Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

(1938)–Lodewijk van Velthem– rechtenstatus


Hoe die keyser Heynric te Melaneward trac .viii. Hier vore hebdi wel gehort 480[regelnummer] Hoe die keyser was comen vortGa naar voetnoot480 Tote[n] berge ane dien voet. Nu trac hi over met herten goet
[pagina 20]
Ende onversaget alst wel sceen,Ga naar margenoot+ Want hem gene dinc en gereen,Ga naar voetnoot484 485[regelnummer] Diemen hem daer seide van stride. Hi getroesten als te dier tide Ende voer over condelike daerGa naar voetnoot487 Als die niegere af heeft vaer,Ga naar margenoot+ Ende quam tote Aest toe gereet,Ga naar voetnoot489 490[regelnummer] Dits in gene side berchs, Godweet. Daer gaderdi hem, des si u cont, Ende lach daer oec ene stont, Ende b[ei]de daerna die gone,Ga naar margenoot+ Die hem hadde in desen doene 495[regelnummer] Geloeft bi te stane vorwaer. Doen si vergadert waren daer Ga naar margenoot+ Trac hi vord te Milane ward, Ende doe hi quam in die vard,Ga naar margenoot+ Bad hi van Vlaendren mijn her GyGa naar voetnoot499 500[regelnummer] Dat hi vore vare daer bi Met enen dele vromer lieden, Ende verneme of si willen verbieden Hem die stat te verne in.Ga naar margenoot+ Dus voer her Gi int begin
[pagina 21]
505[regelnummer] Met een here toter stat, Ende besochte dat eerste gewat.Ga naar voetnoot506 Hi reet al toter porten toe, Die waren besloten vaste doe.Ga naar margenoot+ Doen pensdi wel al openbare 510[regelnummer] Datsi der keyser viande waren. Nochtan wildijt anders verstaen, Met spreken heefti dit anevaen, So dat hi een andwerde gewan:Ga naar margenoot+ Datmen daer liete genen man 515[regelnummer] In comen van skeysers lieden. Dit dede mijn her Gi gebiedenGa naar voetnoot516 Den keyser, die doe daerward quam. Tornich was hi des ende gram,Ga naar margenoot+ Nochtan en toendijt niet aldaer 520[regelnummer] Ende sprac al lachgende daernaer: Si selen anders werden beraden, Ende wilt oec God des niet gestaden Ende oec yet es iegen trecht,Ga naar margenoot+ So moet hi mi vertonen echt 525[regelnummer] Enige zake, daer ic bi weet Oft hem dit lief es of leet. Aldus in desen gepense nu Quam hi gereden, dat secgic u,Ga naar margenoot+ Vore die stat met sinen here 530[regelnummer] Ende hadde wille ende gere Daer te bliven nu so lange, Dat hi die stat met bedwange Hebben sal, oft hi sal daerGa naar margenoot+ Verslagen bliven, wet vorwaer. 535[regelnummer] Dus dedi sine engiene rechten Als oft hi thans wilde vechten.
[pagina 22]
Hi dede gereiden sine stucken al Datten stride behoren sal.Ga naar margenoot+ Ende mijn her Gi was getogenGa naar voetnoot539 540[regelnummer] Vor een porte wel vermogen. Vier scaren dede men maken Ende dede elken na desen saken Licgen om die stat alsoe,Ga naar margenoot+ Datter niemen van binnen ontvloe. 545[regelnummer] Doen dit sagen die van binnen, Lieten si den keyser bekinnen, Ga naar margenoot+ Wildi den scat van hem ontfaen, Si gavense hem op, sonder waen,Ga naar margenoot+ Behouden elken man sijn lijf. 550[regelnummer] Dus ward die stat al sonder blijf Opgegeven ende ingelaten.Ga naar voetnoot551 Ende na her Gi, die utermaten Dit hadde gewerd, want hi daerGa naar margenoot+Ga naar voetnoot553 Die meeste here was overwaer, 555[regelnummer] Hi hiete Van den Tor her Ghi, Oec screef hi hem selven daer bi Vica[ri]s van der goeder stede. Dese quam vor den keyser medeGa naar margenoot+ Ende heeften metten andren ontfaen, 560[regelnummer] Maer dit was verraetnes, sonder waen, Dat hi ende dander daden al, Alsic u hier nu secgen sal.	voetnoot480 keyser = Hendrik VII, zie vs. 7. [tekstkritische noot]486 als: Lelong drukt foutief all 493 beide (emend. Verdam, M.W., 1384, Aanm.) hs.: bornde 497 Milane hs.: miclane: Lelong leest Mitlane; ward hs.: w'd 498 vard hs.: v'd. margenoot+ (5) voetnoot484 gereen = bereiden, gereed maken (Verdam, M.W., II, 1523, i.v. gereiden. De beteekenis van vss. 484-85 wordt verduidelijkt, wanneer men bij gereen (gereiden) een verzwegen ‘doet’ of ‘liet’ bijdenkt: want hij (keizer Hendrik) liet geenerlei toebereidselen maken voor een oorlog, hoe men ook hiervoor bij hem aandrong (nl. tot het nemen van voorzorgsmaatregelen voetnoot487 voer over = trok over (de Alpen, naar Italië) (cf. Verdam, M.W., V, 2323, i.v. overvaren; condelike = op een fiere, trotsche wijze (Verdam, M.W., III, 1756) margenoot+ (10) voetnoot489 Aest = Asti, stad in de provincie Alexandria (Piémont), 33 km. ten W. van Alexandria, op den linker oever van den Tanaro, linker bijrivier van den Po margenoot+ (15) margenoot+ bl. 62 a. margenoot+ (20) voetnoot499 van Vlaendren myn her Gy = Gwij van Vlaanderen, graaf van Zeeland en van Namen, broeder van Robrecht van Béthune, graaf van Vlaanderen. Hij huwde Margaretha, dochter van Theobald, hertog van Lotharingen. margenoot+ (25) [tekstkritische noot]513 andwerde hs.: andw'de 517 daerward hs.: d'w'd 521 werden hs.: w'den 523 iegen trecht hs.: iegent recht 535 engiene hs.: eugiene. voetnoot506 gewat = gracht, wal (Verdam, M.W., II, 1870, ⁴⁾) margenoot+ (30) margenoot+ (35) voetnoot516 Gi, zie vs. 539. margenoot+ (40) margenoot+ (45) margenoot+ (50) margenoot+ (55) [tekstkritische noot]550-51 In het midden van de kolom is een gat, zoodat de kopiist er om heen heeft moeten schrijven, na blijf staat een punt 553 gewerd hs.: gew'd 557 Vicaris hs.: Vicans. margenoot+ (60) voetnoot539 Gi = Guido della Torre of de la Ture, hoofdman van de Welfen in de gemeente Milaan. Hij werd door keizer Hendrik VII verbannen den 11^den Mei 1311 (Constitutiones et acta imperatorum et regum, IV¹, blz. 591, in Mon. Germ. hist. Leges IV) margenoot+ (65) margenoot+ bl. 62 b. margenoot+ (70) voetnoot551 ingelaten = toegankelijk gelaten (nl. voor den vijand) (cf. Verdam, M.W., III, 887). Verdam veronderstelt terecht dat na ingelaten een gaping moet zijn. Daar ingelaten rijmwoord is, is er eerder een gaping vóór ingelaten te verwachten, nl. die coninc (cf. 583) margenoot+ (75) voetnoot553 gewerd = mogelijk gemaakt (Verdam, M.W., II, 1888, i.v. gewerden). margenoot+ (80)

Vorige Volgende

Hoe die keyser Heynric te Melaneward trac .viii.