|
| |
| |
| |
Derde handel.
DAVID met twee Herders.
Waer is verdoolde mensch uvv' overbraef verstand,
Dat ghy in duysternis blijft steeken dus verpand?
Slaet eens uvv' blikken op, d'óóg-app'len vvilt ontschellen,
En' schouvvt de Hem'len aen, hoe mondig zy vertellen
Des Heeren heerlijkheyd: Siet 't uytgerekt gespan
Des azuerblaeuvve lochts, als metten vinger an
Het u, ô mensche, vvijst de vverken zijner handen:
De eene dag ze doet den and'ren dag verstanden;
Ghóds vvijsheyd d'eene nacht den and'ren nacht verslaet,
Daer is geen spraek nóch tael, daer niet haer stemme gaet.
Daer is geen volk, hoe vremd en uytheemsch óók geboren,
Daer niet men overluyd kan van Ghóds goedheyd hooren.
Haer richtsnoer strekt zich over all den aerdboom uyt,
En haere reden draeft, tot daer de vverreld stuyt,
Sint dat hy voor den Sonn' daer in een hutte steldde,
Die, als een Bruydegom, oft' een der braeftster Helden,
Uyt sijn slaepkamer treed, om met een stijve draf,
Sijn opgeleyde pad en vveg te loopen af,
En komt só u en my den schuld'gen plicht afeyssen.
Gesellen, mits ghy vveet dat ik strax moet verreysen,
So siet vvel toe, dat ghy het Vee nauvv gade slaet.
Het is nu somerdag, in Bossch en Weyden laet
Strax all het vvollig Vee en jonge lam'ren drabb'len,
Laet inden morgenstond haer 't kóude veld afknabb'len,
Tervvijl het voedsaem gras noch van den dóuvv is grijs,
Dat voor de beesjens is een aengename spijs.
Daerna, vvan nu de Sonn ter kimmen uytgedóbberd
Sal zijn een uer drie vier, en hebben opgeslobberd
Het aengename natt, en sijnen dorst gelescht,
En' 't klagend' krekeltje komt schieten uyt sijn nest,
Met droevige gesang, door heggen en door hagen,
Só vvilt de Kudde na de drinkens-bórnen jagen,
Oft laet z' eens drinken uyt de strómende Rivier.
| |
| |
En só vvanneer de dag op't heetst sal vvesen schier,
So doetse om de hett wat rusten inde schauvve,
En haer genoten spijs al wauvvelend erkauvven
Hier elders onder 't dicht en bladerrijk gebóómt;
En als de Sonne dan sijn noeste ruynen tóómt,
Om nae 't Suydvvesten toe met sijnen koets te trekken,
Só laet ze vvederom eens kóude vvater lekken,
En vvederom op nieuvv gaen vveyden op het Veld,
Tot dat de avond valt. En dan op 't lest besteld
De Schapen allegaer sórgvuldig vveer te koye.
Den harden vloer met stró en stópp'len vvilt bestroyen,
Op dat het sachte Vee de kóude niet bevang,
En laet het mellikschaep, nocht geytje niet te lang
Voor en namiddaegs met gespannen uyers lóópen.
Als ghy ze uytlaet, vvel te degen telt de hoopen,
Dat ghy des avonds haer vveer alle inde Kóy
Moogt voeren: Want ghy weet, dat, só ghy mist een óy,
Ghy dat moet na de Wett oplegghen en betalen,
Dus laet ze niet te veer óók van malkander dwalen,
Maer houtse of het veld met kudden dicht by een,
Siet dat jer vvel op past, ghesellen. Ik gae heen,
Ghy mijnen Vader meugt goen dag van mijnent vvegen
Toevvenschen, segt hem, dat hy niet en zy verlegen,
En dat ik my so haest sal vveerom t'huysvvaert spoen
Uyt 't Leger, als het my sal moog'lijk zijn te doen.
SAUL met het Heyr der Joden.
Dit, Helden, is de plaets, daer henen, dat ik seydde,
En ghy my stemdden toe, vvy 't Leger soudden leyden.
Dit is de eykengrond: Dit Terebinth het dal,
En' op dit hóóg gebergt sich Iuda leg'ren sal.
