Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

Dat irste visione van Daniele .ii.⁺

Int eerste jaer dat coninc was
In Babilonien, alsict hier las,
So sagic, Daniel, in enen [drooms] doen
In minen slaep een visioen.
Ic sach vier winde inde locht,⁺
Die neder quamen met groter d[r]ocht⁵²
In die zee, ende vochten daer.
Doe sagic vier beesten comen daernaer
Uter zee, die ongelijc waren,
Ende haer divers van allen gebaren.⁺⁵⁶
Die irste alse .i. leuwinne daer,⁵⁷
Ende hadde vlogele alse .i. aer.
Dese beeste besagic so lange,
⁺ Datmi haer v[l]ogele dochten vergangen,
Datsimi dochten staende, doe,⁺
Op .ii. voete, in weet hoe,
Rechte alse een minsce openbare.

Doen sagic in dander side daernare

+ Cap. 2. Bewerkt naar het boek Daniël VII: 1-12

+ (5)

52 d[r]ocht = drucht, vaart, lat. impetus (M.W., II, 224 en 443)

+ (10)

56 haer... gebaren = in alle opzichten zich verschillend gedragen (in M.W., II, 952 staat dwers)

57 die irste: vul aan: gebaarde zich.

+ bl. 79 d.

+ (15)

[p. 244]

65

Een beeste, enen bere gelijc,

 

Die drivoud tande vreselijc⁺

 

In haren mont hadde staende,

 

Ende drie prinsen daerin gaende,⁶⁸

 

Die haer secgen desen eesch:

70

‘Stant op, ende et vele vleesch!’

 

Doe sagic die derde beeste aldus,⁺

 

Dus gedaen na datmen heet pardus,⁷²

 

Ende die hadde .iiii. vlogle an hare

 

Ende .iiii. hoefde oec openbare,

75

Ende hare was oec grote macht

 

Gegeven, dochte mi, ende grote cracht.⁺

 

Daerna sagic die vierde beeste,

 

Die was van crachte dalre meeste,

 

Ende verveerlijc, ende wonderlijc in scijn,

80

Ende hadde grote tande ijserijn,

 

Ende sceen verbiten vele dinge.⁺

 

Die ander beeste sonderlinge

 

Trac si onder haer voete na dien.

 

Dese beeste was gelijc den drien,

85

Ende hadde .x. horne oec te male.

 

Ende alsicse soude besien wale,⁺

 

Sagic daer enen cleinen horen,

 

- Die drie ander waren verloren -

 

Vanden tienen utecomen,

90

Die ogen hadde, hebbic vernomen,

 

Alse minscenogen, ende enen mont,⁺

 

Die grote word sprac terstont.

 

Dit besagic so lange daer,

 

Dat ic den troen sach vorwaer

+ (20)

68 drie prinsen = van deze prinsen is er spraak noch in Daniël, noch in Hieronymus; vgl. Velthem, VII, vs. 157 vlgg.

+ (25)

72 pardus = pardel, panter.

+ (30)

+ (35)

+ (40)

+ (45)

[p. 245]

95

Daerin gese[.]t, oec sag ic naer⁹⁵

 

Den Ouden van dagen sitten daer,⁺

 

Sine cleder wit, alse die snee,

 

Ende sijn haer min no mee

 

Alse reine wolle, ende harde diere,

100

Ende sijn troen alse vlam van viere,

 

Ende sine speere, daer hi in sat,⁺¹⁰¹

 

Alse ontsteken vier was dat,

 

Ende van sinen anscine daer scoet

 

Ene vierege angripende vloet.

105

Dusentwerf dusent hem dienden sij,

 

Ende .x^m. stoeden hem bi.⁺

 

Dese Oude sat te gerechte oec,

 

Ende men ontdede hem dat boec.

 

Daer sagic die worde al gescreven,

110

⁺ Die die horen had uut gegeven.

 

Daerna sagic, dattie beeste⁺

 

Wa[.]s gedoet, die alremeeste,¹¹²

 

Ende dattie lichaem gegeven was

 

Te verberne, sijt seker das,

115

Ende den andren drien, hebbic vernomen,

 

Was tenen tide haer macht comen.⁺¹¹⁶

95 daerin = nl. ‘in de lucht’ (vs. 51), in den hemel (vgl. verder vs. 198); naer = daarna

+ (50)

+ (55)

101 speere = stoel in den vorm van een halve sfeer (?), of: wagen (?) (M.W., VII, 1707)

+ (60)

+ bl. 79 e.

+ (65)

112 alremeeste = het grootste, sterkste (vgl. vs. 78)

+ (70)

116 tenen tide = voor een (zekeren) tijd (Vulgata: ad tempus et tempus); comen = voorbij

74 openbare: -bare in het hs. voluit 75 hare in het hs. voluit 88 horen hs.: hornen, de n werd door den kopiïst geëxpungeerd 89 utecomen hs.: vte comen 91 minscenogen in het hs. in twee woorden.

95 gese[.]t hs.: gesegt 112 wa[.]s hs.: wats Cap. 3, opschrift di[e] hs.: di.