Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

Ridsard des coninc doet, ende Rodolfs begin. xxix.

Om dese dinge ward albloet
In Aelmaengen onpays groet,
So dattie coninc in dien tiden
Tselker stat en dorst niet riden.

[p. 344]

 

Ende oec was hi ene werf belaecht⁺

 

Daer hi so verre werd gejaecht,

 

Dat hi van riden so moede ward

2230

Dat hi hem quetste op sijn pard

 

In sinen buec, dat hem so deerde,

 

Daer hi gaen soude vanden peerde⁺

 

Ward hem qualijc optie stont.

 

Dus werd hi siec ende ongesont,

2235

Ende qual al gaende .i. wile:

 

Mar hi hilt altoes sine gile,

 

Ende seide, hine had geen noet.⁺

 

Int leste quam hem an di doet,^2238-2239

 

Ende starf onmachtech vanden lande,

2240

Daer hi oec hadde meer viande

 

Dan vriende, dat verstaet.

 

Na dit gedaen, quam die raet⁺

 

Metten heren vanden lande,

 

Ende maecten Rodolve coninc te hande,^2244-2246

2245

Van Ravexberge, die oec niet lange

 

Tlant en had in sinen bedwange.

 

Hi was vrome dus redelike,⁺

 

Ende waende setten te rechte trike.

 

Mar het was so sere verworren,

2250

Dat daer toe en halp geen porren.

 

Wide ende side es hi gevaren,

 

Om dat hi gerne dat onder den aren⁺

+ (5)

+ (10)

+ (15)

2238-2239 Richard van Cornwallis stierf te Berkhamstead den 2^den April 1272. Zie ook de aanteekening boven bij vs. 19.

+ (20)

2244-2246 Rodolve... van Ravexberge = Rodolf van Ravensberg (d.i. van Habsburg), graaf van Habsburg en landgraaf van den Elzas, geboren den 1^sten Mei 1218, zoon van Albrecht IV, wien hij in 1240 opvolgde; werd den 11^den October 1273 te Frankfort tot Roomsch-Koning verkozen en den 24^sten daaraanvolgende te Aken gekroond.

+ (25)

+ (30)

[p. 345]

 

Wesen soude metten rechten.

 

Tsiere hant wilde verplechten.

2255

Hier na pijndi dicke sere.

 

⁺ Eens lach met here dese here,

 

Rechte in enen somertijt,⁺

 

Tote Drakenvelt, ende wachte strijt²²⁵⁸

 

Dien hi waende hebben aldare;

2260

Ende sinen cnapen ward openbare

 

Daer geseit in selsenheden,

 

Dat in dien tor daer beneden,⁺

 

In den casteel, daer men af seget

 

Daer ons Heren speer in leget,

2265

Wie dat name dat spere aldare

 

Ende leit op .i. part daer nare

 

Ende daet lopen daer met gerede,⁺

 

Het soude te hans telden mede

 

Dat nie van telden wiste te voren.

2270

Doen si dit horden, som die doren

 

Vergaderden hem vans coninc lieden,

 

Ende wilden proeven dit bedieden⁺

 

An een somerpart dat daer was,

 

Dat dravede so onsacht, sijt seker das.

2275

Datten niemen geriden conde.

 

Dit part namense op die stonde

 

Ende vorenre met ten castele ward,⁺

 

Ende seiden daer al ongespard.

 

Datse die coninc sende daer.

2280

Datmen opt part voren soude daer naer

+ bl. 23 e.

+ (35)

2258 Drakenvelt = Drachenfels? aan den Rijn, ten Zuid-Oosten van Bonn.

+ (40)

+ (45)

+ (50)

+ (55)

[p. 346]

 

⁺

 

Dat spere, ende te proeven mede

 

Oft ware waer datmen sede.⁺

 

Dit speer was hem daer geleent,

 

Ende si hebbent al onvereent

2285

Op geent dravende part gedaen,

 

Ende gingenre daer met riden saen;

 

Ende geent part begonste telden⁺

 

Datmen daer vore [hadde] selden

 

Nie gesien, dat part so wel

2290

Telden mochte. Hier met [was] spel

 

Onder die cnapen, onder dat here.

 

So vele spracmen van den spere,⁺

 

Dat vorden coninc al ward geseit

 

Van desen sticken die waerheit.

2295

Den coninc dit niet wel bequam,

 

Ende ward tornich ende gram

 

Om dese dinge van desen cnechten.⁺

 

Dat si dorsten hem verplechten

 

Met logen dus daen dinc te doene;

2300

En haddent gedaen die baroene,

 

Hi hadse alle doen hangen ginder

 

Die dit daden meer ende minder,⁺

 

Dies hem baden dat hijt liet varen;

 

Mar si moesten alle daer naren

2305

Sijn hof rumen nu vort an.

 

⁺ Dit hebbensi gewonnen daer van.

 

Het was recht datsijt becochten⁺

 

Datsi sonder raet selc dinc wrochten,

+ 2284 onvereent: on- in het hs. voluit. 2288 [hadde] selden: het hulpwerkwoord is ook reeds ingevoegd door Verdam, Middelnederl. Woordenb. 4, 2232. 2289 Nie: Verdam t.a.p. wil lezen * Ne of * Of ne maar een verandering schijnt niet volstrekt noodzakelijk. 2292 spere in het hs. voluit. 2307 recht: de -t verbeterd uit een andere letter, waarschijnlijk uit een e.

+ (60)

+ (65)

+ (70)

+ (75)

+ (80)

+ bl. 23 f.

+ (85)

[p. 347]

 

Dat cnechte souden na haren gere

2310

Dit doen met ons Heren spere.

2228 werd in het hs. voluit. 2231 deerde in het hs. voluit. 2234 werd in het hs. voluit. 2239 starf en onmachtech in het hs. voluit.

2255 sere in het hs. voluit. 2257 somertijt hs.: somer tijt 2258 Drakenvelt hs.: draken velt 2273 somerpart hs.: somer part 2274 onsacht in het hs. voluit. 2278 ongespard in het hs. voluit. 2279 daer in het hs. voluit.

2309 haren: har- in het hs. voluit. 2310 spere in het hs. voluit. 2311 iaer in het hs. voluit. 2313 Rouen hs.: romen afgekort tot rom Dank zij het voorafgaande In Normandie is de fout gemakkelijk te herstellen. 2319 deerde in het hs. voluit. 2320 ongevoech 2322 Ontwee en 2328 Onlancs telkens in het hs. voluit.