Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

Van der sonne, ende vander manen, hoe si verwandelen. .xxvij.⁺

⁺ Na die verdoemenesse, sonder waen,
Alse Ysayas ons doet verstaen,
So sal die mane al so claer wesen
Alse die sonne was vordesen;
Ende die sonne sevenvout meer⁺
Clare wesen, dansi was eer.¹³⁶⁴

Ende op dit Johel oec doet gewes.¹³⁶⁵

Alse dit al getermeneert es
Van desen vonnesse, die dan sijn¹³⁶⁷
Ende die quade na dien termijn⁺

+ Cap. 27. Vertaald naar Vincentius' Epilogus, c. CXXIII

+ bl. 92 c.

+ (5)

1364 clare = klaarder

1365 Johel = Joël, één der Hebreeuwsche profeten

1367 die dan sijn: deze zinsnede hoort bij het volgende vers.

+ (10)

[p. 398]

 

Inder hellen sijn besloten,

1370

Alse onse here met sinen roten¹³⁷⁰

 

Inden hemel hem verheft,

 

Dan, alse dit die mane beseft,¹³⁷²

 

Werd si verwandelt inder claerheit⁺

 

Die de sonne had vorseit;

1375

Ende die sonne werd sevenwerf meer

 

Clarre, dan si was doe eer.¹³⁷⁶

 

Ysidorus seget daerna:¹³⁷⁷

 

Mane no sonne, alsict versta,⁺

 

Niet en selen wandelen vort,

1380

Maer staen altenen in een acort,

 

Ende in ene stat vord alsoe,

 

Ende darse God irst maecte toe,

 

Ende sette, doe hi die elemente⁺

 

Elc dede staen na haer atente.¹³⁸⁴

1385

Dus sal sonne ende mane na desen

 

In die selve stede wesen,

 

Daerse onse here sette na dat

 

Doen hise irstwerf maecte ter stat.⁺

 

Vore dien dag des ordeels daer

1390

(Na dat Johel segget vorwaer),

 

So waest eclipsis, alsict vernam;

 

Ende doen onse here ten ordeel quam,

 

So werden si verdonkert mede⁺

 

Van hare clarheit daer ter stede.

1370 roten = scharen, troepen

1372 beseft = bemerkt, wordt gewaar

+ (15)

1376 doe, eer = toen, vroeger

1377 Ysidorus = Isidorus van Sevilla, geboren ca. 570, bisschop van Sevilla 599 of 600, stierf in 636. Zijne meest geraadpleegde werken zijn: De natura rerum, Chronica maiora, Chronica minora en Historiae

+ (20)

+ (25)

1384 na haer atente = volgens hun bestemming.

+ (30)

+ (35)

[p. 399]

1395

Ende doe die werelt werd genoveert,

 

Ende hemel ende eerde gepurgeert,

 

Ende neuwe werden, so werd gemindert

 

Van hare claerheit, ende gehindert⁺

 

Sonne ende mane; ende om dat,

1400

Seget Ysidorus, dat si ter stat,¹⁴⁰⁰

 

Om haer pine, die si doe dogen,

 

Haren loen hadden sevenvout vermogen.¹⁴⁰²

 

Dan en sal dach no nacht⁺

 

Nember werden daer geacht;

1405

Maer een dach saelt als [....]

 

Dien God wel [..........]

 

Ysayas [..............]

 

Daer [...............]⁺

 

[..................]

1410

[..................]

 

⁺ Dits te verstane, dats gene noet,

 

Daer en es, cleine no groet,

 

Anders dan sijt siren daer;⁺¹⁴¹³

 

So claerheit es daer vorwaer

1415

Van Gods claerheit, dat verstaet,

 

Dat haere claerheit al vergaet.

+ (40)

1400 Ysidorus zie vs. 1377

1402 vermogen = krachtig

+ (45)

+ (50)

+ bl. 92 d.

+ (55)

1413 siren = sieren, versieren

Cap. 27, opschr. ende in het hs. voluit 1361 claer en 1364 clare in het hs. voluit 1366 getermeneert in hs. voluit.

1370 roten hs.: ropen (emend. M.W., 1, 1019) 1373 claerheit: -aer- in het hs. voluit 1374 vorseit hs.: vor seit 1376 clarre in het hs. voluit 1377 vóór het vs.: . 1382 darse in het hs. voluit 1389 vóór het vs.: . - dag hs.: dat, Vinc.: ante diem quidem judicii 1394 clarheit: -ar- in het hs. voluit.

1396 eerde en gepurgeert in het hs. voluit (evenzoo 1395 genoveert) 1398, 1414, 1415 1416 claerheit: -aer- in het hs. voluit 1405-1410: een hoek is uit het perkament gesneden.