Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

[p. 40]

tekstkritische noten

Opschrift: werd hs.: w'd 1010 henecomen hs.: hene comen 1013 Brits hs.: Brics 1014 Sent Jansdach hs.: S' ians dach 1016 een hs.: .i. 1017 iegen den keyser te striden hs.: iegen den te striden 1020 een hs.: .i.; garsoen hs.: g'soen 1021 daerwerd hs.: d'w'd 1023 een hs.: .i.; ward hs.: w'd 1024 vard in het hs. voluit 1025 berecken (emend. Verdam, M.W., I, 934) hs.: berechten 1028 Na berch staat een punt.

Hoe die keyser enen berch wan op Bri[t]s die stat ende hoe Tybaut Brisac werd gevaen .xvi.

Ghi hebt wel die dingen vernomen
Hoesi tot nu sijn henecomen,
Vanden keyser Heynrike,¹⁰¹¹
Hoe hi noch leget stoutelike
Vor Bri[t]s die stat, dat verstaet.⁺¹⁰¹³
Na Sent Jansdach haddense raet,¹⁰¹⁴
Datsi ute wilden riden
Op een berg daer besiden,
Om iegen den [keyser] te striden daer,
Die daer onder lach vorwaer,⁺
Dit waendensi heymelike doen.
Van desen quam nu buten een garsoen,
Also alsi daerwerd reden,
Datmen horde doen reden beneden,
So dat een geruchte ward.⁺
Entie keyser op ter vard
Ende dede sijn volc daer berec[k]en¹⁰²⁵
Ende vaste opten berch trecken.
Ende ondergingen saen na dat
⁺ Den berch den genen vander stat;⁺
Dus wordense onderlinge daer
Vreselike stridense overwaer.
Die vander stat quamen in
Harde vreselijc int begin,

1011 Heynrike = Hendrik VII, zie vs. 7

+ (5)

1013 Brits = Brescia, zie vs. 743

1014 Sint Jansdach = 24 Juni

+ (10)

+ (15)

1025 berecken = in slagorde brengen (zie Verdam, M.W., I, 934, i.v. berecken, ⁴⁾).

+ bl. 63 f.

+ (20)

[p. 41]

 

Ende waenden den berch winnen wel,⁺

 

Maer si hadden een hard spel

1035

Jegen hem, dat verstaet,

 

Ende werd noyt so coene daet

 

Van genen keyser hiervoren gesciet¹⁰³⁷

 

Alsmen desen nu doen siet.⁺

 

Men vint van Alexander, dat

1040

Dat hi wan menige stat,

 

Ende dat hem geviel scone aventuren.

 

Ic secge, mach dese keyser geduren,

 

Dat hi ward ember alse groet⁺

 

Van daden ende oec sijn genoet.

1045

Want was geen rike man

 

Doen hi te regneren began,

 

Ende was cleine van maysnieden,

 

Noch en conste niet vele lieden⁺

 

Onthouden met hem int begin,

1050

Hierom prijsten te meer mijn sin.

 

Van Alexander, ic secge u twi,

 

Die al Grieken hem hadde bi,

 

Ende oec so rike was van scatte,⁺

 

Daer ombe es geen gelike datte,

1055

Dit latic aldus bliven nu.

 

Groet geroep ende groet gehu¹⁰⁵⁶

 

Was in dat heer, dat verstaet,

 

Men riep daer sere: ‘Vanc ende slaet⁺

 

Al dat u iegen comt,

1060

Die vander stat sijn verdoemt.’

 

Ende die van binnen riepen weder:

 

‘Slaet vaste alte neder,

+ (25)

1037 gesciet = verricht. Over het gebruik van gesciet (onbep. wijze: gescien), zie Verdam, M.W., II, 1604, ⁴⁾)

+ (30)

+ (35)

+ (40)

+ (45)

1056 gehu = krijgsgeschreeuw. Zie over de afleiding van dat woord, Verdam, M.W., II, 1156, i.v. gehu.

+ (50)

[p. 42]

 

Man ende pert, al dat gi vint.’⁺

 

Int lesten wordense so verblint

1065

Met groten slagen ende met steken,

 

Datsi moesten opbreken,

 

Ende vlien weder in haer stat.

 

Maer gevangen bleef na dat⁺

 

Tybaut Brisac die hoethere¹⁰⁶⁹

1070

Vander stat. Dies was sere

 

Blide die keyser ende sine liede

 

Dat aldus der dinc gesciede.

+ (55)

+ (60)

1069 Tybaut Brisac = Tebaldo Brusciati, zie vs. 852

1034 een hs.: .i. 1043 ward in het hs. voluit 1050 mijn hs.: mn.

1063 pert hs.: pt 1072 Dat in het hs. in margine tusschen kolom e en f. blijkbaar niet van dezelfde hand als van den kopiist 1082 uut ende uut hs.: uut ende wt 1090 menichsins hs.: menich sins.