Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

Van dingen die gescieden in sinen tiden in ander lande. xxx.

In Rodolf des coninc irste jaer,²³¹¹
Was .i. tempeest groet ende swaer
In Normandie. Bi Rouen, der stat
West ward, gesciede dat
Ene mile breet ende .iij. lanc⁺
Dat coren altemale verdranc
Met enen regene; ende daer nare
Quam .i. hagel also sware,
Dat hijt al in deerde sloech.
Den bomen dede hi ongevoech,⁺
Want hi die telgere al met allen
Ontwee sloech ende dede vallen:
Entie huse frotseerdi daer
Harde sere; ende oec vorwaer
So sloech die hagel liede doet.⁺
Dus dedi daer grote noet
Den lieden ende scade mede.

Onlancs daer na ward in die stede

Een groet twest van liede van buten:
So datmen geboet die porten sluten,⁺
Om datter niemen in soude comen
Den genen te hulpen ofte vromen,

2311 In Rodolf des coninc irste jaer, dus in 1273-1274. Zie de aanteekening bij vss. 2244 vlgg.

+ (5)

+ (10)

+ (15)

+ (20)

[p. 348]

 

Want si duchten verraetnes daer

 

Ende dat begonnen waer, vor waer,

2335

Om coninc wille van Vrancrike.⁺²³³⁵

 

Want in dien tiden sekerlike

 

Was hi optien verbolgen vander stat:

 

Hier omme dochtense te meer dat

 

Verraetnesse wesen mochte.

2340

Om dese dinc, om dese dochte.⁺

 

Slotense die porten, ende trocken naer

 

Ende vingen die vrimde liede daer.

 

Die daer vochten onderlinge;

 

Ende brachtense vort int gedinge

2345

Vore den rechter, die de saken⁺

 

Vraechde, waer bi si dus longemaken

 

Onder hem hier hebben gewesen;

 

Daer ne geen van allen desen

 

En consten gesecgen en genen dingen

2350

Waer bi datsi dit ane [...]gingen.⁺

 

Sonder datse die viant ontspoen

 

Datsi dit nu souden doen;

 

Ende oec geloefdi hem na dat.

 

⁺ Dat hi hem soude doen die stat

2355

Winnen ende die ander verdriven,⁺

 

Ende daer af heren souden bliven.

 

Niet els en condense doen verstaen.

 

Doen leidemense daer alle gevaen

 

Om meer te vernemen, dat verstact.

2360

Dit was .i. dat vremste baraet⁺

+ (25)

2335 coninc... van Vrancrike: Philips III de Stoute (1270-1285).

+ (30)

+ (35)

+ (40)

+ bl. 24 a.

+ (45)

+ (50)

[p. 349]

 

Dat ic horde in menegen tiden.

 

Dese worden ontlivet alle siden.

 

Int ander jaer daer na gevel²³⁶³

 

In Henegouwe een selsen spel.

2365

Het geviel dat kindere tsamen⁺

 

Ute dorpen daer te velde quamen,

 

Sonder vorsiennecheden yet

 

Dat deen wiste des anders niet,

 

Mar dat haer wille ende haer nature

2370

In hem en hadde en gene gedure,⁺

 

Sine moesten emmer te velde comen.

 

Doen deen den andren heeft vernomen

 

Van genen kindren, liepense saen

 

Te gadere. ende liepen vaste slaen

2375

Deen den andren wat si mochten.⁺

 

Aldus daer gene kinder vochten,

 

Dat niemen wiste wat hem was;

 

Dus vochten gene kinder na das

 

Van smorgens toter etentijt

2380

Deen opten andren sonder respijt,⁺

 

So datter vele gequets ward.

 

Oec blever in die selve vard

 

Twee doet in beiden siden.

 

Daer na so lieten si dat striden,

2385

Ende scieden ginder alle saen⁺

 

Ende sijn thuus ward gegaen.

 

Van desen tweste, vandesen lede,

 

So ward daer ene grote vede

2363 Int ander jaer, dus 1274-1275.

+ (55)

+ (60)

+ (65)

+ (70)

+ (75)

[p. 350]

 

Van haren magen onderlinge.

2390

Aldus gescieden daer die dinge⁺

+ (80)

2345 die de hs.: diede 2346 tongemaken: -on- in het hs. voluit. 2349 en genen dingen: niet * in genen dingen zooals in de aanhaling bij Verdam, Middelnederl. Woordenb. 5, 1277. 2350 ane [...]gingen: in het hs. een dittographie ane gingingen door Lelong stilzwijgend verbeterd.

2363 iaer in het hs. voluit. 2373 hepense saen: de letters zijn grootendeels nog eens overgedaan, waarschijnlijk door den kopiïst zelven, omdat ze te flauw, met te weinig inkt in de pen, geschreven waren. 2388 daer in het hs. voluit.

2389 haren: har- in het hs. voluit. C. 21, opschr. kerstine en sarrasine in het hs. voluit. 2405 daden hs. strikt genomen: deaden de kopiïst begon aanvankelijk deden te schrijven; toen de-er reeds stond, bezon hij zich, liet het oog der -e- vol inkt loopen en schreef er de thans volgende -a- zeer dicht op, zoodat men met veel goeden wil kan meenen dat de inktmassa die van de te veel geschreven -e- afkomstig is, toevalligerwijze ontstaan is. 2409 onversien: on- in het hs. voluit.