Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

(1906)–Lodewijk van Velthem– rechtenstatus



[pagina 428]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten
Van haren Walravene, ende vanden castele te Lonsis. l. Doen die hertoge van Brabant Weder comen was int lant, 3625[regelnummer] Ward dat orloge dat hi liet Noch felre dan hire af sciet. Want va[n]der Rotsen her WalraveGa naar margenoot+Ga naar voetnoot3627 Was so wel metten grave Van Gelre, dat hi hem bevalGa naar voetnoot3629 3630[regelnummer] Ga naar margenoot+ Limborch ende dat lant oec al. Doen toech hi vor Lonsijs saen, Ende wilde dat te winne bestaen.Ga naar margenoot+
[pagina 429]
Mar heren Coens Swabs sone Hilt stoutelike dat gone, 3635[regelnummer] Tot dat hem te hulpen quam Die hertoge Jan, alsiet vernam, Ende brachte heren Conen mede saen,Ga naar margenoot+ Die sijn man ward, sonder waen, Van Lonsis ende van Spremont, 3640[regelnummer] Van Liboys, van Herve ter selver stont. Doen dit vernam her Walrave, Trac hi saen van Lonsis ave.Ga naar margenoot+ Dus diende vord getrouwelike Her Cone, met sinen sone Heynrike, 3645[regelnummer] Den hertoge van Brabant. dat verstaet. Om dit visierden enen raet
[pagina 430]
Die heren alle, an ReinoudeGa naar margenoot+ Den grave van Gelre, dat hi soudeGa naar voetnoot3648-3649 Sire dochter geven den grave Gi 3650[regelnummer] Van Vlaendren, ende hier bi Waendensi so stare werden, Dat si den hertoge souden verherdenGa naar margenoot+ Beide van scatte ende van machte. Daer men dese brulochte toe brachte 3655[regelnummer] Daer was grote feeste gedreven, Die bat waer achter bleven, Want bi dien huwelike wardGa naar margenoot+ Dat orloge weder alsoe hard, Dat niemen en conde tien tide 3660[regelnummer] Benemen, en quam tenen stride.
[pagina 431]
Des hertogen maech van Brabant.Ga naar voetnoot3661-3664 Mijn her Florens van Hollant.Ga naar margenoot+ Swoer metten hertoge saen Dat hi hem in staden soude staen. 3665[regelnummer] Nochtan en quam hi nie daer mede Daer men enich pongijs dede, Mar hi dede doen scade groetGa naar margenoot+ Den lande van Gelre ende wederstoet. Daer na geviel. dattie grave 3670[regelnummer] Van Gelre Tielne wilde doen ave,Ga naar voetnoot3670, 3676 Daer die here van Kuee lach binnen,Ga naar voetnoot3671 Die hem node soude laten winnen,Ga naar margenoot+
[pagina 432]
Mar trac ute jegen dat here. Int lest verginc soe die were, 3675[regelnummer] Dattie grave moest achter tien, Ende Tielne bleef in dere van dien.	[tekstkritische noot]Ga naar margenoot+ Opschrift: ‖ Hoe die grave van Gelre Tiele belach. xxxiij. 3625 wert d.o. datti l. 3626 felder dan doen hire afsciet 3627 want van der Roetsen h.w. 3628 w. soe wale 3629 datti hem 3630 dat lant al 3631 voer Lonsis 3632 en w.d. te winnen b. Opschrift: Hoe hertoge Jan trac voir longijs ende Dat doen her waelraven vluchtich wert 3623 Brab. 3625 Werdt een oirloge 3626 schiet 3627 W. vander roitsen b. walraven 3628 soe 3629 Gelre 3630 Lymborch e.d. land oic al 3631 D.t. hij voir Lonsijs s. 3632 dat winnen Opschrift: Noch vanden orloge van lymborch. lxvij. 