Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

[p. 249]

tekstkritische noten

219 gesacht zie wacht, Velthem, VII, vs. 1553 224 al bloet hs.: albloet.

Van den selven noch .iiii.⁺

⁺ Daniel sach noch anden trone,
In desen selven visioene,¹⁹⁸
Dat metten wolken quam
Van den hemel, alsict vernam,
Des minscen sone, dat was Christus,⁺
Ende ward bracht toten Ouden dus
Van dagen, die hem gaf macht,
Ere, ende rijcheit, ende cracht,
So dat hem alle minscen tonge
Selen dienen, oude ende jonge,⁺
Sine mogentheit sal ewelijc staen,
Ende sijn rike en mach niet vergaen.

Doen ic, Daniel, dit gesacht,²¹⁹

Verloes mijn geest al sine macht,
Ende ic ginc tenen bi mi stont,⁺
Die mi seide, ende maecte cont:
‘Dese .iiii. beesten groet,
Dat sijn vier riken, wet al bloet,
Die hier na selen comen,
Ende selen ende begomen⁺²²⁶
Trike des overstes met vrouden,
Ende selen emmermeer behouden’.
Doe vraechdic na die vierde beeste,
Die ongelijc was, entie meeste,
Ende na die .x. horen mede,⁺
Ende naden enen, die daer ter stede

+ Cap. 4. Naar Daniël, 7: 13-27

+ bl. 80 a.

198 hemel = vgl. vs. 95

+ (5)

+ (10)

219 gesacht = praeteritum van gesien. De t na ch is een bekend verschijnsel in het Brabantsch (nieuwbrab. oorlogt ‘oorlog’, maagt ‘maag’, eenigte ‘eenige’; middelbrab. steenwecht, sculdicht, Diewecht; ook wacht ‘wach, wee’, Velthem, VII, vs. 1552

+ (15)

+ (20)

226 begomen = in het oog houden, christen worden (?); vgl. vs. 120-121.

+ (25)

[p. 250]

 

Utequam, daer stoeden die drie,²³³

 

Die sagic vechten, dochte mie,

235

Jegen Gods heylegen, ende verwanse daer,

 

Tot dattie Oude quam daernaer,⁺

 

Ende gaf sijn vonnes haestelike.

 

Aldus behielden die heyligen trike.

 

Dit bediet dat comen sal

240

Een vierde rike, dat van al

 

Dat mogenste sijn sal, als wijt vinden,⁺

 

Ende dat sal die ander al verslinden,

 

Ende onderdoen. Die .x. horne nu,

 

Dat syn .x. coninge, dat secgic u,

245

Die gespleten sijn uten groten rike.

 

Ende onder die .x. dan sekerlike⁺

 

Sal een comen, die mogendere es

 

Dan enich der ander, die na des

 

Die diere sal onderbringen,

250

Hi sal spreken weder Gods dingen,

 

Ja dat hi oec Gode niet⁺

 

Vor here sal houden, wats gesciet.

 

Ende hi sal die heylige liede mede

 

Verdrucken, daer hise wet, gerede.

255

Dese haddi in sine hand mede,

 

Tenen tide, ende te tiden met,^+256-257

 

⁺ Ende tenen halven tide geset,

 

Tot dien dat gerechtecheit

 

Hem sal nemen sine mogentheit,

233 drie = vgl. vs. 88

+ (30)

+ (35)

+ (40)

+ (45)

+ (50)

256-257 tenen tide = tot een tijd; tenen halven tide = (tot) een gedeelte eens tijds, zie Daniël, 7:25. Verdere uitleg bij Velthem, b. VII, vs. 387-403.

+ bl. 80 b.

[p. 251]

260

Ende onderdoen, met geninde,²⁶⁰

 

Ende trike scoren tot int inde,⁺

 

Dit es gerecht volc te verstane.

 

Dan sal daerna oec vordane

 

Die mogentheit van den rike

265

Werden gegeven haestelike

 

Dien heyligen volke des overstes daer,⁺

 

Dat es Godsrike, dat daernaer

 

Ewelijc sal duren, hebbic verhord,

 

Ende alle coninge selen hem vord

270

Dienen, ter werelt inde,

 

Aldus ict hier bescreven vinde.⁺

260 met geninde = een stoplap (eig. ‘onbeschroomd’)

+ (55)

+ (60)

+ (65)

239 Vóór het vs.: 241 mogenste. Dit woord is in het hs. zeer slecht geschreven. De eerste letter heeft veel van een g; de laatste letters schijnen te zijn -sce 242 dat sal hs.: datsi 254 Na hise is het woord siet door den kopiïst doorgehaald 255-256 Tusschen deze twee verzen is er een, blijkens het rijm, uitgevallen. Vs. 255 als een interpolatie beschouwen gaat niet op, omdat het door deze aan vs. 254 en door haddi en het verband aan vs. 257 is verbonden 256 tenen tide in het hs. voluit; ende te tiden hs.: entie dieden; zie de nota bij vs. 256.