Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566-1568

Cap. XII.

Dat meester Jan Onghena te Ghendt inghebracht was; ende breeder verclaers vanden dootslach bij de Spaengiaerts ghedaen, int voorghaende capittel gheroert; van Salines begheerte an die vander stadt, de welcke de verstandighe van quader consequencie dochte; ende hoe rudelic die Walsche soldaten leefden daer zij laghen; ende vande wilde ghuen.

Up den xxxj^en ende laetsten julij, tsmorghens ten vij hueren, was meester Jan Onghena van Andtweerpen te Ghendt te waghen inne ghebracht, bij laste vanden duuck Dalve, up tverzouck daer te voren bij die van Ghendt ghedaen. Men zeijde, dat zijn aenzichte al ghedronten¹was, maer was vet, moghelic vander miserie ende aermoede in zijn langhe vanghenesse.

Ende up den zelven dach tsmorghens, wasser een leere gherecht an de ghalghe, up de mueren van tnieu casteel, om daer an te ghaen hanghen den Spaenschen soldaet,die den man van Ghendt doot ghesteken hadde, zoo voorseijt es in dit voorghaende xi^e capittele; maer men zocht de weduwe (die gheheel aerm was) te paeijen met ghelde. Die ghepaeijt zijnde, zoude die ghalghe voor hem in eenen vossensteert veranderen met vijftich ghuldenen, zoo vele als men somtijts voor een quetsuere gheeft, meenden zijt te claren, mits dat de weduwe voornoemd bij der aelmoessen leefde. Aldus ontrent der noene was de leere weder afghestelt ende hij creech gracie. Eenighe vertrecken de toe-

1 Gezwollen.

[p. 192]

comste van desen dootslach noch claerder dan hij hier voren ghescreven es, te weten aldus, indient ijemant begheerte te weten: den overledene was gheperswadeert te ghaen drijncken van sommighe souverains dienaers in een bordeelkin, Onderberghen. Hij weijgherdet, zegghende: ic en ben niet wel; mits dat hij den camerghanck hadde, ende ten anderen verclaerde hij gheen ghelt te hebben. Zij spraken: ghawij mede, wij zullent wel maken. Ende waren alzoo in de voornoemde taveerne boven up den zolder ghezet, ende werden vrolic zitten zijnghende. Dit hoorende drij of iiij Spaengiaerts, die daer voorbij passeerden, meenden, mits den zanck, als dat daer vrauwen waren, ende zijn zij ii of drije in huus gheschoten onde boven gheghaen, ende ziende, dat daer niet dan mans en waren, vouchden haer nochtans neder te zitten bij dese Vlamijnghen, an haerlier tafele, waer up eenighe zeijden: wat hebben wij hier meet dees specken te doene; ende dierghelijcke afdraghende woorden, dat welcke zij werden verstaende, ende werden daer duere questie nemende ende vechtende; ende hij, die daer doot bleef, poochde om die bloote rappieren te weeren met eenen mutsaertstock ghaende int ghescheede, ende een vande Spaensche bouven ende moordenaers stack hem met eenen rapier int herte, zoo dat hij gheleet was te meesteren, ende overleet in den zetel tusschen tsmeesters handen. De Spaengiaerts trocken duere met lettel eeren; maer tvolck vander stadt wart vergramt duer haer snootheijt ende onwillicheijt, ende werden anreest van sommighe scheepghezellen, die sommighe van hemlein onder haer voeten wierpen, ende zoudense wech ghedaen hebben, ten hadde ghedaen dat de dienaers van Ghendt hemlien ghevanghen ghenomen hadden ende leeddense naer tnieu casteel voornoemt. De ghene, die daer bleef, was een aerm

[p. 193]

slurf, maer een hoolichaert, zoo men zecht, die ooc van keercbreken berucht was, ende hadde tanderen tijden in de ommeghanghen ghespeelt Ons Heere metten cruuse gheladen.

Salines, die men noumt capiteijn vanden nieuwen casteele, hadde up den zelven dach voor hem ontboden schepenen vander Kuere, de welcke daer haer ghecommitteerde ghezonden hebbende, ghaf haer te kennen, dat hij begheerde als dat tservicium vande bedden, slapelakens ende huijscateijlen, dat sommighe inzetenen daer moeten leveren hadden, zoude ommeghaen al de stadt duere, bij toere; verclarende ooc, dat hij alsdoe gheen capiteijn vanden zelven casteele en was, maer alleene casteleijn, waer up de voornoemde ghecommitteerde de zelve begheerte beloofden te rapporteren an haer medeghezellen in wette, om daer in ghedaen te werdene alzoot behoort. Vele en dochte dees begheerte gheensins ghoet noch oorboorlic zijnde voor dinzetenen vander stadt; want zoo doende zouden de voornoemde inzetenen in zulck servituut blijven ende altijts belast, dlijnwaet boven dien te wasschen, ende zoude alle de slete van dien commen ten laste ende coste vanden inzetenen, ende zouden haer beste bedden ende catheijlen moeten deerven om pover soldaten te laten ghebruucken ende bedeerven, die te Napels nauwelic stallen en hadden om te logieren; waeromme dat sommighe redelicker dochte, dat men de voornoemde soldaten vanden nieuwen casteele liever gheheel nieu servicium leverde, ende dat zijt bezichden ende versleten, zoot haer ghoet dochte, ende dat zij daer naer haer zelven daer af onderhilden van ander te maken of te coopen, om alzoo ontsleghen te zijne vanden voornoemden servitute. Boven desen zoo zoude de stadt elcken soldaet, tot iij^c, die up tcasteel waren, moeten de maent

[p. 194]

leveren een ghauden croone van xl stuvers, maect vj^c ghuldenen de maent, dat es xij^c ponden grooten tsjaers, boven tonde haut, dat de stadt van Ghendt dooghen moeste van auden tijden oordineerlic ten onderhaude vanden zelven casteele, hoewel men hoopte, dat dees laetste verzwarijnghe commen zoude up de ganeraliteijt vanden lande van Vlaenderen, met die ander lasten die daer noch waren van tservicium vande xix veendelen Spaensche soldaten, die te Ghendt x maenden gheleghen hadden.

Maer al eijst dat die van Ghendt zeer claechden over de Spaensche soldaten, zoo men oock elder dede, nochtans zeijde men, dat die Walen int Westquartier ende die up de Fransche ende Inghelsche frontieren laghen, noch veel snooder ende quader waren, vrauwen ende jonghe dochteren vercrachtende, mans ende vrauwen slaende dat zij som daer af ghestorven zijn, ende haer beroovende als openbare vijanden; zoo dat ontrent Duijnkeercke tvolck upghestaen was ende hebbender wel xviij doot ghesmeten. Daer quamen an de heeren vanden Rade te Ghendt leelicke informacien thaerlieder laste.

Men hoorde ooc, dat curts hier te voren de boschghuen weder uutghecommen waren, ende hadden eenen baliu ghevanghen ghenomen ende upghehanghen. De plaetse, daert gheschiede, es mij vergheten.