3625 Vant hij dorloge wats gesciet 3626 felre dan hijt te voren het 3627 W. vander rochen h. walraven 3629 dat hij 3630 d. lant al 3631 D. tooch hij voer loensijs s. 3632 Dat hij woude te winnen b. c. 50, opschr. haren: har- in het hs. voluit. - Lonsis hs.: lousis Zie het opschrift in hs. C der Brabantsche Yeesten en boven noot en aanteekening bij vs. 3360. 3627 va[n]der hs.: vader door Lelong stilzwijgend verbeterd. 3631 Lonsijs hs.: lanfijs verbeterd in overeenstemming met Heelu vs. 2756 en met de varianten uit de hss. B, C en D der Brabantsche Yeesten; verg. noot en aanteekening bij vs. 3360. margenoot+ blz. 178. margenoot+ (5) voetnoot3627 vander Rotsen her Walrave (ook in het opschrift van cap. 46 in hs. C der Brabantsche Yeesten): Walram van La Roche, broeder van Hendrik III, graaf van Luxemburg; zie boven vs. 5408. voetnoot3629 hi: namelijk de graaf van Gelre; hem: Walram van La Roche. margenoot+ bl. 28 c. margenoot+ (10) [tekstkritische noot]3633 maer tser Coens suabben sone 3634 stoutelic 3635 toet dat 3636 als ict v. 3637 tot 3640 ontbreken. 3641 waelrave 3642 soe trac hi saen Lonsis ave 3643 tot 3668 ontbreken. 3633 Maer her Coens snabben s. 3636 als ict v. 3637 heeren coenen 3638 werdt 3639 lonsis 3640 lybons 3641 waelraven Ga naar margenoot+ 3642 ‖ v. lonsis aven 3643 voirt 3644 H. Coene m.s.s. henrike 3645 Brabant 3646 visierde eenen raidt 3633 Maer des constabels soon 3634 Hielt stoutelijc tgone 3636 ‖ D.h.J. alc ic vernamGa naar margenoot+ 3637 tot 3668 ontbreken. 3633 Swabs hs.: suabs verg. het opschr. van cap. 46. 3639 en 3642 Lonsis hs.: lousis verbeterd als boven, in het opschrift en in vss. 3360 en 3631. 3642 Tiac: Lelong's verkeerde lezing * Troc is reeds naar het hs. verbeterd door C. van de Water, Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 9, 253. 3643 getrouwelike in het hs. voluit. margenoot+ bl. 71 c. margenoot+ bl. 55 c. margenoot+ (15) margenoot+ (20) [tekstkritische noot]3647 D. heeren a. aen Reyn. 3648 Grave 3649 Siere dochter nemen des graven gy 3650 by 3651 Waenden zij soe 3652 sij 3653 Beyde 3654 Daermen d. bruylocht 3655 groete f. bedreven 3656 ware 3657 W. by d.h. werdt 3658 D. oirloge w. also hart 3659 D. nyemant en c.t. tiden 3660 B. ende quamen teenen str. 3651 starc in het hs. voluit. 3652 verherden: -her- in het hs. voluit. 3653 scatte: Lelong's verkeerde lezing * scatten is reeds naar het hs. verbeterd door C. van de Water, Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 9, 253. 3657 bi: in het hs. aanvankelijk overgeslagen, en naderhand links van het vers bijgeschreven, met een na Want herhaald verwijzingteeken. 3658 hard in het hs. voluit. margenoot+ (25) voetnoot3648-3649 dat hi soude Sire dochter geven den grave Gi Van Vlaenderen. Dit is onjuist: niet Reinalt van Gelre gaf zijn dochter ten huwelijk aan den graaf van Vlaanderen, maar omgekeerd: Gwij van Dampierre gaf zijn dochter Margaretha ten huwelijk aan den graaf van Gelre; dit huwelijk werd den 2^den Juli 1286 voltrokken (zie het huwelijkscontract bij Van Spaen, Inleiding tot de Historie van Gelderland, dl. II, codex diplomaticus, blz. 80-89. Velthem is niet verantwoordelijk voor deze onnauwkeurigheid: ze komt reeds voor bij Heelu vs. 2805-2809. margenoot+ (30) margenoot+ (35) [tekstkritische noot]3669 dat die grave 3670 Tiele woude 3671 heere v. kuue 3672 winne 3661 Brab. 3665 daer nye mede 3666 Daermen eenich p. 3667 Maer h.d.d. sc. groot 3670 Gelre 3671 Dair d. heere v. kuyc 1. bynnen 3672 noode 3669 dat die grave 3670 tiel woude 3671 heere v. kuick 3672 Diet h.n. soud l.w. 3666 daer in het hs. voluit. 