Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

(1938)–Lodewijk van Velthem– rechtenstatus


Nu hord dat bedieden in gros, van deser prophecien .v.Ga naar voetnoot+ Nu hord dit bedieden vord, Also alst ter prophesien hord: Dese vier beesten, in gros geseit, 275[regelnummer] Sijn vier riken na der waerheit, Na dat ons dingel doen verstaenGa naar margenoot+Ga naar voetnoot276 Entie postillen, sonder waen; Oec seit daeraf Sente Jan. Van elken settic u hier an.Ga naar voetnoot279 280[regelnummer] Dese vier grote dier vermeten, Sijn vier riken, wildise weten,Ga naar margenoot+ Die comen selen na een rechte Ende inden selen met gevechte, Die irste waren die Caldeen,Ga naar voetnoot284-289 285[regelnummer] Dander die joden over een,
[pagina 252]
Grieken, ende dat hord daer toe,Ga naar margenoot+ Waest derde, nu eest alsoe Comen op dat vierde rike, Dat es Rome ontwivelike; 290[regelnummer] Dit was dat vreselike dier Daeraf willic spreken hier.Ga naar margenoot+ Gi selt verstaen nu ter stede Dat dit dier betekent mede Enen keyser, die noch comen sal, 295[regelnummer] Ende die werelt sal dwingen al. Dese sal Oge sijn gehetenGa naar margenoot+Ga naar voetnoot296 Ende sal sijn also vermeten Dat indie werelt en sal sijn niet Dat anders sal doen dan hi gebiet. 300[regelnummer] Pays sal in die werelt wesen. Als hi lange heeft in desenGa naar margenoot+ Levene gesijn, dan sal hi twaren Ten berge van Oliveten varen, Ende offeren Gode daer harde scone 305[regelnummer] Ga naar margenoot+ Op sine voetstape sine crone. Daer selen si .x. vorward gaen,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot306 en 308 Ende skeys[er]rijch deylen also saen. Dit sijn die tiene horne twaren, Die uten diere gewassen waren. 310[regelnummer] In desen dattie .x. gaen voren, Sal Antekerst oec werden geboren,Ga naar margenoot+
[pagina 253]
Ga naar voetnoot+ Sal comen, entie .iii. verslaen, Entie ander selen in hant gaen.Ga naar voetnoot313 Dit was die horen, overluut, 315[regelnummer] Die wies daer die drie viel uut.Ga naar voetnoot315 Die drie tacken die alsoeGa naar margenoot+ Ute vielen betekenden doe Drie coninge, die hi sal verslaen. Die ogen die inden horen staen, 320[regelnummer] Die betekenen quaetlistechede, Entie mont, dier in stont mede,Ga naar margenoot+ Ende sprac grote worde daer, Dat sal sijn, wet vor waer, Dat hi met sinen worden quaet 325[regelnummer] Die liede [.] bedriegen sal, verstaet. Daer hi sach den Ouden sitten nu,Ga naar margenoot+ Dat was God, dat secgic u, Die te gemeinen ordele sal Sitten boven dander al. 330[regelnummer] Daer hi sine cleder sach oec wit, Daerbi betekent hi ons na dit,Ga naar margenoot+ Dats die overste Godheit, die es Een liecht onsienlijc, sijt gewes. Ende sijn haer alse wolle rene, 335[regelnummer] Hiermet ic sine rijpheit mene, Daer hi doemen sal, daer sal hiGa naar margenoot+ Riep van gedane sitten daerbi.Ga naar voetnoot337 Daer hi sach een vlamme[n]den troen, Hier met wilt hi verstaen doen,
[pagina 254]
340[regelnummer] Dat omder minnen der gerechtichede, Dese vor geseide condicien medeGa naar margenoot+ Inden gerechten rechter selen wesen, Alse hi ten ordele sit na desen. Hi sach, van sinen anscine daer scoet 345[regelnummer] Ene virege angripende vloet, Hierin verstawi die helsce pine,Ga naar margenoot+ Daer dien sonderen in staet te sine,Ga naar voetnoot347 Daer si niet en selen sien Ga naar margenoot+ Gods ansichte nemmermere nadien. 350[regelnummer] M. dusent werf stoeden hem bi, Daeraf so bediet men mi,Ga naar margenoot+ Datten leidere der ingele sal sijn bevolen, Dat hi sal bringen so grote scolen Van ingelen, ten joncsten dage al, 355[regelnummer] Datsi selen sijn sonder getal, Daerom seithi .x^c. dusentech met,Ga naar margenoot+ Omdat buten getale waer geset. Die Oude sat, te gerechte oec, Ende men [ont]dede hem enen boec, 360[regelnummer] Dit bediet die consientie der liede, Dat so wat dat hem gesciede,Ga naar margenoot+ Inden vonnesse, yegewelken daer Sal die boec ondaen sijn daernaer. Doe sagic die worde al gescreven, 365[regelnummer] Die de horen had uutgegeven, Dat es, wat sentensien daernaerGa naar margenoot+ Sal werden gegeven openbaer, Van der vierder beesten ongelike, Dats te verstane van Antkerst rike, 370[regelnummer] Doen sagic, dat si gedoet was; Hierin verstaic, sijt seker das,Ga naar margenoot+
