'ne Zöch vaan de ieuwigheid

'n Affaire mèt 't leve

[p. 46]

8

Wie lang (of wie kort) doort de jongen tied vaan 'ne mins? Este pas op de liegersjaol kumps, tèlste neet mèt, want de groete jonges geve d'ch amper de kans en de ruimte um te speule. Heer kós z'ch nog hiel sjerp rappelere, tot 'r ins zoe'ne bandiet e mets had zien sliepe tege 'ne rand vaan de brikkemoer op de speulplaots. Toen had dee rotzak 'ne kleine jong gedwónge veur häöm te bókke en had heer 't mets, dat flikkerde in 't zonleech, tot aon 't handvat in deen erme jong z'n vot gestoke. D'r waos gei blood te zien en Charles had later begrepe, tot 'r 't mets had tou geknip en mer gedoon esof. Meh heer waos zoe devaan gesjrókke, tot 'r noe nog - heij in z'ne fauteuil - sjevraoje devaan had. Meh - nog ins - wie lang doort deen tied?

D'r waore toch zoeväöl herinneringe vaan watste allemaol gedoon hads vaan - pak weg - d'n achtste, negende jaor, totdatste veertien-vieftien woors en d'ch al e bitteke veur de meitskes góngs interessere.

Daan zagte ze nog wel - d'n awwers en de ónderwijzers - totste d'nen tied neet mós verklómmele mèt druime en veur d'ch oet zitte stare.

In welke jaore gebäörde dat allemaol?

Wie aajd waos heer gewees, toen 'r mèt 'ne sjaolkammeraod dee aon d'n euverkant woende, boe ze zoe'ne groete hoof hadde, ins daog achterein 'n koul had gegraove: zoe groet en deep tot ze ne gaank kóste make.

Wat waos noe zjus de bedoeling daovaan?

Soms spraoke ze vaan de twelf gouwe apostebeeldsjes, die örgens in de grónd móste zitte. Es ze die ins kóste vinde! De sjaoj aon deen hoof (hoe 'nen hoveneer op gezwèt had mèt 't aonlègge vaan gazons en blommeperke.... boe noe al deen drek laog!) zou wel dobbel en dweers vergeujd weure. Die

[p. 47]

beeldsjes waore doezende göldes weerd.

Toen Charles, in 'n ónbewaak ougenblik, get euver dat gaat en dee gaank zag tege 'nen aandere sjaolvrund, zag dee: dat is aw kloete! Ederein wis jummers tot me die beeldsjes mós zeuke in de kazejematte, boevaan d'n ingaank in 't Graaf van Waldeckpark laog. Dee vrund wis ouch aon 'ne valse sleutel te koume en zoe trok Charles mèt drei aander koejonges op 'nen aovend in d'n duuster die kazjematte in mèt boezjies in e leeg blikske; eine had zelfs 'n carbiedlamp.

Mèt 'ne brik klopde ze tege de moer aon beidskante um te hure of dat hól klónk, want euveral kós 'ne geheime zijgaank ligge. Ze hadde door e gaat mote kroepe, boe de moer tougemetseld waos. Weijerop kaome ze op 'ne plaots boe water - mesjien wel vaan de Jeker - door de plafong siepelde en krege ze nate veu. De expeditie woordt oetgestèld tot later; geine waos nog oets d'rop trökgekoume.

Dee nuije vrund brach weer aander, veur Charles ganse nuij interesse mèt: donderbösse make vaan 'n aw sjroepdoes, boeste carbied in mós doen mèt get speij d'rop. Daan d'n dèksel d'rop en mèt 'ne zwegel aon e leukske in de bojem de gaas laote óntploffe, zoetot d'n dèksel d'raof vloog. Meh oppasse! had dee vrund gezag: d'r waore jonges, die 'ne voot daomèt hadde verlore.

Weer 'nen aandere, dee wis tot Charles góng vèsse en thoes 'nen aquarium had, zag: ‘Iech höb get veur d'ch.’

Heer had 'm mètgelótsj nao z'n kamer, boe 'r in de kómp vaan e lampètstèl veer dikke abele had róndzwumme. 'n Gordijn waos d'reuver gespanne, zoetot de vès neet d'roet kós springe.

Dee jong (Frans hèdde 'r) had gezag: ‘Gistere, toen 'ch demèt thoes kaom, waore die abele bijnao kepot, meh 'ch höb ze weer gezónd gemaak. Iech zal d'ch laote zien, wie 'ch dat gedoon höb.’

