Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

Hoe hiertuscen die heren gingen ende nament op .vi.⁺

Nu werd ginder een geruchte
Onder die heren, want elc duchte,
Quaemt te stride, dat daer niet
En mochte sceden sonder verdriet,
Ja ende dat eer herde groet.⁺
Om dit so spraken die genoet
Dies anders niet aneginc,
Dan dat si om ene bedelike dinc³⁴⁶
Daer in beden siden comen waren.
Si sijn aldus over gevaren⁺

+ Opschrift: hiertuscen = ondertusschen, nament op = scheidsrechterlijk beslechtten

+ (5)

346 ene bedelike dinc = een belastingkwestie (cf. Verdam, M.W., I, 621).

+ (10)

[p. 15]

 

Deen ten anderen ende spraken daer

350

Om die soene al heymelike vorwaer.

 

⁺ Die hertoge van Brabant was die vorste,³⁵¹

 

Die dit den biscop secgen dorste,

 

Maer dit hadde nu so onwaerd⁺

 

Den biscop, datmen sone begaerd,

355

Dat hi den hertoge daer sprac toe.

 

Entie hertoge weder alsoe

 

Ende seide, eer hi keerde vander stat,

 

Men sal hem strijts maken sat,⁺

 

Sint meer dat gijt so begaert.

360

Om dit sende weder achterwaerd

 

Die hertoge om sine barone,

 

Datsi dapperlike te desen doene

 

Comen souden, alsi oec daden.⁺

 

Die hertoge sprac: ‘men sal hem saden³⁶⁴

365

Den biscop’, toten andren heren,

 

Die van sbiscops side nu keren,

 

Den hertoge ane spraken daer,

 

Want si ontsagen openbaer⁺

 

Des hertogen macht, dat verstaet.

370

Nu gedroech also die raet,

 

Datsi tenen perlemente souden comen,

 

Die daer was alsoe genomen,

 

Alse sanderdages, sonder waen,⁺

 

Datsi elc soude doen verstaen

375

Sijn gebrec, ende daerna dan

 

Diegene diet onrecht had an,

 

Sout den andren beteren nu.

 

Dit ginc vort, dat secgic u.⁺

+ bl. 61 d.

351 Die hertoge van Brabant = Jan II, hertog van Brabant, zie vs. 115

+ (15)

+ (20)

+ (25)

364 saden = hem zijn bekomst geven met vechten (cf. vs. 20: hem strijts maken sat).

+ (30)

+ (35)

+ (40)

[p. 16]

 

Des ander dages quamen sij

380

Ten perlemente, seitmen mi,

 

Daer werd vertrocken also die sprake

 

Wie dat hadde onrecht sake,

 

Dat hi beternesse soude doen:⁺

 

Elc seide daer nu sijn [oc]soen;³⁸⁴

385

Deen clagede daer over recht

 

Dat hem gedaen waer onrecht,

 

Ende dander claechde daer oec saen

 

Dat hem onrecht waer gedaen.⁺

 

Aldus stont daer tperlement

390

Een lange stont daer omtrent,

 

Doch int leste dat sijs daer

 

In secgene bleven, over waer,

 

Van al dat elc daer clagende was,⁺

 

Dus werd gepoent, sijt seker das,³⁹⁴

395

So datsi daer en vochten niet.

 

Aldus al dat hem daer sciet

 

Met bliscepen ende met minnen.

 

Doen dit was ende hierenbinnen⁺

 

So had die Vlaminc een perlement

400

Om Henegouwe oec omtrent

 

⁺ Tasselgeerne. Ende dit benam⁴⁰¹

 

Die hertoge, die daerombe quam

 

Ten perlemente. Daer ne versprac⁺

 

Mijn her Lodewijc ende seide lac⁴⁰⁴

405

Des graven Robbrechts sone.⁴⁰⁵

 

Des balch hem die hertoge, om tgone

+ (45)

384 ocsoen = grief (cf. Verdam, M.W., V, 70, i.v. occusoen)

+ (50)

+ (55)

394 gepoent = een schikking getroffen

+ (60)

+ bl. 61 e.

401 benam = belette, verhinderde

+ (65)

404 Lodewijc = Lodewijk van Nevers, zie b. IV, vs. 3067

405 Robbrecht = Robrecht van Béthune, zie b. II, vs. 2506.

[p. 17]

 

Keerdi onweerdelike van daer,

 

Nochtan werd gepe[y]st daernaer⁺

 

Ende opgenomen, dat verstaet,⁴⁰⁹

410

Soe dat al te nieute gaet

 

Dit orloge, ende dander mede^411-412

 

Brac die hertoge alle bede.

+ (70)

409 opgenomen = beslecht (cf. Verdam, M.W., V, 1806-7, i.v. opnemen)

411-412 dander mede brac die hertoge alle bede = de hertog bedwong allen tegenstand van de anderen

353 onwaerd hs.: onw'd 354 begaerd hs.: beg'd 359 begaert hs.: beg't 360 achterwaerd hs.: achterw'd 368 openbaer in het hs. voluit 371 perlemente hs.: plemente 373 sanderdages hs.: sander dages.

380 perlemente hs.: plemente 383 Dat hi hs.: Dathi 384 ocsoen (emend. Verdam, M.W., V, 70) hs.: cesoen 389 tperlement in het hs. voluit 398 hierenbinnen hs.: hieren binnen 399 had die hs.: haddie; een hs.: .i., perlement hs.: plement 403 perlemente in het hs. voluit 406 om tgone hs.: omtgone.

408 gepeyst (emend. Verdam, M.W., V, 1807) hs.: gepenst 414 xiii. hondert ende .x. hs.: xiii. ende .x. 417 stocket een weder op, alsemen hort, hs.: stockete .i. weder op alsement hort, de laatste e van stockete werd boven den regel geschreven en is blijkbaar de aanvang van een, in margine tusschen kol. b en c vervangen door .i., waaronder loodrecht geschreven staat: weder 419 uutwerd hs.: wtw'd 420 Vrouwen Perreke hs.: vrouwen preke; dat hs.: da.