Daer gins is Damins eynd, en van die steyle Bergen
Komt ons de Philistijn met zijnen Leger tergen,
En sal, só ik verstae, ons lev'ren haest den strijd.
| |
| |
Wie van gemoed nu is een oprecht Isralijt,
En met een herten-ernst ons' Vaderlijke Wetten
Beyvert, zijne ziel by 'sKonings ziel opsette,
En' met manhaftigheyd den vyand vvederstae.
Set ghy den Schildvvacht uyt Held Eliab, en slae
Ghy acht Abinadab, dat elk Soldaet vvel passe
Op sijn gevveyr: dat ons de vyand niet verrasse,
Ghy Samma houd altijd een naerstig óóg in 't zeyl.
Ik gae met Ionathan besicht'gen of't al veyl
Hier voor het Leger is, en offer geene lagen
Ons van den vyand zijn geleyd.
Liet ik 't bevolen vat gins den Wagenbórg,
Daer de bevvaerder van 't gereedschap sóudde sórg
Voor dragen, só hy my toesey met vvaere vvóórden:
En ben hier inder ijl in 't Heyr, só haest ik hóórdde,
Dat 't Leger Israels om hóóg getrokken vvas,
Gelopen. Och! dat ik nu quam maer so te pas,
Dat ik den waekplaets van mijn broed'ren kondde vinden
Al vriend? Wy kennen hier geen vrinden
Ik ben geen vyand, nócht óók geen der onbesne'en,
Maer een geboren Iood, en een der Isra'liten,
De jongste zoone van Isai den Bethlemiten.
Welkom mijn broeder: vvel vvat jaegt u hier in't Heyr,
Dus moederlijk alleen, en sonder een'g gevveyr,
En vreesdd' ghy niet dat u hier vyand mogt ontmoeten?
Mijn Vader my belastt' mijn Broederen te groeten,
En' haer te vragen, hoe 't met haer en' 't Leger stond,
En' dat ik van haer, soo ze vvaeren nóch gesond,
| |
| |
Een teyken brengen sou, en tien gebakken bróóden
Met een'ge ayren haer sou lev'ren, só van nóden
Die mijne Broeder heeft, 'k ze strax vvel halen sal.
Daer zijn tien Kasen by, die Vader my beval
Den Hóófdman over 't Heyr op 't spoedigste te langen.
Och! och! wat droes is dat? ô me ik vvord so bange!
Och! vvapen, vvapen, móórd. Een yeder in 'tgevveyr
Iae't. Ay siet eens om mijn Heer.
Wat ijss'lijk ongediert komt sich alhier vertóónen?
Op Krijgsluy, Helden op: help Ionathan mijn zoone.
Wie roept my so verbaesd?
Ik zoone, laet ons vlien,
Want 'k heb mijn dagen nóyd wanschaep'ner beest gesien.
Staet Mannen; Krijgsluy staet: elk blijft in zijn geleden.
Ik blijf hier niet. Hebt ghy den Man wel sien voortreden?
Besiet het eens en slaet uvv' óógen op.
O Heere Zebaoth en Ghód van Iahakob,
Bevvaer den Koning en het Heyr voor ongelokken.
Wat zijt ghy laffe Ioôn toch hervvaerts uytgetrokken,
Om tegens Achis u te rusten inden strijd?
Wel komt dan veur den dag, ghy Rekels, als ghy zijt,
Kruypt uyt uvv' holen, treedt hervoor uyt uw' spelonken,
En komt op 't ruyme Veld. 'Ten is met 'tsierlijk pronken
Van blanken Helm, of met den vederbossch op 't hóófd,
(Daer van uw' schelmsche kóp vvel haest sal sijn beroofd)
Nócht met geen sluyers vvayds geslingerd, uyt te rechten.
Of só gh' ons allegaer schreumdt teffens te bevechten,
En met het gantsche Heyr den kans niet vvagen will't,
Deur vreese, datter al te veele Vólks gespild
Sou vvorden, en' te veel onnósel bloeds vergoten,
So kiest 'er eenen uyt die tegen my mag stoten,
En' vechten hand voor hand. Indien hy heeft het hert,
| |
| |
Hy kom ten voorschijn. Ik u honden alle tart.
Ghy snórkers, die u roemdt getróuvve knechts te vvesen
Van Saul dien Tyran, komt en bestookt eens desen,
Dien uvve lastermond voor 'n Philisteen, (ô trots!)
Voor 'n onbesneden scheld, jae voor een vyand Ghóds.
