Een claer ende doorluchtich vertooch van d'Alckmaersche kerckelicke gheschillen
(1611)–Adolphus Venator–
AuteursrechtvrijDe neghenthiende verthooningh.Heylich schijn, Valschen waen, Blinden yver, Nijdt en Onpartijdich hert.
Heyligh schijn.
Och, och, och, hoe verkeert gaet onse Waghen,
Mach al niet helpen ons listighe aenslaghen,
Hoe sal ick dan noch knaghen // die bittere Lamoen.
Valschen waen.
Ick sal noch moeten verlaten al mijn groen,
En my in 't swerte voorts gaen vercleeden:
Want ick vol rouwe ben, van boven tot beneden.
| |
[Folio 37r]
| |
Het krenckt mijn leden // hindert mijn slapen,
Ick dede niet dan geeuwen ende gapen,
Gheen rust en cond' ick rapen // vanden voorleden nacht.
Valschen waen.
Maer sulcke stouticheyt, wie soud' hebben ghedacht,
Ick hadd' gheacht, hy soude t' Classum hoorsamen.
Blinden yver.
Hy sal noch wel eens moeten, of men sal hem pramen,
Is dat hy sonder schamen // sulcks meer stellet in 't werck.
Nijdt.
Maer Broeders, waerdy eergister avont al inde Kerck?
Naemdy al merck // op zyne stoute treecken?
Valschen waen.
Wy hoorden eergister avont hem noch wel preecken;
Wy ginghen ons versteecken // en by Diakens vlyen,
Die hen oock hadden gheschickt ter syen,
Wijckende haer ghewoonlijcke sit-stoelen:
Want sy vanden Tectander niet goets ghevoelen.
Blinden yver.
Het hert wilde my splyten // als ick te meer,
Daer hoorde singhen, hoe veel is des volcks, Heer,
t' Welck my benijdt soo seer // hoe veel menschen my quellen;
O docht ick, wat eenen fynen gheselle,
Mochtmen u branden ick woudet Hout wel houwen:
Maer Nijdt ick sach u niet, waer mocht ghy zijn?
Nijdt.
Ick sat in eenen hoeck, by Heyl'ghen schijn:
Want alsse al begonden te singhen seer subijt,
t' Hert docht my bersten van bitt're Nijt:
Ick sat niet verre van Valschen waen.
Valschen waen.
Maer segghet Broeder, hoe ist van daech vergaen?
Want men heeft gaen, de Vroetschappe vergaren.
Heylich schijn.
Niet wel, want de Vroetschap heeft gaen verclaren,
Dat Tectander in zijn dienst sal gaen voort,
Dies ben ick niet weynich in 't hert ghestoort:
Want als ick wel van daech dit spel aensach,
Ick dacht, t' is gheen gheluckighen Dincxdach,
Voor my, ende al die my aenhangen.
Valschen waen.
Nu word' ick qualijck, nu worde ick banghen:
Want alle mijn verlanghen // hier in bestont,
| |
[Folio 37v]
| |
Als datse souden approberen goet ront,
T' gheen die heylighe vergaringh heeft gaen besluyten.
Blinden yver.
Ick achtet al niet weert drie duyten,
Want ander fluyten // zijn hem bereyt.
Nijdt.
Ick heb hem sulck een net ghebreyt,
Soo hy gheraecke daer door, tsal my verwonderen:
Want ick sal eerst te recht op hem gaen donderen,
Van bovenen tot onderen // wort hy onteert,
Hy sal van alle quaet zijn gheblameert,
Wat dat ick can versieren ofte bedencken,
Ick sal hem hert en nieren crencken,
En hem inschencken // sulcken fenijnden dranck,
Dat ghy hem quijt sult worden eer yet lanck:
Twee Vrouwen sullen in corten daghen,
In zijn aenschijn hem gaen beclaghen,
Want sy oock hebben van myne zogh ghesoghen,
Ende in haren bozem ghetoghen,
En dat van mijn alder nydichste haer:
Dus levet vrolijck sonder eenich beswaer,
Want ick sal haest u lyden stelpen,
Siet ick heb drie ghesellen die my helpen,
Den eenen is ghenaemt die Jalousy,
Die maeckt der mannen hert suspeckt onbly,
Die tweed' is Thoorn, die stoockt in hare sinnen,
Een grimmich branded' vyer, so dat sy rinnen
Als Paerden tot de wraeck van haer suspitie,
Die derde heet Onbedochtheydt vol malitie,
Die sal voor de Justitie // haer Vrouwen brenghen siet.
Heylich schijn.
Ick vrees Ghesuster, het sal al helpen niet,
Hy is te loos, en arch van gheeste,
Wy winnen minst, al poghen wy op t' meeste,
Want wat wy oyt begonnen, t' was inden Wint.
