Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

[p. 241]

tekstkritische noten

Cap. 1. Als algemeene opmerking bij boek VII en VIII mag gelden, dat men naast de roode hoofdletter, waarmee het eerste vers van ieder hoofdstuk aanvangt, links boven, dezelfde, doch als minuskel geschreven, letter ziet. - In het handschrift komt een teeken voor, dat uit twee schuine streepjes bestaat, die vrijwel aan de streepjes boven de ij herinneren. Dat teeken, waarover wel eens ook het roodgekleurde item-teeken () staat, bevindt zich vóór het vers en dient ter aanduiding van onze alinea. Daarom zijn in boek VII en VIII de aanduidingen van het handschrift gevolgd bij de indeeling in alinea's; afwijkingen van het handschrift worden natuurlijk vermeld. Alleen het voorkomen van het item-teeken staat telkens speciaal aangegeven. Blijkens een steekproef is dezelfde indeeling, doch stilzwijgend, in het vroegere deel van de uitgave ook gevolgd 1 Hoofdletter versierd zooals bij den aanvang der vorige boeken; geward hs.: gew'd 2 gespard in het hs. voluit 1-3 De eerste drie versregels zijn over zeven regels geschreven tengevolge van de versierde D 6 Datti hs.: datsi.

Hier begint die sevende boec vander vifter pertien⁺

Hier begint die sevende boec van Daniels prophetien .i.

⁺ Die edelste dinc, die nie geward,
Dat es, dat God soe lange gespard
Den minsce, dat hi sine sonden boete.
Maria, Maget edel ende soete,
Bid uwen liven kinde vor mi,
Datti mijns ontfermich sy,
Ende so lange hier gespare,
Dat ic mijn leven so verclare,⁸
Dat ic comen moete, daer
Nembermeer en indet jaer.

⁺ Ghi hebt tot hier nu gehord

Alle die jeesten bringen vord

+ Over het Zevende Boek in het algemeen, zie de Inleiding op den Spiegel Historiael (ed. M. de Vries en E. Verwijs), I. blz. lxxxiii en vlgg.

+ bl. 79 b.

8 verclare = reinige, zuivere.

+ bl. 79 c.

[p. 242]

 

Die van Adaems tiden gescieden,

 

Ende oec ander dinge bedieden.

15

Nu salic vord die prophecien

 

Van Daniele een deel lien,¹⁶

 

Die opscuer sijn te verstane,

 

Wien datsi [n]u trecken ane,¹⁸

 

Want som die meestere doen in scijn,

20

Datsi altemale leden sijn,

 

Ende som secgense, sonder waen,

 

Datsi tot Antkerst tiden staen.

 

Die postille[n] op Daniele²³

 

Die secgen in den meesten dele

25

Dat almeest te gesciene es;

 

Dien gelovic, sijt seker des,

 

Want si hier op gemaect sijn.

 

Sent Jan seget oec int latijn

 

In Apocalipsis des gelike;

30

Op heme benic sekerlike

 

Te coenre te secgen van Daniele

 

Dat noch vanden meesten dele

 

Sine prophetien noch selen gescien,

 

Alne sele wise niet sien.

35

In Balthasars tiden Daniel was,

 

Die vele van Anthioscus las,

 

Maer die postillen secgen dus,

 

Waer dat hi noemt Anthio[s]cus,

 

Dat dit an Christus bediet;

40

Ende omdat Sente Jan geniet⁴⁰

16 lien = vertellen

18 trecken ane = betreffen (M.W., I, 167)

23 postille[n] op Daniele = bedoeld wordt de commentaar Explanatio in Danielem Prophetam, door Hieronymus, nl. verwerkt in hoofdst. 3, 5, 7, 8; zie telkens bij het begin aldaar

40 geniet = het voordeel heeft (?).

[p. 243]

 

Van deser gelike te spreken mede,

 

So donket mi bad ter waerhede

 

Gelike, dat te gesciene noch es,

 

Da[n]t waer gesciet, sijt seker des.

45

Nochtan, weder dat es van desen,

 

Ic wils onbegrepen wesen.⁴⁶

46 onbegrepen = wensch van de verantwoordelijkheid hieromtrent ontslagen te zijn

17 opscuer hs.: op scuer 18 [n]u hs.: u; zie nota bij vs. 18 22 Antkerst in het hs. voluit 23 postille[n]: vermoedelijk is het verkortingsteeken boven de slot-e den kopiïst in de pen gebleven; vgl. vs. 37 34 sele wise in het hs. aaneengeschreven 38 Anthio[s]cus hs.: anthiocus 40 omdat hs.: om dat.

44 da[n]t hs.: dat 49 in enen [drooms] doen hs.: in enen doen; vgl. vs. 1304 en nota bij vs. 49 52 d[r]ocht hs.: docht; zie nota bij vs. 52 53 vochten hs.: vechten, emend. M.W., 2, 443 60 v[l]ogele hs.: vogele 64 daernare hs.: d'nare.