[pagina 255]
Dat God Antkerst optie stonde Met enen aesseme, die uut sinen monde Comen sal, hem sal doden daer. 375[regelnummer] Sijn lichaem was te bernen daernaer Gegeven, dats alle die quade,Ga naar margenoot+ Die sijn gevallen in Antkerst genade.Ga naar voetnoot377 Die heet hi sinen lichaem wesen, Dese werden verbernd na desen, 380[regelnummer] Dats ter hellen gewijst vorwaer; Aldus eest te verstane daer.Ga naar margenoot+ Den drien anderen beesten was genomen Haer mogentheit. Hier salmen gomen,Ga naar voetnoot383 Dat na dit sal sijn gedaen, 385[regelnummer] Cesseren sal dan, sonder waen, Alle eertsche mogenthede.Ga naar margenoot+ Daer hi seget tenen tide mede, Dats te verstane, hoe lange uren Der goeder persecutie sal geduren, 390[regelnummer] Die hem die quade doen ongehier. Biden irsten tiden, verstawi hier,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot391 Antkerst comt, entie persecutie met. Biden andren tide so es gesetGa naar voetnoot393 Ga naar voetnoot393-394 Der getrouwer persecutie naer. 395[regelnummer] Dit bediet oec al overwaer, Tijt, ende tijt, ende halven tijt,Ga naar margenoot+ Dat sijn die jare, des seker sijt, Die Antkerst regneren sal Ga naar margenoot+ In die persecutien overal. 400[regelnummer] Een jaer ende .ii. ende een half, Dat sijn jare oec vierdalf,Ga naar margenoot+ Dats tijt, ende tide, ende halven tijt. Dus secgen die wise, des seker sijt.	voetnoot+ Cap. 5. Naar Hieronymi Explanatio in Danielem (vgl. aant. bij opschrift boek VII) margenoot+ (5) voetnoot276 dingel = de aartsengel Gabriël voetnoot279 settic... an = leg ik den nadruk margenoot+ (10) voetnoot284-289 = vgl. Maerlant's Rijmbijbel, c. CCCXVI, ook (mede voor wat volgt), c. CCCXX. [tekstkritische noot]287 derde in het hs. voluit 307 skeys[er]rijch, vermoedelijk is het verkortingsteeken voor er den kopiïst in de pen gebleven. margenoot+ (15) margenoot+ (20) margenoot+ (25) voetnoot296 Oge = Gog, koning van Magog, die, naar Ezech. 38, op het einde van de wereld Jeruzalem zou belegeren, maar Jahveh zou tot bewijs van goddelijke macht Gog's heerscharen vóór de stad vernielen. Og is ook de naam van den Amoritischen koning van Bazan, welke door Mozes en de Hebreeuwers verslagen werd (Jos. 13: 11) margenoot+ (30) margenoot+ bl. 80 c. margenoot+ (35) voetnoot306 en 308 = vgl. Daniël 7: 24 en Openbaring 13:1, 17:12. margenoot+ (40) voetnoot+ 318 Na verslaen werden zes verzen, blijkbaar door een latere hand, in het hs. doorgehaald. Het is een herhaling door verschrijving van vss. 313-318 325 liede [.] hs.: liede die 330 sach hs.: sal 334 Vóór het vs.: 338 vlamme[n]den hs.: vlamme den. voetnoot313 in hant gaen = in zijn macht overgeleverd worden; vgl. Daniël 7:25 voetnoot315 viel = te verstaan als vielen margenoot+ (45) margenoot+ (50) margenoot+ (55) margenoot+ (60) margenoot+ (65) voetnoot337 gedane = gestalte; riep = rijp. Een spelling ie voor ij komt vaak voor in het Middelzuidbrabantsch (begin der XIV^e eeuw). [tekstkritische noot]350 Vóór het vs.: 359 [ont]dede vgl. vs. 108 en vs. 363 370 en 387 Vóór het vs.: . margenoot+ (70) margenoot+ (75) voetnoot347 staet = passen, betamen. margenoot+ bl. 80 d. margenoot+ (80) margenoot+ (85) margenoot+ (90) margenoot+ (95) margenoot+ (100) [tekstkritische noot]401 vierdalf hs.: vier dalf. margenoot+ (105) voetnoot377 genade = macht margenoot+ (110) voetnoot383 gomen = opmerken margenoot+ (115) margenoot+ (120) voetnoot391 biden irsten tide = gedurende het eerste jaar voetnoot393 biden andren tide = gedurende het tweede jaar voetnoot393-394 geset... naer = verscherpt. margenoot+ (125) margenoot+ bl. 80 e. margenoot+ (130)

Vorige Volgende

Nu hord dat bedieden in gros, van deser prophecien .v.Ga naar voetnoot+