Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

[p. 223]

tekstkritische noten

1800 sciene hs.: emend. Verdam, M.W., VII, 501 1801 xiii. hondert hs.: xiͨii. 1814 tanevarden hs.: tanev'den, na dit vs. is een vers, een herhaling van vs. 1813 met rubriek doorgehaald.

Van den biscop van Ludeke, hoe hi sijn bisdoem moeste rumen van vresen .xxvi.

Doemen screef in desen s[c]iene¹⁸⁰⁰
XIII. hondert ende viftiene,
So geviel te Ludeke binnen
Een twist, tusscen den biscop mede,¹⁸⁰³
Ende van den lande som die stede,⁺
So dattie biscop, sonder waen,
Dlant most rumen herde saen,
Want sine wilden niet verplechten¹⁸⁰⁷
Dat hi over hem somen soude rechten,
Ende hi die woude dit ember doen.⁺
Aldus quam vord die ocsoen,¹⁸¹⁰
Om dit, ende om ander dinge,
Die hi doen wilde sonderlinge,
Dat si overeen droegen daernaer
Den biscop tanevarden aldaer,⁺¹⁸¹⁴
So dat hi vlien moeste doe.
Daerna quam hi te Brabant toe,
Ende maecte ene covenanse nu
Metten steden, dat secgic u
Ende metten hertoge oec ter stat⁺¹⁸¹⁹
Dat hi soude mogen varen na dat
In sijn lant, aldaer hi wille,¹⁸²¹
Gewapender hant, lude ende stille.

1800 in desen sciene = naar onze jaartelling

1803 den biscop = Adolf II van de Mark, bisschop van Luik (1313-1344)

+ (5)

1807 verplechten = zich verbinden

+ (10)

1810 ocsoen = aanleiding, oorzaak

+ (15)

1814 tanevarden = aan te vallen

+ (20)

1819 den hertoge = Jan III, hertog van Brabant (1312-1355)

1821 in sijn lant = nl. van den hertog, dus: Brabant.

[p. 224]

 

Ende oec geloefden die stede,

 

Brusele ende Lovene mede,⁺

1825

Ende ander stede alle gemene

 

Van Brabant, groet ende clene,

 

Met gemeinen con[c]ente met,¹⁸²⁷

 

Hem te hulpen ongelet

 

Te payse te comene, iegen dlant.⁺¹⁸²⁹

1830

Hierom werd doe een samblant¹⁸³⁰

 

Gemaect, dattie bisscop tgone¹⁸³¹

 

Den hertoge geve(n), om dit te lone,

 

Van sinen lande: dits een slach

 

Die mi donct die lettel mach⁺

1835

Dieden; ende oec en waest niet werd

 

Datmen daeromme dit anteert.

 

Maer die biscop een vroem man es,

 

Al doetmen dore hem, sijt gewes,

 

Indien dat hijt wilt verstaen,⁺

1840

Sone donct mi niet quaet gedaen.

 

Dus voer die biscop in ende uut¹⁸⁴¹

 

In Brabant, al overluut,

 

Ende pande opt biscop[doem] gerede;¹⁸⁴³

 

Ende roefde ende bernde mede⁺

1845

Sine viande daer hi conde.

 

Dit herdi ene lange stonde

 

Op ende neder, wide ende side,

 

Sodat hi selden inden tide

 

Stille lach, dat verstaet,⁺

1850

Ende altoes sochti mede raet

+ (25)

1827 concente = toestemming

+ (30)

1829 dlant = nl. zijn land (van Luik) te overwinnen

1830 samblant = schijnovereenkomst (cf. ofr. faulx-semblant). Volgens Verdam, M.W., VII, 123, is de bedoeling een overeenkomst, die dien naam niet verdient, een schijncontract, doch van elders blijkt deze eenigszins vreemde beteekenis niet

1831 tgone = het stuk

+ (35)

+ (40)

1841 in ende uut = in en uit Brabant

1843 pande = plunderde.

+ (45)

+ (50)

[p. 225]

 

Andie van Brabant, ende hulpe mede,

 

Gelijc dat hem geloefden die stede,

 

⁺ Maer die stede, alse wijt horen,

 

Gingen altenen den biscop voren,⁺

1855

Ende namen dage hier af an,

 

Om dit te poente te bringen dan.

+ bl. 77 f.

+ (55)

1827 concente met hs.: contemtemet 1832 geve hs.: geven, emend. Verdam, M.W., III, 1806 1835 werd hs.: w'd 1843 biscopdoem hs.: biscop, emend. Verdam, M.W., VI, 79.