Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

(1906)–Lodewijk van Velthem– rechtenstatus



[pagina 6]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten
[Die prologhe.] 1[regelnummer] Ga naar margenoot+ Die Vader, die al hevet gemaect Dat in die werelt slaept ende waect, Ende dat lijf ende vorme hevet ontfaen; Die Sone, diet oec, sonder waen, 5[regelnummer] Al hevet gecocht, groet ende clene, Dattie Vader maeete gemene, Ende daer omme oec gaf sijn lijf; Die heylige Geest, die sonder blijf Al volinde ende al voldede 10[regelnummer] Dattie Vader entie Sone mede Hadden begonnen onder hen: Dus wrachte hare drier sen Al eens in ere geweldicheden Ende oec in ere drivoudicheden, 15[regelnummer] Alse inden Vader ende in den Sone, Ende inden heyligen Geest, die scone Hem can voegen mettesen tween; Hets recht, want si drie aleen
[pagina 7]
Oyt waren ende bliven selen. 20[regelnummer] Desen drien willic bevelen Mine ziele ende minen sen: Want ic dies wel bedacht ben. Dat ic sonder hem mach niet. Nu merct wel ende ane siet, 25[regelnummer] Ende hebbet bi u wel u gedochte, Hoe yemen yet gedoen mochte Jegen den Vader, hine dade meest Jegen den Sone enten heyligen Geest: Want u wel georkent es, 30[regelnummer] Dat dese drie, sijt seker des, Een persoen wesen moet. Ic, die int gelove goet Ben ende vaste mi houde daer ane, Bidde desen persoen ende mane, 35[regelnummer] Dat hi mijn herte also verlichte, Dat ic te poente dit gedichte Gemake ende dit volbringen moete. Des biddic u, Maria soete, Met Jhesum uwen sone goet; 40[regelnummer] Want hebbic uwer beider spoet, Sone es mijn dichten niet te swaer, Want u troest nemt mi den vaer, Dat ic mi ontsie te min. Nu hort hier dat begin,
[pagina 8]
45[regelnummer] Waer af dat ic dichten sal. Ga naar margenoot+ Gehort hebdi, groet ende smal, Hoe die werelt al haer dinge Gehandelt hevet sonderlinge, Tote op keyser Vrederics doet;Ga naar voetnoot49 50[regelnummer] Ende daer na quamen inder noet Menfroet ende oec Coenraet,Ga naar voetnoot51 Overmids haer quade daet. Dit staet inde vierde pertie,Ga naar voetnoot53 Van coninc Lodewijc, die goede, de vrie,Ga naar voetnoot54 55[regelnummer] Die den Spiegel maken dede.Ga naar voetnoot55 Daer af hebdi gehord oec mede Hoe hi starf vor Thinius int here.Ga naar voetnoot57 Tot desen tiden, tot tesen here, Hebdi [die] jeesten al gehord 60[regelnummer] In vier pertien bringen vord: Salic u hier vord berichten Tot onsen tiden, ende dichten Alle die dinge, groet ende smal, Die gesciet sijn overal.
[pagina 9]
65[regelnummer] Ende desen boec willic heten Die vifte pertie, ut gespletenGa naar voetnoot66 Allen den andren van selsenheden Ende van goeder nuttelijcheden, Die in .lx. jaren sijn gesciet.Ga naar voetnoot69 70[regelnummer] Dat vore was en es al niet Jegen twonder dat gesciet es Binnen deser tijt, des sijt gewes, Sint dat Willem van HollantGa naar voetnoot73 Dat keyserike nam in hant; 75[regelnummer] Want op hem willic beginnen In Marien [namen] der coninginnen.	[tekstkritische noot]1, 2, 3. Daar vs. 1 begint met een groote hoofdletter D in twee kleuren: rood en blauw, die de helft van de breedte der kolom beslaat, is elk der drie eerste verzen over meer dan één regel verdeeld; om ze van elkander te kunnen onderscheiden, staat na gemaect, waect en ontfaen telkens een punt. 3 ontfaen hs.: ont faen. 9 volinde hs.: vol inde - voldede hs.: vol dede 11 hen in het hs. voluit, maar verbeterd uit hem: het laatste been der m is uitgekrast. 12 hare en sen in het hs. voluit. margenoot+ bl. 1 a. [tekstkritische noot]21 sen in het hs. voluit. 22 dies Ten onrechte wordt in het Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 9, 23 gezegd dat ook het hs. evenals LELONG, dits heeft. - ben in het hs. voluit. 25 Men kan dit vers natuurlijk begrijpen als: en houd uwe gedachten wel bij u; maar zou men niet veeleer verwachten: en houd dit wel in uwe gedachte? hebbet zou dan enkelvoud zijn met het enclitisch pronomen, zoodat men zou dienen te lezen Ende hebbet wel in u gedochte 33 ben in het hs. voluit. 42 vaer in het hs. voluit. [tekstkritische noot]50 daer in het hs. voluit. 51 Verg. Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 9, 23. 52 overmids hs.: over mids. 57 starf in het hs. voluit. 59 [die] Deze verbetering werd reeds aangewezen door C. van de Water in het Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 9, 23. 61 Salic De vragende woordorde schijnt hier onbegrijpelijk. Is er tusschen vs. 60 en 61 iets overgeslagen, of moet men lezen Nu salic enz.? 64 overal hs.: over al margenoot+ bl. 1 b. voetnoot49 keyser Vrederics doet. Frederik II stierf den 13^den December 1250. voetnoot51 Menfroet, d.i. Manfred, bastaardzoon van Frederik II, geboren in 1233, werd in 1258 koning van Sicilië († 26 Februari 1266). Coenraet. Conrad IV, zoon van Frederik II, reeds in 1237, door toedoen van zijn vader tot Roomsch-Koning verheven, stierf den 22^en Mei 1254. voetnoot53 Zie beneden, vierde boek, c. 44-48. voetnoot54 Lodewijc. Lodewijk IX, de Heilige, geboren den 25^en April 1214, werd in 1226 koning van Frankrijk en stierf voor Tunis den 25^en Augustus 1270. voetnoot55 den Spiegel, nl. het Speculum van Vincentius Bellovacensis. voetnoot57 Thinius. Daarmede wordt bedoeld: Tunis. Ook in het teksths. van den Spiegel Historiael is met dien naam geknoeid: in I¹, prol. vs. 23 staat Thunus; in IV⁸, 49, 16, in het afschrift van Velthem's eigen werk dus, staat er thuus. voetnoot66 ut gespleten. Verg. daarmede Vla. uitgeweerd, met dezelfde beteekenis. voetnoot69 Lodewijk van Velthem verhaalt de gebeurtenissen die voorvielen van 1248 tot 1316, dus gedurende méér dan 60 jaar. voetnoot73 vlg. Willem II, graaf van Holland, werd reeds in 1247 door paus Innoeentius IV tegenover Frederik II tot keizer uitgeroepen. Hij werd tot Roomsch-Koning gekozen te Neuss (of te Woeringen) den 3^en October 1247 en te Aken gekroond den 1^en November 1248. Zie ook hieronder de noot bij I, 1.

Vorige Volgende

[Die prologhe.]