Weest sonder sorch, nu ghijt met my begint,
Sal ick u Schip wel brenghen over 't Water,
Soo dat ghy sult blyven den heylighen Pater:
Maer och lieve Confrater // dat 't van daegh is misluckt,
Dat heeft ons Onpartydich hert gheruckt,
Die gingh hem by de Vroetschap maken,
Waer door dat sy te scharp namen kennis van saken,
Maer heylich schijn, doet noch dese part,
| |
[Folio 38r]
| |
En voeght u by t' Onpartydighe hart:
Verselschapt met dese uwe ghesellen:
En wilt u vriendelijck te hemwaerts stellen,
En soecket hem te brenghen door Heyl'ghen schijn
Dat hy u gheef gheloof, en raket aen u lijn,
Dan suldy fijn // van druckte zijn ontladen:
Heylich schijn.
Ghesuster, ghy hebt my seer wel gheraden,
Want hy die meeste schaden // ons daegh'lijcx doet.
Valschen waen.
Ick acht dien raet te wesen goet;
Maer onverhoet // sien ick hem ginder comen, Ga naar margenoot+
Dies laet ons gaen al sonder schromen.
Heylich schijn.
Maer Nijdt tot onser vromen // gaet in een hoeck staen.
Nijdt.
Seer geerne; ist dat ick doe na u vermaen.
Blinden yver.
Wel laet ons gaen hem te ghemoeten.
Heylich schijn.
Ick wensch u Vrient een salighe ontmoeten,
Dat waere boeten // u hert bekeere.
Onpartydich hert.
Dat gun my Godt; den almoghenden Heere
Wil u behoeden, eewaerdighe Vader,
Met dyne lieve gheselschap al te gader.
Heylich schijn.
Godt den milden weldader // u hert soo went,
Dat ghy hem en zijn Kerck, volcomen kent:
Onpartydich hert.
Dat salder zijn seer jent // int eeuwigh leven,
Dan sullen wy volcomen, en sonder sneven
Gode kennen even ghelijck hy is;
En dan sullen wy de uytvercooren kennen wis,
Die hier als mis // dickwils worden versmeten.
En dan sullen wy oock sekerlijck weten,
Welcke daer zijn verbeten // van God en Godes Kercke:
Maer qualijck kentmen in d' Aertsche percke,
Die Huychelaren uyt de vromen fijn,
Want sy gaen haer cleden met heyligh schijn:
Dat heb ick wel dickwils ghemerckt in myne daghen.
Heyligh schijn.
Wel lieve Vriendt, ick moet u vraghen,
Oft ghy op Aerden, gheen Christen Kerck belijdt?
| |
[Folio 38v]
| |
Onpartydich hert.
Dat heb ick oock ghelooft tot aller tijdt
Dat God breedt en wijdt // heeft zyne Christen benden,
Door alle de Werelt aen alle enden:
Maer gheensins dat sy is ghebonden
Aen eenich dingh, van plaetse of stonden
Aen eenich mensch, t' sy van wat namen:
Maer dat alle die (nae 't betamen)
Den Heere Christum belyden goet,
En van herten ghelooven met ware boet,
Dat zijn de salighe Lidtmaten uytvercoren,
Die God van eeuwicheydt heeft van te voren,
Voorsien tot het Hemelsche leven.
Heylich schijn.
Maer Vrient ghy moest naeder reeckenschap gheven,
En ons die Kercke oock wysen net.
Onpartydich hert.
Ick ken gheen ander, dan die 'ck hier heb gheset,
Want dat rijmt met de Heylighe Schriftuere.
Valschen waen.
Soo spreken de Ketters tot elcken ure,
Daeromme wijckt de ghene die daer dolen,
En comt by onsen Vader weer ter scholen,
Want in zijn solen // daer leydt het heyl.
Blinden yver.
Comt met ons t' scheep, en gaen wy t' seyl,
Want alle d' ander zijn Ketters verkeert.
Onpartydich hert.
In Christi scholen heb ick gheleert,
Dat ick my niet aenstellen gae eensydich.
Heylich schyn.
Een Christen mach gheensins zijn onpartydich,
Maer hy moet onse saken verstyven.
Valschen waen.
Want wy zijn en sullen alleen blyven
Gods uytvercoren Kinderen siet.
Blinden yver.
Ghelooft niemant anders, s' en deughen niet,
Want sy zijn van Gods Kercke afghevallen.
Onpartydich hert.
Dit roept elck een, oock meest van allen,
Elck gaet soo callen // elck is de best;
Men soude schier vertwyfelen in 't lest:
Want ick hielt dat alle boetveerdighe Christen,
| |
[Folio 39r]
| |
Of sy al schoon in eenich verstandt misten,
Het eeuwich leven was haer bereyt.
Heylich schyn.
