Een claer ende doorluchtich vertooch van d'Alckmaersche kerckelicke gheschillen
(1611)–Adolphus Venator–
AuteursrechtvrijDe eenen tvvintichste verthooningh.
Tvvee Lakenbereyders comen te gelijck uyt, elck met een stuck eten inde handt, als vvesende schof-tijdt; terstondt daer nae comt van d' ander zynde een Schoenmaeckers ghesel (vvesende een Ouderlingh van de Kerck) met zijn broeder; hy ghenaemt Huysman, hebbende een Schoenmaeckers schorte-cleetgen voor, een vveynich bepect.
Huysman spreect de Lakenbereyders toe.
Ghesellen goeden dach, heeft t' eten noch goe smaeck?
Eerste Lakenbereyder.
Jae, God sy lof, die spijs en appetijt ons maeck.
Tweede Lakenbereyder.
Men can Godes lof ten vollen niet uytspreken;
Waerom zijn heerlijckheyt niet eerst en is ghebleken
In huysen die uytsteken // hovaerdich inde locht,
Met poort, vensters en stijl, van goude root doorwrocht;
Maer die is eerst ontknocht // den Herderen eenvoudich:
Want tot zijn heerlijckheyt de Landen Peru goudich,
En zijn niet suffisant: alwaer 't oock al van goudt,
Al wat een menschen oogh' hier in dit ront aenschoudt.
Huysman.
Daer van had menichfout // Warhiel de Predicatie.
Eerste Lakenbereyder.
Maer Warhiel loopt te diep in zijn Predestinatie,
Dan met een beter gratie // Tectander heeft gheleert
Op Manendach daer aen, die nae den Kersdach keert.
Huysman.
Maer wie heeft groot begeert // tot zijn Vrygeestich preecken?
Eerste Lakenbereyder.
| |
[Folio 42r]
| |
Noemt ghy 't vrygheestich preecken? dats qualijcken gheleecken;
Niemant van Clerck of Leecken // en nemen 't daer voor aen.
Huysman.
Niet? hy moet allesins voor vrye gheest uyt gaen.
Wie hoort na zijn vermaen? Niemant van Kercken-rade;
Eerste Laken-bereyder.
Oft zy oft Godes Woort al niet en sloeghen gaede,
En ginghen buyten paede // soo zijnder noch ghenoech,
Die in Gods Woort te hooren ontfanghen groot vernoech.
Tweede Laken-bereyder.
Jae die oock laet en vroech // wanneer dat zy maer weten,
Dat hy Tectander preeckt, zijn inde Kerck gheseten,
En lieten t' middach eten // liever dan zijn sermoen.
De broer van Huysman.
Gheeft op vry: maer t' is met segghen niet te doen.
Eerste Laken-bereyder.
Com an, zijt ghy so coen // en dart daer onder stellen,
Een Rosenobel ront? ick sal 't gelt neder tellen.
Ick wed' dat ter Cappellen, op Kersdach nu voorleen,
Als Warhiel preeckten daer, niet en zijn in ghetreen
Teghen die vier niet een // alsser quam inder Kercken,
Op Manedach daer aen, daer mocht een yder mercken
Die nae Tectander hercken // wat hoopen dattet zijn.
Siet daer een Nobel root, comt wed' eens teghen mijn;
Set by, die wint het spel die salse beyde strijcken.
Huysman.
Sy zijn in suyverheyt, by Muysen te ghelijcken,
Die uyt een Meel-pot kijcken, dus is een cleyntgen best,
Dat suyver en ghesont, dan sulcken grooten rest,
En een onsuyver nest // wy hoopen te vergaren.
Eerste Laken-bereyder.
Waren zy al ghesont die ind' Cappelle waren?
Had ick my gaen paren // mee by t' heylich convent;
Dan soude Heylighe Pieter mijn oock hebben ghekent,
Als ick hem quam ontrent // voor een predestineerde.
Huysman.
Dat zy al suyver zijn, by wien hy Warhiel leerde,
Ick oock niet en vercleerde // maer wel den meestendeel.
Eerste Lakenbereyder.
Sy saghen oock niet al, al warender schoon veel,
Met beyde ooghen scheel // die men aldaer oorboorden,
Op Manendach inde kerck, enden Tectander hoorden.
Huysman.
Soo zijn oock niet mijn woorden: maer heb aldus gheseyt;
| |
[Folio 42v]
| |
Ick seydet, segghet noch, dat sonder vromicheyt
Van boosheyt opgheleyt // zijn meest al d' audienten,
Dier in zijn preken gaen, dronckaerts en loose venten,
Hoerjaghende patienten // Mennisten inden ban,
Papisten, Lybertijns, en die van Beuckels Jan,
In somma t' vuyl ghespan // en t' schuym van Alckmaer t' samen.
Dat sulcke Leeraers doch, tot Amsterdam eens quamen,
Men soud' haer na t' betamen // aldaer onhalen gaen.
Eerste Laken-bereyder.
Jae mocht hy duysent gulden daer jaerlicx ontfaen,
Ghelijck ick heb verstaen // datmen Warhiel daer biede,
Soo soud' ick selver zijn die hem daer henen riede,
Nochtans gheen van ons lieden // wy hooren hem gheern' hier.
Huysman.
Ick prijs dat hy in huys hem houde by het vyer,
Al staet zijn bolleken dier // men sout hem daer af spelen,
Soo slecht af als een penninck, en sonder veel crackelen
Al warender gheen kelen // van Preeckers meer int lant.
Eerste Lakenbereyder.
Wenscht ghy u naesten sulcx? foey Huysman dat is schant,
Mijn arrichste vyant // en wild' ickt niet toe wenschen.
