Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

Noch vander bliscapen meer. .xxxij.⁺

Dits met rechte die bliscap mede
Vander eweliker overster stede;
Ende, alse Augustijn seit albloet,
Heeft ene dere ordene geselscap groet¹⁶³⁶
Gods te gebrukene daer altenen,⁺¹⁶³⁷
Ende te gader in hem gemenen.¹⁶³⁸

Wat es dese[r] glorie bediede

Deser sekere heyliger liede:
Het waer vele lichter volgen hare,
Dan te vertrecken openbare.⁺¹⁶⁴²

Wies sal die loep sijn sonder inde¹⁶⁴³

Entie gewoente, alsict vinde,

+ Cap. 32. Vertaald naar Vincentius' Epilogus, c. CXXIX

1636 Dit vers is onbegrijpelijk en hoogstwaarschijnlijk corrupt. Het beantwoordt aan Vinc. ordinatissima et concordissima societas fruendi Deo

+ (5)

1637 gebruken = mystische gemeenschap hebben met God

1638 te gader = samen, onderling (Lat. invicem); gemenen = gezamenlijk

+ (10)

1642 vertrecken = verhalen

1643 wies: slaat op God (zijn loop zal zijn zonder einde...).

[p. 410]

1645

Sonder verdriet, ende in ouden,¹⁶⁴⁵

 

Daer dewelike bliscap in es behouden,

 

[...] altoes neuwe joye driven,⁺

 

Ende sonder vrese altoes bliven

 

In die volmaecte salijchede?

1650

Dit mach bliscap heten gerede!

 

Dese bliscap es bekint,

 

Van alre hopen oec volint.⁺¹⁶⁵²

 

En es geen hoecskijn oec mede

 

So groet, no so clene ter stede,

1655

Noch in ziele, no in lichame,

 

En si vervult met alre bequame.¹⁶⁵⁶

 

Het sal al vol sijn, ende over vloeien⁺

 

Van alre bliscap, die daer groyen;

 

Want het sal boven wesen

1660

Allen verdienten uut gelesen,

 

Ende oec boven allen sinnen geset,

 

Ende boven allen begeerten met.⁺

 

Daerom es gescreven alsoe:

 

En mach geen oge anesien toe,

1665

Noch ore horen, dat verstaet,

 

⁺ Die bliscap, die de minsce begaet.¹⁶⁶⁶

 

Vore den dach des ordeels mede,⁺

 

So ondersien hem wel gerede¹⁶⁶⁸

 

Die goede, entie quade met,

1670

Alse in dewangelie es geset,

 

Daer men leest vanden riken man,

 

Die purper ende pellen hadde an.⁺¹⁶⁷²

1645 in ouden: scil. joyen = meervoud voor joie = vreugde

+ (15)

+ (20)

1652 volint = algeheele vervulling

1656 bequame = genot, blijdschap, vreugde

+ (25)

+ (30)

+ bl. 93 c.

1666 begaet = behaalt, geniet

+ (35)

1668 ondersien = zien elkaar

+ (40)

1672 pellen = nl. witte pellen, een kostbare stof; purper = een met purper geverfde kostbare stof.

[p. 411]

 

Ende van Lazaruse mede,

 

Hoe si hem ondersagen bede.

1675

Maer na den ordele en selen die quade

 

Nemmermeer sien met gene rade

 

Dat godlike licht, noch livelijchede⁺

 

Van niemen die es Gode mede;

 

Maer die goede selense sien

1680

Altoes vore daerna van dien.¹⁶⁸⁰

 

Nochtan, alse Gregorius seget:

 

Den heyligen zielen niet en weget,⁺

 

Noch en hebben deren van dien,¹⁶⁸³

 

Datsi die gene in pinen sien,

1685

Want haer bliscap es so groet,

 

Dat[...] hem mach gene noet

 

Comen van eniger deren daer.⁺

 

Ay, God, here! brinct ons hier naer

 

Terre bliscap die es dus groet,

1690

Alse onse lichaem comt ter doet!

 

O wi onsalige! Verdoemde sonden,

 

Daer[bi] ons dit werd ontvonden,⁺¹⁶⁹²

 

Ende daer wi emmermere na desen

 

Ombe selen gepijnt wesen

1695

In ewelike vier starc!

 

Ay, dulle minsce! penst ende merc

 

Om dine sonden, die di dus leiden,⁺

 

Ende die di dan aldaer doen sceiden

 

Vander bliscap, ende emmermeer

1700

Geduret sonder wederkeer!

+ (45)

1680 = altijd van dat oogenblik af aan

+ (50)

1683 deren = overlast, pijn

+ (55)

+ (60)

1692 ontvonden = waardoor ons de zaligheid is ontzegd, waarmede wij haar verbeurd hebben (nl. door een vonnis).

+ (65)

[p. 412]

 

Betert u, ende scuwet die sonden,

 

Daer gi Gode met werd ontvonden!⁺

 

Dit radic u in in gerechten rade.¹⁷⁰³

 

Dit es dinde van goede ende quade.

+ (70)

1703 dit radic u in: het werkwoord inraden, zegt het M.W., III, 910, is in het mnl. niet gevonden. Hier zou het nochtans beter passen (en bijgevolg voor het eerst aangewezen zijn), met de beteekenis ‘een besluit, een stemming instorten’ (zie M.W., III, 910), - veeleer dan dat er zou moeten geëmendeerd worden dit radic u [..] in gerechten rade

1645 in hs. den 1647 [...] hs.: ende (dittografie naar ende in het volgende vers); Vinc.: sub antiquis perpetuisque gaudiis semper nova jocunditas 1653 vóór het vs.: 1661 sinnen hs.: somen, Vinc.: supra omnem sensum 1668 ondersien hs.: onder sien.

1674 ondersagen hs.: onder sagen 1681 vóór het vs.: 1683 en 1687 deren: -er- in het hs. voluit 1686 dat[...] hs.: datmen 1689 terre in het hs. voluit 1692 daer[bi] hs.: daer (emend. M.W., 5, 1373) 1695 starc in het hs. voluit 1696 merc hs.: m'c 1698 dan hs.: doen (emend. M.W., 4, 234).

1705 miracule hs.: miracl'e, wat evenwel als miracule dient gelezen te worden, evenals vs. 829, en pawelg' (=pawelgoen) vs. 454, en het vaak voorkomende h' voor heif 1712 sterften: -er- in het hs. voluit.