Och lieve Vrient, ghy zijt verleyt;
Want soo yemandt die Schrift anders uytleyt,
Als wy doen, die hebben gheen gheloove:
En soecken t' Volck van d' Hemel te berooven:
En die haer gheven uyt voor Neutralisten,
Dat zijn vry gheesten, en ghene Christen.
Valschen waen.
Daeromme Vriendt, wilt u by ons voeghen:
Soo crijchdy een eeuwighe wel ghenoeghen:
Een Siel gherust, een gheruste Conscientie.
Onpartydich hert.
Soo ick u wel verstae, is u lieder intentie,
Ghylieden Godes Volck te zijn alleen:
Valschen waen.
Wy zijn d' uytvercoren, en anders gheen:
En wy hebben certeen // die rechte goe verstanden.
Heylich schyn.
Ick wil stellen voor u mijn Siele te panden.
Blinden yver.
Ick mijn Lichaem ten brande // ist dat wy u verleyen.
Onpartydich hert.
Ick soude schier ghelooven u vriendelijcke vleyen:
Maer eerst tot een bereyen // seght my u namen.
Heylich schyn.
Ick heet een Heylich leven bequaeme:
Valschen waen.
Ick ben die rechte meynighe der Schriftueren;
Blinden yver.
En ick heet oock vyerighen yver pueren.
Onpartydich hert.
Ghy hebbet alle drie namen van goer naturen:
Maer t' gheender uren // hoort yver te zijn verblent:
Heylich schijn.
Dat hebben wy ghedaen tot sulcken ent,
Op dat hy voor gheen perijckel soud' vluchten.
Onpartydich hert.
Maer dat hy mocht int Winter eens loopen, soud' ick duchten,
Ofte ten minsten laten de rechte weghen.
Valschen waen.
Ick sien wel scherp ghenoech, en leyd hem te deghen,
Dies onverleghen // hy by mijn blijft.
| |
[Folio 39v]
| |
Onpartydich hert.
Maer nae dien hy u selver drijft,
Soo moet ghy gaen nae zynen sin.
Valschen waen.
Neen; maer nae 't gheen my goedt dunckt tot ghewin,
Daer toe hy my steedts dryven gaet.
Onpartydich hert.
Maer ist dat ghy u stucken wel verstaet,
Wat hoefdy dan sulcken ontsinden dryver:
Want als ick hem recht besie, t' is Blinden yver,
En ghy moet dan wesen de Valsche waen:
Want dese twee altijt te samen gaen.
Valschen waen.
En wilt my niet versmaen // ick ben Schriftuers goe meyninghe.
Onpartydich hert.
Ick acht u tot uwer vercleyninghe,
Voor onghegront goetdunckents onvroet,
Om dat ghy al u dinghen deur Blinden yver doet,
Die noyt yet goet // en heeft volbracht.
Blinden yver.
Ick rade u dat ghy ons niet veracht,
Ofte ick sal u haest van hier doen stouwen.
Onpartydich hert.
Ick sal wel gaen, ick heb afschouwen
Van sulck gheselschap soo quader tier:
Maer Heylich leven goedt van manier,
Wat doedy met sulcke valsche ghesellen?
Heylich schijn.
Och, t' zijn vrome persoonen die niemant quellen,
En die my dienen in al mijn doen.
Onpartydich hert.
Wel Vrient, soo heb ick mee van u quaet vermoen:
Want die in eenich saysoen // het quade beminden,
In die en was noyt deuchd' te vinden:
Maer als ick onder u Mantel sie ten fijn,
Soo sydy waerlijck den Heyl'ghen schijn,
Die voor God en den vromen zijt eenen vloeck:
Noch sien ick achter u in een hoeck
Staen grijnsen die seer bitt're Nijt,
Dies wil ick gaen vertrecken heel subijt,
Eer dat ghy yet voorneemt t' mijnder onbaten.
Ga naar margenoot+ Wel, sy gaen selfs wandelen haerder straten,
Van haer bepraten // ben ick nu vry,
Dies oock van herten ick ben seer bly,
| |
[Folio 40r]
| |
Sy meynden my, soo met Heylich schijn te becouten;
Maer nu sy mercken dat ick haer fouten/
End' oock haer wesen soo nau doorsien,
Soo beginnen sy selfs van my te vlien,
Dies wil voor dien // den Heere ick gaen loven. Ga naar margenoot+
Lof sy u Vader al van hier boven,
Dat ghy mijn ziele hebbet bevrijt
Voor die vervloeckte Haet ende Nijt,
En vanden Blinden yver verwoedich:
O Heere weest my doch behoedich
Voor Valschen waen, en den Schijn heylich,
Op dat den wech my blyve veylich,
Dit bidd' ick in Christo ons Heeren name,
Tot mijnder bet'ringh, en t' uwer eeren, Amen.
|
|