Een Philisteen ik ben, ik ken't, en' dank daer danklijk
Den ghoden voor, dat sy gheen Iode my aenvanklijk
En schiepen; maer dat ik een vyand vande goon
Sou zijn, dat liegt ghy door uvv hals, ghy lompe Ioon,
Ghy liegt het, seg ik, en sult, eer de Son sal daelen,
Dien laster-leughen in uvv' diefsche halsen haelen,
Ben 'k aers een Philisteen. Ghy blafferts kipt een uyt,
Die tot my kome af, ten lesten eens besluyt,
En' laet ons hand voor hand en lijf om lijf hier vechten,
Dat onser beyder kamp dees oorelóg beslechte,
En bey den Philisteen en Iood bevry van ramp:
Want sóó hy my vervvint, die tegen my den kamp
Aenvaerden sal, so sal der Philistijner have,
Der Ióden zijn, en sy lijf-eygen ende slaven,
Van 't Isralijtsche volk. Maer so ik vveer den strót
Met mynen Dag afsteek, en hem vervvorg, die tot
My reuk'loos treden sal ten strijde, dan so sullen
De Ioon den Philisteen voor haer Landsheeren hullen,
En haer lijf-eygen zijn met kind'ren en met Wijf,
En haer ten dienste staen met ziele en met lijf.
Wie soudde dit gedrócht te lijf tóch durven tijen?
Wel isser yemand, die dit ondier derf bestrijen,
So dat de grove kop hem vanden romp of val,
Dien ik, by 'sKonings trouvv ik svveer, rijk maken sal,
En mynen Dochter tot sijn eygen vrouvve geven,
Sijns Vaders huys, hoe slecht en oneel óók, verheven
Van my sal vvorden tot een ridderlijke staet.
Wat sal hy hebben, die dees onbesneden slaet,
En deese schandvlek sal van Israël of vvenden?
| |
| |
Wie is dees Philisteen, die onbesneen, die schenden
Dert 'tHeyr des lev'nden Ghóds, en' dat só stout beschempt?
Mijn Suster, rijkdom, staet geniet hy, die hem dempt.
En isser niemand dan van u, ghy halve Vrouvven,
Die tegen my den strijd derf veur de vuyst uythouvven,
Só lijdt dan met gedult, dat 'k my van u beroem,
Dat 'k u all' heb versnorkt, en u met reden noem
Maer jongens, Bengels, en een hóóp verblufte loeren.
Wil niemand dan dien hond den vuylen snater snoeren?
Hoe-na soud David ghy vvel so vermetel zijn,
Dat ghy soud onderstaen den groven Philistijn
Met slagsvvaerd veur de hand of spiesse an te randen?
Ghy lekker lóópt, en neemt den herderstok in handen
En hoed de Schapen, die ghy in de Woesteny
Ghelaten hebt, gaet pakt u datelijk daer by.
Op dat se al te ver niet van malkanderen stróyen,
Run en besiet of't Lam vvel suygt zijn moeder-óye,
En' met uvv vingeren, ghy opgeblasen gek,
De sachte uyers vvat van 't melkschaepje trek.
O ghy laetdunkende, ik kenne uvve grootsheyd
En uvv' vermetelheyd wel en uvvs herten boosheyd;
Ghy maekt ons vvijs, dat ghy uyt vaderlijk bevel
Alhier gekomen zijt om onsent vvil, maer 'k vvel
Versekerd ben dat, deur nieuwsgier'gheyd ingenomen,
Ghy daerom slechs alleen zijt herrevvaerts ghekomen,
Dat ghy het Leger en den strijd soud schóuwen aen.
Mijn broeder, vvat heb ik tóch anders nu gedaen,
Dan dat van Vader my vvel ernstig vvas bevolen?
De Schapen geenen nóód en hebben van te dolen,
Want 'k sett' een ander in mijn plaets eer ik vertrok.
Wat krijgt hy tot een lóón, die d'onbesuysten bók
Vervvórgen en den smaed van Israël sal keren?
Ik heb mijn Vader self den dieren eed sien svveren,
| |
| |
Dat die den Philistijn in ridderlijk kamp
Bevechten sal, so dat de smaed van Iuda schamp,
Des Konings dochter sal tot Gemalinne tróuvven.
Ik selver my verbind, dat vvorden sal gehouvven,
All 'tgheen mijn Vader met gestaefden eede svvoer.
Wel vvaerom of ik dan dien hond den bek niet snoer,
En hem niet 'tbekkeneel en klóóf in duysend stukken?
