Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

Hoe hem elc minsce castien sal biden andren. .xxviij.⁺

‘Rechte als dit dus es gesciet,
So sal die felheit hebben verdriet,

+ Cap. 28. Vs. 1-54: zie aant. bij c. 22 (1027 B-C; zie aant. bij c. 16); opschr. biden anderen = hoe elk een voorbeeld nam aan den andere.

[p. 325]

2080

Omdat si aldus gecranct es.

 

Ende onderwilen, sijt seker des,

 

Proeft si haer dan op te stane,⁺

 

Maer die gerechticheit in haren gane

 

Wedersteet algader dese dinge,

2085

So dattie liede, sonderlinge

 

In dien dagen, ter ouder gewone,

 

Ende ter ouder leringe in allen doene⁺

 

Vanden andren, die voren waren

 

Alse in ere [..]werden, sijn toe gevare[n],

2090

Ende andie keerden ende die houde[n];²⁰⁹⁰

 

Ende doen yegewelc coninc boude,²⁰⁹¹

 

Ende prinsen, ende biscope met,⁺

 

Hebbensi hem daer toe geset,

 

Datsi hem castien daer²⁰⁹⁴

2095

Biden andren so openbaer.

 

Want alse die ander sagen leren

 

Gerechticheit ende leven met eren,⁺

 

Doen nam yegewelc daer omtrent

 

Anden andren castiement,

2100

So dat elken scande dochte

 

Die also niet leven mochte.

 

Ende alsi dus ane hebben genomen⁺

 

⁺ Die doget, so sal weder comen

+ (5)

+ (10)

2090 keerden ende die houden: vgl. vs. 2083-2092 en lat. 1027 B-C: sed justitia in rectitudine sua interim stabit, ita ut homines illorum dierum ad antiquas consuetudines et disciplinas antiquorum hominum in honestate se convertant, et eas teneant, et observent, sicut antiqui illas tenere et conservare consueverant. Sed etiam tunc unusquisque rex et princeps, ac episcopus ecclesiasticae dignitatis

2091 doen = dan

+ (15)

2094 castien: zie nota bij opschr. c. 28.

+ (20)

+ (25)

+ bl. 86 d.

[p. 326]

 

Die locht te haer selven opter stat,

2105

Ende sal soete wesen na dat,

 

Ende die vrucht bequame dan

 

Die de eerde sal bringen vordan,⁺

 

Entie liede starc ende gesont.

 

In dien tiden oec terstont

2110

Selen vele propheten sijn,

 

Ende vroede liede vele in scijn,

 

Ja alsoe, dattie verholenhede⁺

 

Vanden prophetien ter stede,

 

Ende vander vroeder scrifturen aldaer,

2115

Te vollen werden openbaer,

 

Ende haer sonen ende haer dochtere mede

 

Selen daer propheteren gerede,⁺

 

Ende dat in selker reinichede,

 

Ende in selke[r] gewarichede,²¹¹⁹

2120

So dattie lucht in hem ne can^2120-2121

 

Niet ne can bespotten vortan.

 

Ende in al selken geest vorwaer⁺

 

Selen dan propheteren daer,

 

Gelijc dat gods propheten daden

2125

Wilen eer bi gods genaden,²¹²⁵

 

Ende in dier gelike oec mere

 

Dattie apostelen daden ere,⁺²¹²⁷

 

In hare manieren, alsict las,

 

Selen si leren daer na das,

2130

Wies leringe dat boven ginc

 

In den verstane al eertsce dinc.’

+ (30)

+ (35)

+ (40)

2119 gewaricheit = oprechtheid, getrouwheid

2120-2121 = de zin is wel, dat lucht (duivelen) de menschen niet meer kunnen bespotten, verschalken. Verdam (M.W., IV, 861) emendeert vragenderwijs: so dattie viant in der lucht nieman ne can bespotten vortan. Het Lat. heeft: aerei spiritus irrisionem in illis tunc facere non possint

+ (45)

2125 wilen eer = weleer

+ (50)

2127 dattie = zooals de apostelen (enz.).

2080 omdat si hs.: om datsi 2087 ende: na dit woord is dn, waarschijnlijk een dittografie van het bovenstaande (vs. 2086) dien, door den kopiïst doorgehaald. - ouder leringe hs.: onderleringe 2089 [..]werden hs.: onw'den (Hild.: in honestate) 2090 na keerden staat in het hs. een punt. - houde[n] hs.: honde 2091 boude hs.: honde. - doen de emendatie dan van Verdam (Tijdschr., 1, 295) is overbodig.

2119 selke[r] emend. Verdam (M.W., 1, 1085 en 2, 1868) 2120-2121 zie nota bij deze vss.