Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

(1938)–Lodewijk van Velthem– rechtenstatus



[pagina 258]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten
Dat bedieden hieraf .vii.Ga naar voetnoot+ 450[regelnummer] Desen sin machmen verstaen In tween manieren, sonder waen,Ga naar margenoot+ Want vele staet in doude Testament Dat int neuwe anders went.Ga naar voetnoot453 Want bides weders gelikechede, 455[regelnummer] Ende des bocs, die na quam mede, Soe secgense dat Daniel seit aldus:Ga naar margenoot+ Dattie weder es Darius, Entie buc Alexander die grote, Die boven ginc allen genote.Ga naar voetnoot459 460[regelnummer] Maer prisipaleke seit saenGa naar voetnoot460 (So was hier Daniels verstaen):Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot461 Dat dit vechten vanden dieren, Antkerst vechten in allen maniere[n] Metten sinen soude wesen.Ga naar voetnoot464 465[regelnummer] Dus es te verstane die sin van desen Tweevoldech, na die letteren mede,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot466 Dus willict bedieden dan van bede. In ere maniere, so bediet hi Die weder, dat hi Darius sy, 470[regelnummer] Die Perssen ende Meden hadde onder, Ende alomme hem wrachte wonder,Ga naar margenoot+ Ende nieman en conde wederstaen, Ende Grieken oec, sonder waen, Bi Philipse, Alexanders vader, 475[regelnummer] Moeste hem geven tribuet algader.
[pagina 259]
Ende die boc, Alexander hi bediet,Ga naar margenoot+ Die den weder dede verdriet; Ende twee horne hem uutstac, Dat was, dat hi hem af spracGa naar voetnoot479 480[regelnummer] Twee riken, Perssen ende Meden. Hi quam van occident ter steden,Ga naar margenoot+ Want daer Allexander tier tijtGa naar voetnoot482 Regneerde doe, des seker sijt, Was daerward gekeerd inden stane.Ga naar voetnoot484 485[regelnummer] Dese boc ward groet, na minen wane, Bedie Alexander ward boven mateGa naar margenoot+ Machtech, ende groet boven state, Ende dwanc Asien ende Affrijc met.Ga naar voetnoot488 Doen hijt al hadde geset, 490[regelnummer] Doe starf hi met venine, Eer hi conde comen ten lande sine.Ga naar margenoot+ Doen wiessen vier horne saen Uten groten, dats sonder waen Vier rike, die wiessen alsoe, 495[regelnummer] Van dat hi hadde allene doe. Ga naar margenoot+ Daer hi seget vanden vier winden,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot496 Daeraf wi gescreven vinden Dattie .iiij. principales namenGa naar voetnoot498 Te vier inden der werelt tsamen, 500[regelnummer] Trike dat Alexanders was, Bedie Tholomeus, sijt seker das,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot501
[pagina 260]
Nam ane Egiptenlant, Ende Philips Machedonie thant,Ga naar voetnoot503 Ende Seleucus, Syria ende Babilone,Ga naar voetnoot504-507-509 505[regelnummer] Anthigonus, Asya tsinen doene.Ga naar voetnoot505 Ende vanden enen wies een horen clene,Ga naar margenoot+ Van Seleucus, verstaet mi, tgene Dat was: Anthiocus Epyphanes,Ga naar voetnoot508-509 Die van Seleucus comen es. 510[regelnummer] Ende dese horen hiet clene doe, Hi ward te Rome gisel, alsoeGa naar margenoot+ Quam hi op, dat hi ward groet, Want die van Rome hadden noet, Ende sendene ute met here, 515[regelnummer] Daer wan hi S[.]yrien indie were.Ga naar voetnoot515 Dus ward die horen groet sere,Ga naar margenoot+ Want hi Tholomus vlien dede mere;Ga naar voetnoot517 Dat bediet jegen meridien nu. Ende Perssen verwan hi, secgic u; 520[regelnummer] Dat bediet torienten ward. Ende sine hoecheit hi verclaerd,Ga naar margenoot+
[pagina 261]