Huysman.
Ga naar margenoot+ Wech, wech, met sucke menschen // het bolt u soo alst wil,
Ghy sult wel haest wat sien, men sal niet langhe stil
Blyven, maer na ons wil // sal die saeck noch aflopen.
Eerste Laken-bereyder.
Wy gh'looven u niet meer: daerom wy anders hopen.
Huysman.
Heb ick u gaen vercopen // oyt loghenen voor waer?
Eerste Laken-bereyder.
Dat hebdy wel ghedaen ghenoech int openbaer;
Lestleen als Kermis waer // ghy my oock selfs verconde,
Dat over weken drie, en langher niet een stonde,
(Ghy seydet metten monde) Tectander preken sou,
Met hem drie ofte vier, en al die niet en wou,
Den Catechismum bou // met haer hant onderschryven:
Drie weken zijn al om, ja noch een over vyven,
En zy noch alle blyven // niemant is afgheset:
Zy preken al te mael, en niemant haer belet,
Huysman.
Sy doen 't teghen de Wet // en met louter ghewelde.
Tweede Laken-bereyder
Neen Huysman secht dat niet, u naesten niet en schelde.
Huysmans Broer.
| |
[Folio 43r]
| |
Als t' verbien niet en ghelde, ghedaen van Kerckenraet,
Is dat niet met ghewelt?
Tweede Laken-bereyder.
Sy doen 't uyt het Mandaet,
Self vanden Magistraet // oock mee van de Vroetschappe.
Huysman.
Dats schelmachtich ghedaen van haer, dat sy soo slappe,
Met desen galgen lappe // hier in hebben gheleeft,
Dat teghen Kerckenraet, verlof men hem noch gheeft
Te preecken onbeleeft // heel anders als het hoorden.
Eerste Laken-bereyder.
Hout, hout, denckt wat ghy seght, te vinnich zijn u woorden,
Denckt of sy quamen wel voor de Vroetschap en Magistraet.
Huysman.
Wat is den Magistraet? Wat is des Vroetschaps staet?
t' Zijn Mannen nae mijn praet // als ick u lestmael seyde.
Eerste Laken-bereyder.
Siet wel toe, daer sal zijn yemant die 't haer verbreyde,
Soomen u voor haer leyde // ghy sout met grooter schandt,
Cloppen op uwe mondt, met een beschaemde handt,
En halen door u tandt // u woorden inden halse.
Huysman.
Ick meen wel ick soud' niet, mijn woorden zijn gheen Walse,
Noch en zijn oock niet valse // dies woude ickse stout,
Al stonden sy present, segghen int aenschijn bout,
Of meendy dat niet stout // ghenoech ick soude wesen?
Eerste Lakenbereyder.
Zijn Burghermeesters al, en Vroetschap uytghelesen,
Dan schelmen oock midtsdesen // spreeckt eens claer uyt u mont?
Huysman.
Jae schelmen zijn sy al, ten minsten in dit pont,
Ick segghet u goedt ront, gheen doecxkens om te winnen.
Eerste Laken-bereyder.
U woorden steecken hart, met al te scherpe vinnen,
Men moest die bet versinnen // eermense buyten stier.
Huysman.
Wat zijn 't voor Mannen doch, u Burghemeesters vier?
D' een Schepen is een bock, en d' ander een waen-wysen,
Die nauwelijcks ghelooft de dooden te verrysen,
Noch datter is een God: hy is oock niet bequaem
Tot een Officy goet; sulck Volck ist altesaem.
Eerste Lakenbereyder.
Wie sal dan sonder blaem // de wijsheyt voort bewaren?
Sal 't Rabbijn zijn alleen, met Medenblick zijn karen?
| |
[Folio 43v]
| |
Huysman.
Jae, daer wy niet sparen // en ginghen arrebeyt.
Eerste Laken-bereyder.
Sont ghy daer om u bood'? was dit d' authoriteyt?
Huysman.
Jaet: en met goet bescheyt // wy hebben 't al vercreghen //
Ons wil en ons begheert, ghy sult haest zijn verleghen.
Eerste Laken-bereyder.
Voorwaer t' gaet niet te deghen // maer al te seer party.
Huysman.
Wat weet ghy wat Tectander ghedaen heeft van zijn sy.
Eerste Laken-bereyder.
Niet seeckers is by my // maer heb alleen ontfanghen,
Dat ghy luy hebt een bood' ghesonden opter ganghen..
Huysman.
Hy gingh al over langhen // het sal nu locken ras.
Tweede Laken-bereyder.
Wat Mannen scheyter uyt; mijn dunckt dit hassebas,
Dit heeft al op dit pas // ghenoech tijts aenghehouwen..
Huysman.
Het is nu veer ghenoech dat Schelmen en Rabbouwen,
Alleen men voor sal staen, en vrome schuyven of.
Tweede Lakenbereyder.
Wat Huysman swijght voort stil, ghy maecket al te grof.
Huysmans broer:
Gaet brenghet heen aen 't Hof // verdient daer stuyvers seven.
Tweede Lakenbereyder.
Die heb ick so verdient, noch noyt van al mijn leven.
Woud' ick 't te kennen gheven // begeerder niet daer voor.
Huysmans Broer.
Ghy zijt te eerlick daer toe ghelijck ick hoor:
Ga naar margenoot+ Maer Adieu wy gaen door.
Tweede Laken-bereyder.
Gaet dat u God gheleyde,
En wyser sinnen gheeft. Com maet dat wy bereyde,
T' een Laecken of het aer.
Eerste Laken-bereyder.
Ga naar margenoot+ Com gaen wy met malcaer.
|
|