Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

[p. 35]

tekstkritische noten

885 Britswerd hs.: Brits w'd 886 ruwerd hs.: ruw'd 900 ten keyserwerd hs.: ten keyser w'd; tregen (emend. Verdam, M.W., VIII, 661) hs.: cregen.

Noch van desen ende hoese die keyser bestriden dede, dats die van Bri[t]s niene wisten .xiiii.

Alse dit belof was gedaen,^{v.v. 882-88}
So nam Tybaut orlof saen
⁺ Vander stat ende es comen
Toten keyser, ende heeft genomen
Orlof ende voer te Britswerd⁺
Ende geloefde den keyser te sijn ruwerd⁸⁸⁶
Te maken van der stede goet,
Alse daer te verne in metter spoet.
Nu alse Tybaut te Brits quam,
Maecti al die stede gram⁺
Jegen den keyser, dat verstaet,
Want hi seidem sinen raet
Van Pergama. Om dese sake
Warense te Brits wel te gemake,
Ende herde blide ende herde stout.⁺
Daer waendensi met cleinre gewout
Den keyser entie sine verslaen.
Nu es dese dinc so verre gegaen,
Dattie van Pergama sijn onderwegen,
Ende alsi dus ten keyserwerd [t]regen,⁺⁹⁰⁰

v.v. 882-88 Verdam bespreekt dezen passus in het M.W., VI, 1318, Aanm. in verband met de beteekenis van rewaert, ruwerd. M. De Vries meende dat in v.v. 886-87 de keizer aan Tebaldo Brusati de waardigheid van ruwaard der stad Brescia toezeide, en dat men dus moet lezen: ‘Hem geloofde die keyser sijn ruwerd te maken’. Verdam voert hiertegen aan dat men den tekst onveranderd kan laten en de samenhang met den laatsten regel behouden: ‘hij beloofde den keizer in het bezit te stellen van de aanzienlijke stad, zoodat hij er spoedig zijn intocht zou houden’

+ bl. 63 c.

+ (5)

886 ruwerd = meester, gezaghebber (in sijn ruwerd = in zijn macht of bezit, cf. Verdam, M.W., 1315, 3) i.v. rewaert)

+ (10)

+ (15)

+ (20)

900 tregen = trekken. De emendatie van Verdam lijkt ons niet absoluut noodzakelijk (zie Velth., V, 4, v. 30), tregen en crigen hebben hier dezelfde beteekenis.

[p. 36]

 

So wordens cnapen daer geware,

 

Die den keyser seiden die mare.

 

Alse saen alst die keyser wiste,

 

Sendi daerwerd saen met liste

905

.CCC. mans, die waren rasch⁺

 

Entie wel varen int harnasch,

 

So heymelike dat die keyser dede,

 

Dattie van B[r]isce der stede

 

Niet ne wiste van deser daet,

910

Dat was die van Pergama quaet.⁺⁹¹⁰

 

Des keysers liede reden vord

 

Ende comen daer si hebben gehord

 

Hare viande dies niene wisten

 

Ende begonden op hem twisten.

915

Daer werd een groet strijt verheven.⁺

 

Men ginc daer nemen ende geven

 

Grote slage ende sure,

 

Die strijt werd daer herde sture.

 

Onder hem nu terstont

920

Daer werdter herde vele gewont⁺

 

Van Pergama, dat verstaet.

 

Int leste die strijt daer vergaet

 

Qualike van dien van Pergama,

 

Want gescoffiert werdensi daerna

925

Ende .L. werdter daer gevaen,⁺

 

Die men den keyser brachte saen.

 

Dus verginc daer dat striden

 

Met bliscepen ins keysers siden.

 

Des en wisten die van Brits niet,

930

Dat dese dinc dus was gesciet,⁺

 

Haer troest hier af es gedaen.

 

Ende doen hem dit was laten verstaen

+ (25)

+ (30)

910 Pergama = Bergamo, zie vers 845.

+ (35)

+ (40)

+ (45)

+ (50)

[p. 37]

 

⁺ Warensi te barenteert sere,

 

Ende bleven in haer stat vort mere.

935

Daer lach die keyser vor die stat⁺

 

Van Ascentienavonde na dat⁹³⁶

 

Die Sente Denijs misse was na.⁹³⁷

 

Menich pongijs, alsict versta,

 

Was daer binnen tusscen hem beiden,

940

Dat ic al niet can besceiden,⁺

 

Maer som so salict bringen te voren,

 

Alst tijt es ende latict horen.

 

Maer die dinge die oec gescieden

 

Moetic voren nu bedieden.

+ bl. 63 d.

+ (55)

936 Ascentiën avond = 14 Augustus

937 Sente Denijs misse = 9 October.

+ (60)

904 daerwerd hs.: d'w'd 906 wel varen hs.: welvaren; harnasch hs: h'nasch 908 Brisce hs.: bisce 913 Hare hs.: h'e 915 Daer werd hs.: d'w'd; een hs.: .i.

936 Ascentienavonde hs.: Ascentien avonde 949 uut hs.: wt 954 opquam hs.: op quam 956 sanderdages hs.: sander dages.