Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

[p. 115]

tekstkritische noten

c. 25, opschrift ingromantien evenals beneden in vs. 1738, behoeft niet veranderd te worden in nigromantien. Ook in de Seven Vroeden vs. 242 komt ingromantie voor, en het Oudfransch kent de vormen ingremance en ningremance: zie Körting, Romanisches Wörterbuch, s. 516. 1670 Ee[.]ns hs.: Eeens (de kleine e ten behoeve van den rubricator niet medegerekend) 1674 een in het hs. de eerste e op ratuur. 1676 in comen hs.: comen in 1678 herde in het hs. voluit, aanvankelijk overgeslagen, is dan door den kopiïst zelven met kleiner letter aan 't einde van 't vers geplaatst met verwijzingteekens (telkens een kruisje) dat het na Niet behoort te staan. - na dit gedaen: de gewone ellips van het werkwoord sijn. Verg. Stoett, Middelnederl. Syntaxis, § 457. 1686 omringen hs.: om ringen 1687 naer in het hs. voluit.

Bi wat saken broeder Albrecht orlof hadde, dat hi met ingromantien mochte spelen. xxv.⁺

Ee[.]ns broeder Alebrechte gevel,
Die metten paus bekent was wel,¹⁶⁷¹
Dat hi met hem eens spelen gine;
So dat si na dese dine
In een scip wilden tiden⁺
Ende alsoe ter zee ward riden.
Met cleinre menichte es hire in comen,
⁺ Ende heeft broeder Alebrecht mede genomen.
Niet herde lange na dit gedaen,
Vernam die paus comende saen⁺
Wel .vij. scepe, al vol met here,
Wel tharnasche, wel in die were,
Alse te striden op elken man.
Die paus hem te versagen began,
Alsi van rechte mochte wale.⁺
Wat holpt hier af lange tale?
Si begonsten den paus omringen daer,
Ende trocken vaste sinen scepe naer,

+ Cap. 25. De in dit hoofdstuk verhaalde legende is ook nu nog bekend. Zie [N. Thoemes], Albertus Magnus in Geschichte und Sage, s. 165.

1671 metten paus bekent. Bedoeld wordt Innocentius de vierde (1245-1254). Zie de aanteekening bij vs. 3.

+ (5)

+ bl. 7 a.

+ (10)

+ (15)

[p. 116]

 

Alsem te vane optie wile;

 

Want si waren van Cecile,⁺¹⁶⁸⁹

1690

Ende hadse Menfrote daer gesent,¹⁶⁹⁰

 

Om dattie paus had gescent

 

Met siere maledixien Frederike.¹⁶⁹²

 

Dit wildi wreken sekerlike.

 

Dus hadden si den paus bespiet,⁺

1695

Dat hem en can besluten niet:

 

Mar en had broeder Alebrecht gedaen,

 

Hine waer vandaer niet ontgaen,

 

Doen dese waren so na comen,

 

Dat si waenden hebben genomen⁺

1700

Den paus ende sine[.] gesellen daer,

 

Die alle hadden groten vaer,

 

Sonder broeder Allebrecht allene.

 

Si riepen daer alle gemene:

 

‘Geeft u op, oft ghi blijft doet!’⁺

1705

Die paus sprac met rouwen groet:

 

‘Wat moge wi doen, lieve liede?

 

Waer hier yeman die ons geriede

 

Dat wi mochten van hier ontgaen!’

 

Broeder Alebrecht antworde saen:⁺

1710

‘Here! ic soude ons wel bevreden

 

Van desen lieden nu ter steden,

 

Mar het es jegen [u] gebot.

 

Mochtic maken hier mijn lot

 

Ende ies orlof hadde vor waer,⁺

1715

Ic soudse alle doen vlien daer naer

+ (20)

1689 Cecile = Sicilië.

1690 Menfrote = Manfred, koning van Sicilië. Zie de aanteekening bij vs. 51 van het proloog.

1692 Frederike = Frederik II (gestorven den 13^en December 1250), Manfred's vader.

+ (25)

+ (30)

+ (35)

+ (40)

+ (45)

[p. 117]

 

Van vresen ende van anxte groet.’

 

Die paus sprac: ‘Alebrecht! dit doet!

 

Ic geefs u orlof nu ter stede

 

Ende alle wege vorward mede,⁺

1720

Alse lange alse gi leven moget.

 

In dien dat gi en geen ondoget

 

Daer met ne doet, noch geen quaet,

 

Soe absolveric u van alre daet.’¹⁷²³

 

Doen dit die paus hadde gedaen.⁺

1725

Niet lange daer na, sonder waen,

 

Soe worden die ander daer in kere,

 

⁺ Ende gingen vlien so harde sere

 

Also ofse die duvel had gejaecht.

 

Si worden daer so sere versaecht,⁺

1730

Want hem dochte dat daer te samen

 

Al die werelt op hem quamen.

 

Dus ward die paus van daer verloest

 

Ende bi broeder Alebrecht getroest,

 

So dat hi sonder enigen scade⁺

1735

Te Romen quam. Om dese dade

 

Die ghi hier nu hebt gehord,

 

So haddi orlof altoes vord

 

Bi ingromansien te doene met

 

Dat niet en waer jegen die wet.⁺

+ (50)

1723 van alre daet klinkt niet overduidelijk. De bedoeling schijnt te zijn: zoo schenk ik u vergiffenis voor elk gebruik dat gij van uw toovermacht zult maken. Of is daet = sondelike daet?

+ (55)

+ bl. 7 b.

+ (60)

+ (65)

+ (70)

1688 alsem in het hs. voluit. 1700 sine[.] hs.: sinen 1701 vaer in het hs. voluit. 1715 naer in het hs. voluit.

1731 hem in het hs. voluit. 1738 ingromansien hs.: in gromansien 1739 waer in het hs. voluit.