Dit syn X goede boerden

[p. 11]

Een bispel van II clerken, ene goede boerde. III.

Men heeft ghehoert an ghedichte
Depllijcheit¹⁾, daer men bi lichteaant.
Verstoet vroetscap ende sothede.
Ic quam eens daer men mi sede
Van twe clerken, die waren gekeert
Van Parijs, ende die geleert
Hadden spel ende wijsheit mede,
Ghelijc dat daer noch es die sede.aant.
Oec soe liet men mi verstaen,
Dat si haer goet hadden verdaen.
Si ghingen straten ende pade,
Dat si quamen eens savons spade,
Als die sonne te dalen began,
Ende achterhaelden enen man,
Dien si baden op ghenade,
Dat hi hen herberghe dade.
Die goode man hevet ghedaen,
Ende heeftse in sijn huus ontfaen.
Stappans heeft die clerc versien
Des goets mans wijf, die hi mettien

1) Zie de aanteekening.

[p. 12]

 

Minnende wert: si was noyael,

 

Haer oghen blicten als een cristael.

 

Hier na quam die dochter voert.

 

Die ander clerc wert becoert

25

Met hare minnen ende beseten,

 

Ende hi en dorste haer niet laten weten;

 

Maer gherne soude hise bedrieghen.

 

Daer lach een kint in der wieghen.

 

Die vrouwe nam ene panne,

30

Bloeme ende melc uut eenre kannen,

 

Ende ginc ene pap ghereiden.

 

Die clerc quam sonder beiden

 

Neven haer sitten biden colen,

 

Ende heeft haer heimelijc ghestolen

35

Vanden stele enen rinc,

 

Daer die panne mede hinc:

 

(IJseren was hi na mijn verstaen)

 

Die clerc heeften opghedaen.

 

 

 

Die weert hadde doen ghereet

40

Boter, melc, te maten heet,

 

Ende compost van goeden prise:

 

Dit was goede dorp[er] spise.

 

Die clerc en conste hem niet ontien,

 

Hi en moeste op die vrouwe sien

45

Al die wile dat si sat

 

Bi haren goeden man ende at.

 

Si dede hem wel groet verdriet,

 

Maer her Gobert en merkes niet.

 

Hi maecte sine gasten beiden

50

Een bedde, dat hi bi wants leide

 

Aen tsine ende sijnre dochter mede.

[p. 13]

 

Daer na hi sine scoen uutdede,

 

Ende ginc hem waermen, want het was cout:

 

Men berde daer stoppelen sonder hout.

55

Slapen es die man gegaen.

 

Sijn wijf es met hem opgestaen,

 

Si nam die wieghe, geloves mi,

 

Ende settese haren bedde bi.

 

Die dochter ginc oec slapen,

60

Ende beide die vremde knapen,

 

Die weys ghenoech hadden gedroncken,

 

Ende die weert ginc liggen roncken,

 

Ende die weerdinne oec wel saen.

 

Die een clerc es opghestaen,

65

Dien therte bevede ende verscoet.

 

Hi ginc ter dochter wert al bloet:

 

Van vresen was hi al vercoelt.

 

Tierst dat sine heeft ghevoelt,

 

Sprac si met sorgen groet:

70

‘Ontsprinct mijn vader, ghi sijt doot;

 

Vliet henen, hets meer dan tijt.

 

Mi dunct dat ghi verscoven sijt.’

 

Die clerc antworde hoofschelike:

 

‘Hebt mijns ghenade suverlike!

75

Ic en hebbe niet die cracht,

 

Dat ic van u scheiden macht,

 

Ic en mach mi jegen u niet veizen.

 

Swijght, u vader mocht peisen,

 

Ontspronghe hi, dat wi hadden gewracht

80

Dies wi noch sijn ombedacht,

 

Ende ic ghedaen hadde minen wille;

 

Hier bi soe swighet stille,

 

Want hijs seker wanen soude.

[p. 14]

 

Dit vingherlijn van roden goude

85

Es uwe, op dat ghijt ghert:

 

Hets min dan x pont weert.

 

Hets mi te groet, in vant geen minder.’

 

Doen stac hijt haer anden vingher,

 

Dat over hare cnokel voer.

90

Daer seide hi ende swoer:

 

‘Hets uwe, proevet wat dat weeght.’

 

Mettien hi hare bat nare leeght,

 

Ende spelde met hare een spel,

 

Seidict u, soe wistijt wel.

 

 

95

Dese clerc lach met groten spele.

 

Sijn gheselle leet commers vele,

 

Die lach en[de] peinsde om die vrouwe.

 

Die een hadde spel, die ander rouwe,

 

Als menich heeft gedaen.

100

Hier binnen soe es opghestaen

 

Van sinen bedde her Gobert,

 

Die te pissene sere beghert:

 

Voer die dore ginc hi staen leken.

 

Dander clerc es opgestreken,

105

Daer hi die wieghe staende vant,

 

Ende namse metter hant,

 

Ende heeftse heimelijc gedregen

 

Ten bedde daer hi hadde gelegen.

 

Daer na es hi weder comen,

110

Daer hi die vrouwe heeft vernomen.

 

Met hare te spelene dat hi began.

 

Si waende hebben haren man,

 

Want si qualijc was ontsprongen:

 

Si liet ghewerden den jonghen.

[p. 15]

115

Nu es weder het Gobert

 

Te sinen bedde waert ghekeert.

 

Hine hoedde hem niet van bedrieghe,

 

Maer ginc tasten na die wieghe:

 

Van costumen hi dit leerde,

120

Wanneer dat hi van pissen keerde.