3667 groet in het hs. voluit. 3668 wederstoet hs.: weder stoet 3671-3676 Ten gevolge van een naad in het perkament, is er eenige ruimte tusschen here en van in vs. 3671 en tusschen iegen en dat in vs. 3673. Daarenboven zijn de verzen 3672 en 3674 elk over twee. vss. 3675 en 3676 samen over twee regels verdeeld, waarbij verbindingstreepjes aanwijzen wat bijeen behoort en een punt het einde van vss. 3674 en 3675, aldus: Die hem no - de soude - \| laten winnen \| Mar trac ute iegen dat here \| Int lest verginc soe - \| die were. \| Dattie grave moest - \| achter tien. Ende tielne \| bleef in dere van dien Ook de beide lettergrepen van node in vs. 3672 zijn door den naad gescheiden, maar door een streepje weer verbonden. voetnoot3661-3664 Den 24^sten September 1286 werd een verbond gesloten tusschen Jan I van Brabant en zijn neef Floris V, graaf van Holland, tegen den graal van Gelderland (zie Van Mieris, Charterboek der graaven van Holland, dl I, bl. 465; Van den Bergh, Oorkondenboek van Holland en Zeeland, dl. II, blz. 260, n^os 593 en 594). margenoot+ (40) margenoot+ (45) voetnoot3670, 3676 Tielne: Tiel, aan de Waal. De hertogen van Brabant en de graaf van Gelre streden jaren lang om het bezit van Tiel, dat ten slotte met zijn omgeving aan Brabant bleef (zie Sloet, Oorkondenboek der Graafschappen Gelre en Zutfen, n^o 646 (a^o 1244) en verg. Blok, Geschiedenis van he Nederlandsche Volk, dl. I, blz. 240 vlg.). voetnoot3671 die here van Kuec = Jan van Kuik; verg. Heelu vs. 2870-2928. margenoot+ (50) [tekstkritische noot]3673 want hi trac uut 3674 int leste 3675 dat die grave moeste achter tiden 3676 en tieleGa naar margenoot+ bl. in deere v.d. Opschrift: Hoe die hertoge den Grave strijt ontboet. xxxiiij. 3678 ‖ tsertogen eert dorloge b. 3679 en hadde sijn m. op g. 3680 maer hi was 3681 tot 3696 ontbreken. 3673 Maer tr. uute jeghen d.h. 3674 Int leste verghinc 3675 Dat die gr. 3676 bleeff in deere Opschrift: Hoe hertoge Jan boemelrewerde wan Ende de grave van Gelre met sinen heren ontvloe 3677 Grave v. Gelre 3678 Tshertogen e. doirloge b. 3679 sijn 3680 goed 3681 geloifde hem 3682 want met gaen 3673 Want hij uyt trac jegen den heere 3674 Int leste v. so d.w. 3675 Dat die grave 3676 E. tiel b. in deere v.d. Opschrift: .lxviij. Hoe de hertoge den grave van gelre strijt ontboot. 3678 Tsertogen e. dorloge b. 3679 Ende had sijn m. opgegeven 3680 Maer hij was 3681 tot 3696 ontbreken. 3675 Dattie hs.: Dattiē 3681 geloefden in het hs. voluit, niet * geloefdem zooals in de aanhaling bij C. van de Water, Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 9, 253. margenoot+ blz. 178.

Vorige Volgende

Van haren Walravene, ende vanden castele te Lonsis. l.