[p. 48]

Heer had 'n elektrizeersmasjien gepak en de dräöj op twie plaotse in de kómp gestoke, en waos goon zwungele aon dat apparaat. De vèsse wouwe aon alle kante tegeliek d'roet. ‘Netuurlik’, zag Frans, ‘höb 'ch e bitsje zaajt in 't water gedoon, aanders geleijt 't neet. Meh de zuur wie sterk totste daovaan weurs. Zal 'ch diech ouch ins 'ne gooj opmieter geve? Heij pak die dräöj mer ins vas....’

Meh Charles waos neet kepot devaan en vroog of heer die abele noe moch höbbe veur zienen aquarium. Nein, dat kós neet: die waors veur experiminte.

Charles had ins róndgekeke in de kamer, die vol laog mèt allerlei elektriese klómmele, want dat waos dee jong z'n specialiteit.

En zoe hadde ze allemaol get, want ederein wèl get weure in 't leve. D'n eine lèg z'ch tou op voetballe, 'nen aandere op sjake. D'r zien 'rs die al hiel vreug mèt meziek beginne en daan later, nao zoeväöl jaore, weure ze bereump es pianis of componis of dirigent.

Allemaol kleddere ze nao bove op de lèdder en sommige valle op hun snoets, vreug in 't leve. Die stoon weer op en hawwe z'ch koesj. Ze kriege 'n betrèkking; me zuut ze mèt e meitske; daan obbins zien ze getrouwd en loupe mèt hun vrow achter 'n kinderkouts en veurtot ze 't weite zien ze Ampa en zitte ze in d'n A.O.W.

D'r zien inkele die alsmer hoeger blieve kleddere.

Soms geit 't good, soms ouch hiel raar. Want dee vaan 'n groete huugte vèlt, kump neer mèt 'nen helle sjmak.

Deen eine kwiebus, wat waos dao toch vaan terech gekoume; dee mèt e vaselineduuske vol ether 't zwerk in wou stijge? Dee wou alles tegeliek zien: sjeikundige, filosoof, wiskundige, wereldhervörmer.

Heer spraok euver Einstein esof 'r debij had gezete, wie dee maan mèt z'n relativiteitstheorie oet de bös kaom.

[p. 49]

Heer sjreef beukskes en pamflètte, die me kós koupe à raison vaan vief cent of daartig cent. Charles had z'n geleujtige zoondagcent daoveur opgeofferd, want dee gladjanus had 'm 'ne kristalóntvenger belaof, boe heer euvrigens noets mèt euver de brök waos gekoume.

Heer had ouch langs 'nen ingewikkelde weeg vaan chemische formules (boe 'r ganse velle mèt volsjreef) 'n nuij stof óntdèk, die 't ‘Universele Middel’ zou zien tege alle kwaole. Jao, me kós d'r zelfs zèlver mèt oppótse.

Nou daan: heer had hiel geheimzinnig gedoon en Charles had 'm mote belaove tot 'r 't aon niemes zou vertèlle; meh es heer zaoterdagmörge tege half nege bij häöm zou koume, moch heer getuige zien vaan 'n wereldsjókkende demonstratie! Op dee mörge waos Charles dao en same lepe ze nao 't stadspark, boe dee kwiebus begós oet te pakke oet z'n tas. Iers had 'r 'n stevige tow d'roet gehaold, boevaan 'r ein ind aon z'nen inkel knuipde en toen 't aander mèt 'nen dreidobhele knoup aon 't stangkètsel vaan 't park. Heer pakde 'n leeg vaselinedoes en e fleske ether. Dat duuske (zoe verdutsde 'r) zou 'r völle mèt die uters vláchtige vloeistof; daan d'n dèksel d'rop doen, dat duuske in z'n hand pakke mèt z'n aander hand dao stevig bovenop - kiek zoe - en wat geit d'r daan gebäöre?

De temperatuur vaan de vloeistof zou vaan z'n lichaamswermde mèt minstens tien graode stijge; mèt es gevolg: d'n opweertsen drök zou tien kilo per veerkante centimeter weure en umtot dat dèkselke - heij lig de berekening! - zoe óngeveer twelf veerkante centimeter waos.... dudelik: heer zou mèt duuske en al de loch ingoon!

Nao e kerteer of mesjien twintig menute kaom d'n oetvinder tot de óntdèkking tot mèt z'n berekeninge get sjeif waos gegaange. Mer e gelök, want deen dreidobbele knoup aon 't stangkètsel waos zoemer oetrein gevalle.

[p. 50]

Charles góng nao hoes en goejde die brochure euver de gecoördineerde logische abstracties van het feit Ik Denk (boe heer, mieljaar!, daartig cent veur betaold had) in de kachel vaan puur gif.

Dat herinnerde häöm aon 't vuur, dat alweer lieg waos goon branne en e paar blökskes hout kós gbruke.

Nog altied gein teike vaan leve daobove.

Tant Yvonne had 'm nog neet nudig.