Prologhe.
VEel menschen zijnder gheweest die neerstelijcken versocht hebben menigherley ghescriften ooc van gheloouelike mannen vernomen ende met haer eygen persoonen grondelijc versocht ende wonderlike dingen der aerden, daer mede si haren begripeliken wille mochten volbrengen. Andere van hoogen verstande, die gheen ghenoechte en hebben ghehadt aent aertrijc, maer hebben met neerstiger oeffeninghe (ghelijc die Chaldecy ende Phenici) met haerder hoogher wijsheyt ende verstant ghegrondeert die opperste loopen der hemelen, ende des gheests daer af sommighe groten lof weerdich zijn te hebben van allen menschen. Waer om ic ooc groote begheerte ghehat hebbe tot sulcker ondersoeckinghe. Maer die swaricheyt der hemelen die late ic op die stercke schouderen van Atlantes ende Hercules Ende neme voor mi een deel des omgaenden rijcx der werelt in mijn eygen persone te versoecken, want ic mi niet ghenoech en bekenne met minen cleynen verstande door studeren, oft anders alsulcx te leeren. Maer ic hebbe willen selfs met minen eygen ooghen sien, die ghelegentheyt der plaetsen, die ghesteltenissen ende reden der menschen, die selsamicheyt der dieren, die vreemde boomen dat ghewas ende die vruchten ende andere dinghen, die in die vruchtbaren ende onuruchtbaren Arabia, Persia, Jndia ende Ethiopia zijn. Namelijc so mi te gheloouen is, eenen diet selue met sinen ooghen ghesien hebbe, meer dan van hooren seggen. Ende so ic nv met der hulpen des almachtighen gods een deel mijns begheerens ende willens volbracht hebbe, in besoeckinghe van menigherleye prouincien ende volcken, docht mi dat ick niet wtgherecht en hadde, als ict bi mi alleen behielt, ende icx niet mede en deelde ander menschen die in gheliker saken behagen hebben. Ende hebbe neerstich gheweest na mijn vermogen, dese mijn reyse te bescriuen opt cortste ende alle dat te setten warachtelijc op hope dat den leser aenghenaem zijn mach. Want nv ic alsulcken vaert met groter sorchfuldicheyt ghewaecht, ende bi na met onlijdeliken arbeyt daer in behagen gehadt hebbe, alsulcke vreemde dingen te sien. So en twifelt mi niet als si dat sullen lesen, sonder mi van minen gheliken arbeyt, sullen si ghelike vruecht, ende bliscap met mi ontfangen. Daer na stae ic aen wien ic alder bequaemste mijn moedesamighe reyse scriuen sal. So quam mi in den sin die doorluchtige hooge gheachte vrouwe, vrouwe Anguesina Hertoghinne van Urbin. Om des wille dat si schier is eenighe behouderinne der loofsamiger gheschiedenissen. Ooc een liefhebberinne alder consten ende deuchden. Ende ooc in minen voornemen niet ydel. Door haer invloeyende leeringhe des claren lichts haers vaders Hertoge van Urbin, ons een voorgaende somme in alsulcker oeffeninge der wijsheyt, der Ridderscap ende wapenen. Ic en segghe niet van sinen doorluchtigen broeder in der leeringen der Griecscher ende latijnscher sprake also ionc bekent, die schier tot deser tijt die ander Demosten oft Cicero ghenaemt is. Na dien die doorluchtighe met eenen groten ende louteren vloet alder deucht ende wijsheyt voorts comen, so en cant niet anders gheschieden, dan dat hi vruechde neempt van eerbaren gheschiedenissen, ende daer na begheerlijc is, hoe wel sulcx met den vloghelen der ghedachten verstaen wort. Maer meer te achten die beroeringhe der lichameliken voeten. Als hi ghedencken sal, dat sulcx des lofs een was, ghelijc den hoogen wisen Ulixes toe ghetelt wert, dat hi vele ende menigerley landen, ende gebruyc der lieden ghesien heeft. Maer mids dyen dat v doorluchticheyt alleen soect vruecht ende een corte wile den doorluchtigen vorsten ende uwer huysvrouwen, soe macht oock eens