 

Te sinen bedde quam hi te hant.

 

Doen hi die wieghe niet en vant,

 

Seide hi te hem selven dit waert:

 

‘Ic mach wel sijn een musaert.

125

Heeft mi die necker bracht hieraant.

 

Of verleyt mi dwaes fier?

 

Ic ben geraect te minen gasten.’

 

Doen ginc hi elder wert tasten.

 

Al sachte sette hi voert den voet,

130

Doch quam hi daer die wieghe stoet.

 

 

 

Dat bedde vant hi noch al waerm.

 

Mettien stac hi voert den arm

 

Na sijn wijf, die daer niet en was.

 

Doen peinsde hi, sijt seker das,

135

Dat si ware gegaen bloemen lesen.aant.

 

Doe wert hi in slape met desen.

 

Die clerc nu bider vrouwe es,

 

Die hem dede goet ghetes:

 

Hem dochte hi hadde wel ghevaren;

140

Hi vertemperde iii werf haer snaren.

 

Her Gobert was daer doe wel an,

 

Dat hi dien derscher ghewan,

 

Die soe wel wannen hadde gheleert.

 

Doe seide die vrouw¹⁾: ‘Her Gobert,

1) Hs. man.

[p. 16]

145

Al sidi out ende tay,

 

Ghi selt noch wesen herde fray.

 

Al heeft u anschijn menege runtse,

 

Ghebetert es wel sere u fluntse.

 

Pleghet dus den ouden lieden,

150

Of waendi dat ment sal verbieden?’

 

Die clerc sweech emmer stille,

 

Ende liet haer segghen haren wille.

 

 

 

Dander die bider dochter lach,

 

Ende hare minne goetlijc plach,

155

Als hi gespelt hadde op ende neder,

 

Keerde hi te sinen bedde weder,

 

Eer hem verclaerde die dach,

 

Daer her Gobert in slape lach.

 

Die clerc es gelegen bi

160

Her Gobert, gheloves mi,

 

Ende waende sinen geselle hebben,

 

Ende gincken stoten in sijn rebben.

 

Stappans her Gobert ontspranc,

 

Ende doe wisti eer yet lanc,

165

Dat hem die clerc hadde bedroghen,

 

Dies hi luttel was in hoghen.

 

Binnens monts sprac hi:

 

‘Wanen comdi? dat seght mi:

 

Ghi schijnt soe sere vermoyt.’

170

Dander sprac: ‘Ic hebbe ghesoyt

 

Des weerts dochter van hier binnen.

 

Den goeden rinc liet ic haer winnen,

 

Daer di panne mede hinc.

 

Ic seide het was een vingherlijnc:

175

Dus dedic haer swighen stille,

[p. 17]

 

Ende dede algader minen wille.

 

Ic boerde ene bonne in haer vat.’

 

- ‘Dies moetti hebben godsat,’

 

Sprac her Gobert metter druust,

180

Ende sloechen daer na metter vuust.

 

Die clerc sloeghen weder,

 

Dat hi viel vanden bedde neder

 

In die aschen op den hert.

 

Met desen vaert op die weert.

185

Elc scoet andren in sijn haer,

 

Mallic ginc andren gheven daer

 

Metten vuusten wel ghedicke:

 

Elc hadde van wapene een ansichte.

 

Men sach noit soe wel tornieren

190

Hem tween in soe corter uren,

 

Sonder wapene ende sonder coryeren.

 

Van bloede sepen haer parueren,

 

Want si waren beide al naect.

 

Stappans es die vrouwe ontwaect

195

Om tgheruchte van hem beiden.

 

‘Her Gobert,’ sese, ‘gaetse sceiden,

 

Want si vechten herde sere;

 

Maer emmer huedt u, lieve here,

 

Hets doncker, het mochte u mesvallen.

200

Houdt u een hant voer u scallen,

 

Des biddic u, wel lieve vrient.

 

Soe wel hebdi mi nu ghedient,

 

In woude om x pont in trouwen,

 

Dat ghi daer ane waert teblouwen.’

205

- ‘Gherne, vrouwe,’ seide hi saen.

 

Voer voets es hi opghestaen,

 

Ende es comen te ghemoete,

[p. 18]

 

Daer sijn gheselle lach onder voete.

 

Hi nam den weert eer iet lanc,

210

Ende werpen op ene banc,

 

Dat hem die oghen sijn verwandelt.

 

Her Gobert was sere meshandelt,

 

Ende sijn haer ghetoghen uut,

 

Nochtan soe werde hem die cornuut,

215

Soe hi best can; hi en was niet vlugge.

 

Si stieten ende sloegen sinen rugge,

 

Dat hi wert weker dan sijn buc:

 

Her Gobert hadde clein gheluc.

 

Doen hi dus was gheslaghen,

220

Ghinghen si wech, het ginc daghen.

 

Her Gobert bleef in groten sere.

 

 

 

Dit exempel gheeft ons lere:

 

Die hebben stouten vrouwen,

 

Dat si te vele niet en betrouwen,

225

Noch te vele niet hanteren

 

Die ghene die crune scheren.

 

Doen sijt, het sal hem schinen,

 

Want als si om neringhe pinen,

 

Ende hem te minnen niet en lust,

230

Sijn die clerke wel gherust,

 

Die al meest mans wiven begheren,

 

Ende somwile haer goet verteren.

 

Selden hebbic oec verstaen,

 

Dat si ghevaderen bidden gaen.