Wie is dees Philistijn, die Iuda dus komt drukken!
En is hy niet een mensch, hoevvel hy vry vvat dik
En gróf van spieren is, moet hy so wel, als ik
Den onbeschóften ae'm niet deur den neuse halen?
Wel vvaerom lijd ik dan dit bitse laster-smalen,
En waerom wreek ik niet den schamp van 'tLeger Ghóds?
Pocht, Philistijner pocht vry op uw kragt, en tróts'
Vry op uvv' zenuvven en vvel-bevleyschte spieren:
Puft 'sHeeren Legher vry met bulderen en tieren
Ghy opgeblasen drócht. De kóp van snorkerij
U róóke, so ze vvil, en dulle rasernij,
Nóch sal alevenvvel door mijn, ô onbesuysten,
Door mijn (met hulpe Ghods) door mijn so teere vuysten,
Die overdwaelse kóp u vvorden van den romp
Gerukt, en 't grove rif gerabraekt tot een stomp,
Ik sal dien lastermond u, en dat harsebekken
Versetten, vvil my Ghod maer anders magt verstrekken:
Want 'tmy aen will nócht moed in't minste niet ontbreekt.
Wel Iongman ist u ernst, so gaet met my en spreekt
Den Koning in sijn Tent, daer sult ghy zelver hooren,
Dat 't vvaer is, dat ik u toeseydde van te vooren.
| |
Rey der Iodinnen.
STaet Ghód op, só verschoyen dijn
Vyanden, en' voor uw' aenschijn
Terstond uw' haters vlieden,
Ghy drijft haer, als of dreeft ghy róók,
| |
| |
Ghelijk voor 'tvuer 't Was smelt, só óók
En Ghodvergeten bosewigt,
Voor Ghodes grim'ge aenghesicht
Gaen plotselijk verloren:
Maer de rechtvayrd'ghe die zijn bly
Voor Ghode so ontspringhen zy,
En vrolijk vreugd oorboren.
Trekt ô ghy Ghod uw' Vólk toch voor,
Ghelijk ghy onvertsaegd gingt door
Doen tsidderde de heele aerd,
De Hemel, van dat ghy daer waert
Wegdroop, 'tniet konnend lijen,
Van den tegenwóórdigheyd Ghóds,
En' ghy den milden reghen aff
Drongd, en uw' erff nieuw' sterkte gaf,
Doen 't nu was afghegangen.
Besteld ô Heere ghy ons stóff
Van te verbreyden uwen lóff,
Laet ons met Reyen segghen,
De Koningen der Heyren vlien,
Sy vlien, en die t'huys bleef, van dien
Den buyt men doet omlegghen.
Of wy nu tusschen hóópen steens
Al leggen, doet ons eveneens,
Als duyven vlerken speelen,
Die om en om met silver zijn
Betogen, en wier ved'ren fijn
Van goud zijn, en so geele.
Verbreekt, ô Heer, den harden kópp
Van uw' vyanden, en den tóp
Verschrikk'lijk deur sijn haeren,
Vergruyst haer, die daer hand op hand
| |
| |
In gruwelijke sond en schand
Moedwilliglijk voordvaeren.
Brengt ons, ô Ghod, als uyt Basan,
En rukt ons uyt de kólken van
Den Zee, dat wy ons' schenk'len,
Verslindende, in 's Vyands bloed
Rood verruwen, en met ons' voet
Daer in treen tot de enk'len.
De tonge laet van onsen hond
Swart worden, Heer, tot deser stond
Van 's Vyands bloed te lekken,
Haer romp ons' Dóggen laet vertreen,
En 't rayuwe vleyssch haer van de been
Met bitse tanden trekken.
Verderft der boosen niet'ghe rot,
Den hóóp der gróóte stieren, Ghod,
Met d'hoklingen der volken
Verstroyt, en die daer in d'onrust
Des Oorlogs scheppen haeren lust,
Só sullen wy u sterrikheyd
Toeschrijven: want uw' heerlijkheyd
Wt haere langhe vleug'len spreyd
O Ghod ghy schrikklijk zijt allom
Van wegen uwer Heylighdom,
Ghy zijt, die het vermoghen,
Ghod Jsraëls, het volk bereyd,
En haer gheeft nieuwe sterrikheyd.
Ghod zy ghepresen hooghe.
|
|
Auteursrechtvrij