Daer hi seit: hi gehoget daerna saen Toten mogenden sonder waen; Dat bediet, dat hi te Jherusalem quam, 525[regelnummer] Ende den hogen pape daer nam, Die doe regneerde, sijn mogentheit.Ga naar margenoot+ Daer deen heylige te anderen seit: ‘Wine weten hieraf secgen wat’, Daer mede so bediet hi dat: 530[regelnummer] Dat Jherusalem sal te gaen,Ga naar voetnoot530 Tote dat hem be[tere] sonder waen.Ga naar voetnoot531 Daer hi seget: ‘Te vesperen mede, Ende smargens’, dats sonder vrede,Ga naar voetnoot533 Vroech ende spade salder staen 535[regelnummer] Twee M.III^C. sonder waen, Daermede doet hi ons nu wetenGa naar margenoot+ Dat .vj. jaer daer met sal beseten Sijn, tot Judas Maschabeus Ende sine broeders, wi lesent dus, 540[regelnummer] Si selen wech doen die ydelhede,Ga naar voetnoot540 Die Anthiocus daer sette mede.Ga naar margenoot+	[tekstkritische noot]452 Testament hs.: stetament. voetnoot+ Cap. 7. Naar Hieronymi Explanatio (zie aanteek. bij opschrift boek VII) margenoot+ (5) voetnoot453 went = een andere ‘wending’ krijgt, afwijkt; vgl. ook M.W., IX, 2146 margenoot+ (10) voetnoot459 genote = versta genooten (M.W., I, 1409); d.i. alle gelijken overtrof voetnoot460 maar voornamelijk zegde Daniël, spoedig margenoot+ (15) voetnoot461 dit vers is een onnoodige paraphrase van vs. 460 voetnoot464 metten sinen = met zijn aanhangers margenoot+ (20) voetnoot466 tweevoldech = op tweeërlei manier; letteren = de ‘postillen’, vgl. vs. 23. margenoot+ (25) [tekstkritische noot]476 Vóór het vs.: 488 dwanc hs.: dimanc 500 dat hs. d'. margenoot+ (30) voetnoot479 hem afsprac = dat hij met zich zelf afsprak, zich voornam (?) margenoot+ (35) voetnoot482 daer is bijwoord: op die plaats voetnoot484 inden stane = in de ligging (vgl. de uitdrukking gestaen ende gelegen), d.w.z. de ligging van zijn land was hem ‘daerward’, d.i. oostwaarts voor zijn veroveringen (?) margenoot+ (40) voetnoot488 dwanc = bedwong, onderwierp margenoot+ (45) margenoot+ bl. 81 a. margenoot+ (50) voetnoot496 winden = verwarring met de eerste profetie (vgl. vs. 51); bedoeld wordt: vier hoornen (vgl. vs. 431 en 563) voetnoot498 principales = latijnsch meervoud margenoot+ (55) voetnoot501 Tholomeus = Ptolemeus I Soter of Lagi, zoon van Lagos. Na den dood van Alexander werd hij satraap van Egypte (323) en daarna (305) koning van dit land. [tekstkritische noot]504 Seleucus hs.: Silencus (evenzoo vss. 507, 509) 505 Anthigonus hs.: anchigonus 515 S[.]yrien hs. Scyrien 517 Tholomus hs.: thelemus, maar de beide e's zijn ontstaan uit o's; misschien werd die verbetering aangebracht door een andere hand dan die van den kopiïst 518 meridien hs.: meridië, vgl. vs. 783 521 Vóór het vs.: . voetnoot503 Philips = Philips III Arrhideus, koning van Macedonië (323-317) voetnoot504-507-509 Seleucus I = Seleucus Nicator, zoon van Antiochus (veldheer van Philips II, koning van Macedonië). Geboren c. 355, werd hij koning van Syrië in 311. Hij stierf in 281 voetnoot505 Anthigonus = Antigonus Monophtalmos, veldheer van Alexander, die hem in 333 de regeering van Groot-Phrygië toevertrouwde. In 323 werd hij koning van dit rijk. In den slag bij Ipsus (301) vond hij den dood margenoot+ (60) voetnoot508-509 Anthiocus Epyphanes / Die van Seleucus comen es = Antiochus IV Epiphanes, koning van Syrië (175-164), was inderdaad een kleinzoon van Seleucus II. - Verzen 507 en 508 kan men anders niet verstaan dan: een horen clene, tgene dat van Seleucus was: Anthiocus Epyphanes, die van Seleucus comen es ‘afstamt’, dus met een wegens het rijm veroorzaakte, abnormale verplaatsing van het voegwoord tgene dat margenoot+ (65) voetnoot515 in die were = in den strijd margenoot+ (70) voetnoot517 Tholomus = Ptolemeus VI Philometor, koning van Egypte (181-146). margenoot+ (75) [tekstkritische noot]531 betere hs.: becd 535 Vóór het vs. staat (ten onrechte) het alinea-teeken = 543 anders hs: d's is blijkbaar later bijgeschreven door een andere hand. margenoot+ (80) voetnoot530 te gaen = te niet gaan, vgl. vs. 184 voetnoot531 betere, vgl. vs. 540 voetnoot533 sonder vrede = onverwijld, ‘saen’; zie M.W., IX, 1260, waar een woord vrede = verde als synoniem van verste ‘uitstel’ is aangeteekend, en vgl. sonder verste, vs. 575, saen, vss. 460, 543, alle stoplappen margenoot+ (90) voetnoot540 ydelhede = verwaandheid margenoot+ (95)

Vorige Volgende

Dat bedieden hieraf .vii.Ga naar voetnoot+