Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

Wat God den gerechten toe sprect. .xxij.⁺

Daerna, gelijc heeft hi der quaden¹¹¹⁷
Berespt van haren mesdaden,
Also sal hi ten goeden spreken
Met soeten worden sonderleken:⁺
‘Ic was hongerech, du voedes mi;
Ic was dorstich, ende daerbi
Gavestu mi drinken, ende also vort
Alster ewangelien toe behort.’
Sal hi ten gerechten spreken daer,⁺
Met groter sueticheit openbaer.
Dus es te verstane, dat God dese dinc
Meer daer te secgene bevinc¹¹²⁸
Om die gewerke der ontfermichede,
Dan die gewerke der gerechtichede,⁺

+ Cap. 22. Vertaald uit Vincentius' Epilogus, c. CXVII

1117 gelijc = zooals

+ (5)

+ (10)

1128 bevinc = begon.

+ (15)

[p. 388]

 

Oft der penitensien, dat verstaet.

 

Oec es te verstane, na den raet

 

Dat hi ons toent oec in desen,

 

Dat so wie behouden sal wesen,

1135

Dat meer sal sijn, in die waerhede,⁺

 

Om ons heren ontfermichede,

 

Dan om haer verdiente met;¹¹³⁷

 

Ende die hem daer in heeft geset

 

Alse ter ontfermicheiden ward,

1140

Hi werd daer met geloent ter vard.⁺¹¹⁴⁰

 

Alse oft hi woude secgen daer:

 

Uwe verdiente en sijn vorwaer

 

Niet al solke loen werd nu,

 

Alsic hier sal doen dor u.

1145

Maer gi, die anderen hebt gedaen⁺

 

Ontfermicheit, ende hebt ontfaen

 

Dor minen wille, alsict wel weet,

 

So waerd onrecht, in loende gereet¹¹⁴⁸

 

U met ontfermicheiden weder.

1150

Een vonnes werd gesint daer neder:⁺

 

‘Daer gene ontfermicheit uut en comt,

 

Hi werd sonder ontfermicheit gedoemt!’

 

Selke secgen, dat si antwerden dan:

 

Here! waer sagen wi di hongeric dan

1155

Gelijc diewangelie ons doet weten.⁺

 

Selke heyligen oec vermeten,¹¹⁵⁶

 

⁺ Dat daer gene antwerde sal wesen:¹¹⁵⁷

 

Want alle die tongen die selen van desen

 

Stom sijn, in den dagen

1160

Daer mens ordeels sal gewagen.⁺

+ (20)

1137 verdiente = wat hij gedaan heeft, dat God welgevallig is, goed werk

+ (25)

1140 ter vard = terstond

+ (30)

1148 in loende = (in = ik en) als ik U niet loonde; so waerd = zoo ware het

+ (35)

+ (40)

1156 vermeten = verstouten zich te zeggen

+ bl. 91 e.

1157 daer = in den hemel; gene antwerde = dat men niet zal kunnen antwoorden.

+ (45)

[p. 389]

 

Daeromme seget Comestor mede:

 

Dat goede ende quade, beide gerede

 

Niet anders es te secgen daer,

 

Dan elc sine verdiente, vorwaer,

1165

Gelijc, oft hi behouden sal wesen.⁺

 

Oft verdoemt oec na desen.

 

Daer nes geen onscout, godweet,^{11671167-1168}

 

Daer elc sine verdiente weet.¹¹⁶⁸

+ (50)

1167 onscout = zich vrijpleiten van schuld

1167-1168 daer ... daer: nl. is daer telkens bijwoord

1168 verdiente = hetgeen elkeen toekomt volgens zijn daden

1136 ontfermichede in het hs. voluit 1145 vóór het vs.: 1148 waerd hs.: w'd.

1166 oft hs.: dit 1169 Nu werd hs.: nuw'd 1180 geëxprimeert hs.: ge exprimeert 1183 om hs. en̄ (dittografie met ende van vs. 1184; vgl. vs. 1240 en 1305).