meer heten.

Maar in California - waar een strijd op leven en dood gevoerd wordt, om de natuur te behouden, de eeuwenoude wouden, de vrije stranden en rotsen, het pollutie-vrije water - huilt de coyote nog. De wolfshond. Luister naar wat de dichter Barry Gifford in zijn coyote tantras tezeggen heeft: in het ultimate gedicht hail, coyote, hail, king!

‘Spoedig zul je vrij zijn
en zo ook ik,
en wij zullen elkaar daar ontmoeten
jij en ik
in de heuvels
en rond een groot vuur liggen
van politiepetten
en wachtersuniformen
en de pijp van onze geesten roken
zien hoe zij dansen in de sterren
samen
onze identiteiten vermengd
onze ledematen dooreengestrengeld
En zo zullen wij de aarde neuken
en blaffen naar de maan
onze stemmen zingend
Samen zullen wij huilen
Jij en ik
Wij zijn broeders
Jij en ik
Wie van ons is de wolf mijn vriend
mijn broeder
mijn minnaar
mijn koning.’

(maart 1970)