Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

Hoe die paus sinde anden patriarke van Jherusalem, dat hi hem die heren ende dlant bescrive. iiij.

In coninc Willems eerste jaer,
So ward gesent al openbaer
Een boec van over zee bescreven,
Dat ward aldus utgegeven
Ende vortbracht in deser maniere,⁺
Alsic u tellen sal sciere.

⁺ .I. paus, hiet Innocentius,¹⁹¹

Die [derde] van dere namen dus,
Hi begeerde te weten sere¹⁹³
Hoe menich soudaen, hoe menich here⁺

+ (5)

+ [Vinc. B. xxxii, c. 54.]

191 Van dit vers af heeft Lodewijk van Velthem het Speculum van Vincentius Bellovacensis vertaald.

193 vlgg. Vinc.: Siquidem innocentius papa hujus nominis tercius scire volens quae apud illos sunt. et nomina satraparum contra quos ad bellum parabatur exercitus christianorum scripsit patriarche hierosolimitano ut inquisita fideliter veritate statum ei nunciaret predictorum. Velthem schijnt het contra quos ad bellum parabatur exercitus christianorum niet te best begrepen te hebben. Jac. de Vitry, blz. 1125, aan wien Vincentius deze plaats ontleend heeft, geeft enkele bijzonderheden meer: ‘Dominus papa Innocentius bonae memoriae, volens scire mores Turcarum et vires Saracenorum, contra quos Christiani exercitus praeparabant: mandavit Patriarchae Hierosolymitano, ut inquisita diligentius veritate, tam detentores nominatim, quam terras eorum, Sanctae Romanae Ecclesiae scriptis suis fideliter exponere procuraret. Quod quidam in diebus istis per quasdam naves redeuntes de partibus Terrae Sanctae domino Papae detentores et fines eorum exposuerunt certissime in hunc modum’.

+ (10)

[p. 19]

195

Die enich lant had beseten,

 

Ende die hem oec dorste vermeten

 

Strijd te houden jegen kerstenhede;

 

Ende hoe menige stat oec mede,

 

Ende oec borge ende castele⁺

200

Ele here hadde tsinen dele,

 

Ende waer dat eles goet was;

 

Hoe menige mile, hoe menigen pas,

 

Dat dene stat vander ander stoet;

 

Haer vastheit met ende haer goet,⁺

205

Ende hoe elc hiete, stede ende port:

 

Die ontboet hi vriendelijc vord

 

Toten patriarken van Jherusalem,

 

Dat hi des berichte hem

 

Na sijn beste oft hi conde.⁺

210

Om dese sake die patriarke begonde

 

Dit te besoeken al over zee,

 

⁺ Van heren, van steden, min no mee.

 

Gelijc dats hem onse eertsee vader

 

Die paus hadde gebeden algader,⁺

215

So dede hijt besocken ende scriven,

 

Ende en liets niet achter bliven

 

Waer hijt gevreischen conste,

 

So dat hi een boec begonste

+ (15)

+ (20)

+ (25)

+ bl. 2 a.

+ (30)

[p. 20]

 

Hier af te maken, dat hi soude⁺

220

Den paus senden also houde

 

Alst gemaect waer, godweet.

 

Dus wast in desen tiden gereet,

 

Doen send hijt hem also saen.

 

Hier vore dedie u oec verstaen,^+224-226

225

In die vierde pertie ane dinde,

 

Hoe die paus daer omme sinde;

 

Maer niet en spreet hi meer daer af,^{227 en 230}

 

Om dattie patriarke doe niene gaf

 

Dat boec ute na waerhede,⁺

230

Alse hi in dese pertie dede.

 

Sone wildict daer niet vorder dichten.

 

Daer om saliet u hier berichten

 

In corten worden, na die waerheide,

 

Gelije dattie boee seide.⁺

235

Ende irst werf hoe die heren heten

 

Die daer dlant hebben beseten.

+ (35)

+ (40)

224-226 Velthem heeft dus in het vierde deel van den Spiegel Historiael over deze geschiedenis geschreven.

227 en 230 hi, d.i. Vincentius Bellovacensis.

+ (45)

+ (50)

196 hem in het hs. voluit. 202 pas staat boven menigen, naast het laatste woord van het voorgaande vers, met een aanwijzing dat het bij vs. 202 behoort. 208 hem in het hs. voluit. 210 sake gecorr. uit sak: de e is boven den regel bijgeschreven.