Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

Hoe die keyser te Romewerd trac al dore der viande lant .xxvii.

Nu es die keyser opgetogen,
Ende wilt varen alse een vermogen
Here tote Romen in der stat,
Nochtan so waren hem gehadt
Alle die gene die hi vant⁺
Onderwegen. Om dit ontbant
Die keyser sine baniere albloet,
Ende met heme elc oec genoet,
Dus voer hi met ontploken baniere,
Ende al gewapent herde sciere,⁺
Dor der viande lant in scine,
Daer hem die Gelfen entie Florentine
Hadden vermeten, dat sine daer
Waernen souden so openbaer,¹⁷⁸⁹
Dat hijs emmer soude gedinken.⁺
Si souden sine hoecheit so minken

+ (5)

+ (10)

1789 Waernen = toetakelen, eig. van het noodige voorzien, maar hier met ironische beteekenis (cf. begaden). Verdam, M.W., IX, 1571 (i.v. waernen, I trans. ²⁾).

+ (15)

[p. 68]

 

Dat hi der cronen soude vergeten,

 

Die te Romen waer geseten.¹⁷⁹³

 

Dese ridders, verstaet mi wel,

1795

Die dus waren den keyser fel,⁺

 

Hadden vrouwen gelof gedaen

 

Om minnen dat si souden wederstaen.

 

D[i]e keyser na dit, dat ict gome,

 

Dat hi in en quame te Rome,

1800

Dat haddensi den vrouwen vorwaer⁺

 

Geloeft, ende oec genomen daer

 

Op der vrouwen scoenheide diere.

 

Doe hietmen dese ridders sciere:

 

Die ridders vander minne gereet,

1805

⁺ Die dus den vrouwen dat beheet⁺

 

Hadden gedaen ende gesworen.

 

Si hadden hierom daer te voren

 

Spel ende bliscap gehadt mede,

 

Ende altemale om dese bede,

1810

Ende oec wasser een gelof gedaen,⁺

 

Condense den keyser wederstaen,

 

Dat si haer vriendinnen bliven daer.

 

Om dit so hiet men openbaer

1793 geseten = gelegen.

+ (20)

+ (25)

+ bl. 66 d.

+ (30)

+ (35)

[p. 69]

 

Alle die van den landen binnen:

1815

Die ridders entie vrouwen der minnen.⁺

 

Hierna salict u maken cont,

 

Hoe dit verginc alden gront,

 

Alse die tijt toe es comen.

 

Dus heeft die keyser den wech genomen

1820

Ende quam gereden tot an den pas,⁺

 

Die dus Grosset genome[t] was,¹⁸²¹

 

Daer die gene voren lagen,

 

Dier ic nu hebbe gewagen,

 

Ende wilden dat overliden

1825

Weren daer ende bestriden.⁺

 

Entie keyser met siere scare

 

Es ten passe comen nare,

 

Ende reet over met sinen here,

 

Ende anderwerf oec sonder dere,

1830

Ende derdewerf mede daer terstont⁺

 

Met .jjj. heren, si u cont.

 

So leet hi .jjj. werf so den pas,

 

Dat hi niet bestreden en was

 

Van den genen, die daer te voren

1835

Sijn wederstaen hadde[n] gesworen.⁺¹⁸³⁵

+ (40)

+ (45)

1821 Grosset = Grosseto, stad in Toscane ten Z. van Pisa en Siëna, niet ver van de bron van den Ombrone, 12 kilom. van de kust der Tyrrheensche zee

+ (50)

+ (55)

+ (60)

1835 wederstaen = tegenstand.

[p. 70]

 

Si vloen enwege alle, Godweet,

 

Ende lieten den keyser varen gereet.

Var. Sp. G.F.

1792 der ghere sonde
1793 waren
1798 Den k. nadien dat
1799 hi niet q.
1807 Si hadden daer omme hier voren
1813 mense

1792 cronen: Verdam, M.W., VII, 1175, emendeert cronen in gonen, blijkbaar steunend op var. ghere, de emendatie van cronen en van waer (waeren bij Verdam, M.W., VII, 1175) is echter niet noodig, indien we vss. 1792-93 interpreteeren als: dat hij (de keizer) niet meer zou denken op de kroon, die te Rome was gelegen 1798 Die hs.: De 1799 in hs.: m met een verkortingstreepje boven de m, Lelong drukt mer, blijkbaar heeft de kopiist zich van teeken vergist. De emendatie van Verdam (M.W., IV, 1434, i.v. mer), die niet voorstelt, is overbodig 1807 hierom hs.: hier om 1810 een hs.: .i.

Var. Sp. G.F.

1814 lande
1817 Hoet v.
1818 Als d.t. daer toe
1820 tot ontbr.
1821 Die daer G. ghenoemt was
1824 w. hem d.
1825 W.e.d.b.
1828 reet daer over
1835 hadden

1816 Hierna hs.: hier na 1821 genomet hs.: genomen 1830 derdewerf hs.: derde w'f 1832 .iii. werf hs.: .iii. w'f 1935 hadden (emend. Verdam, M.W., IX, 1981) hs.: hadde.

Var. Sp. G.F.

1841 sine te P.
1843 hem daer sl.
1845 Es hi st.
1846 Entie
1847 die
1851 wederstaen

1843 staet hs.: slaet 1851 Dat si hs.: Datsi 1855 daerwerd hs.: d'w'd. 1851 Dat si hs.: Datsi 1855 daerwerd hs.: d'w'd.