Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566-1568

Cap. VII.

Van die rudesse ende stautheijt der wilde ghuesen int Westquartier; ende hoe zeker scepen met vrauwen ende kinderen te Ghendt van Doornicke anghecommen zijn; hoe den duuck Dalve dat stedekin sHeerenbeerghe inghenomen heeft; ende datter ghequetste tAndtweerpen inghevoert waren.

Up desen tijt was den Westcant noch al beroert ende zeer ghevexeert van dat quaet gheboufte, die men hiet wilde ghuesen; ander noumdense bosch-hulen. om dat zij haer vele in bosschen hilden; ander zeijden twas toverblijfzele vanden crijschvolcke van Waterloos, die nieuwers vrij zijnde, in de rooverie ende moorderie aldus ghesleghen waren. Zij hadden drij mannen bij Hondt-

[p. 166]

scote ghehanghen in een cave ende vier daer onder ghestooct, ende den eenen afvallende hebben zij hem ghestelt up een tafele ende hebben hem met veel steken van pintsoenen ter doot ghebrocht ende thuus gherooft. Deden ooc tgheestelicke waer zij die crijghen conden groot leedt ende quaet an, sneden haer de hooren ende de nuesen af ende dierghelijcke meshandelijnghen. Zij werden ooc nu veel stautere dan zij gheweest hadden, zoodat zij bij schoone daghe ghijnghen ende haer vertoochden, beroovende de landtslieden openbaerlic, ten anziene van andere; want onlancxleden, een man, die ic wel kenne, commende gheghaen tot Nipkeercke an tkeerchof, zoo zijn zij uut die taveernen ghespronghen ende hebben hem anreest, hem nemende zijn plumaigie ende zijn ghelt, ondancx hem allen diet zaghen ende daer up tkeerchof zaten; hadden wel ghelt, droncken ende schoncken ende maecten ghoede chiere in de heerbeerghen. Daer quam eenen bij nachte in een durp, ende den coster, die vander nachtwachte was, vraechde hem waer henen, die maecte zijn sijncroer ree, ende zoude hem duerschoten hebben, maer den coster viel rasscher dan hij ende duerschoot hem zelve eerst, ende men vant over hem wel xx sticken ghauts. Aldus wast in Westvlaenderen zeer periculues reijsen, vande quaetdoenders ende roovers, zoo dat de boden haer zelve bevreesden met ghelde over ende weder te reijsen.

Up den xviij^en der zelver maent, zondach wesende, zoo hoorde men, dat tsmorghens twee of drij schepen, met vrauwen ende kinderen, van Doornicke ghevlucht ofte haer mannen ghevolcht, anghecommen waren, die van die vander wet van Sente Pieters ghevanghen ghenomen waren, om exame daer up te nemen. Aldus zach men ende hoorde men alomme ghroote zwaericheijt ende verdriet; want sommighe

[p. 167]

van die aerme vluchtighe vrauwemeinschen werden ghesteken in den Vossensteert¹ ende ander incivile vanghenessen, daer men nauwelic over hende ghestaen en can, in grooter miserie ende droufheijt haers herten; maer men zeijde, datter ooc mannen onder ghemijnghelt waren ende kinderkins met blauwe ghaerdecuulkins² ende dierghelijcke. Te meer werden zij zoo strictelic ghevanghen, om datter een lettel tijts te voren, te Ghendt, een ghebodt uutgheleijt was van gheen vremdelijnghen te Ghendt te moghen logieren, zonder behoorlicke certificatie: want men presumeerde, dat dese lieden suspect waren ende vande ghueserie zeer besmet. Zij waren anghecommen tSente Pieters boven de Muunckbrugghe an tnieuwe weerck, up tSpeije, waeromme datter die wet van Sente Pieters, metghaders den proost, kennesse up nam.

De mare es ghecommen, hoe dat den duuck Dalve, met zijn volck int velt wesende, zoude inghenomen hebben dat stedekin Beerghen, gheleghen an Gulick, in dlandt vanden Beerghe, ende zouden de Spaengiaerts daer ghroote moort ghedaen hebben, verslaende mans, vrauwen ende kinderen, maer dat die Spaengiaerts daer groot wederstant vonden, zoo datter drij veendelen knechten vanden haren gheschoffiert waren; ende als zij int stedekin ghecommen waren, zoo wederstaen waren, dat zij wederom te rugghe uutwijcken moesten, ende hebbent anderwaerf inghenomen, zoo dat de vijanden de vlucht nemen moesten, haer vermant kennende, zonder die up een casteelkin waren, die met haren gheschutte in de Spaengiaerts veel schade deden, ende sonderlinghe twee Duijtsche ruters, die elc an een groot gheschut

1 Gevangenis in 't baljuwschap van St Pieters.

2 Rokskens.

[p. 168]

stonden, die an een poorte up de strate gheleijt waren, ende schotense beede af, zoo dat zij ooc een groote moort daer mede deden. Tvolck lach daer up strate doot als beesten, ende ooc veel Spaengiaerts daer onder ghemijnghelt; want een motsjaetse tot Ghendt ghecommen zijnde, verclaerde dat hij zijn meester daer zach doot ligghen, ende nam hem zijn ghelt ende van sommighe andere, terwijlen dat noch tghevechte was, ende zoo hij meende zijns meesters rijnck af te trecken, zoo waren de vinghers mits der doot zoo ghezwollen, dat hij den vingher moeste afsnijden, zoude hij den rijnck ghecreghen hebben, ende terwijlen was hij overvallen van eenen soldaet, die nam hem al zijn ghepilgiert ghelt ende behilt alleene den rijnck met den afghesneden vijnghere, ende hadde hij hem daer jeghen willen te weere stellen, zouder moghen zijn leven ghelaten hebben.

Daer wart ghezeijt up den xix^en der maent julio, dat up den xvij^en dach, dat was tsaderdaechs te voren, tot Andtweerpen inghebrocht waren zes oft zeven waghenen met ghequetste crijschknechten, die in den storm van tstedekin van tsHeerenbeerghe gheweest hadden, ende datter in ander steden ooc ghevoert waren, hoewel dat vele meenden, dattet te verre was die ghequetste tot Andtweerpen in te brijnghen, als oft men onderweghe gheen cijrurgienen oft meesters en vonde, of ten ware dattet ghedaen was tharer begheerte, als daer haer vrauwen ofte touf hebbende oft verhopende. Eenighe wilden zegghen, dat dese ghequetse waren vande ghene die vande Walen alzoo ghewont waren, vrienden jeghen vrienden, zoo dat zij jeghen melcanderen uut zouden ghesleghen hebben om tvolghen vander victailge wille; ende men wilde zegghen, datter een groot Spaensch capiteijn doot gheschoten was, die te Ghendt gheleghen hadde, ende eenighe meenden, dat den meester del campo was, welcx broeder overlanck te

[p. 169]

Ghendt in Sente Jacobs keercke beghraven was, voor tafsluutsel vanden choor, ende was vanden voornoemden campo doen ontghraven ende tdoode ghebeente met hem voeren daert hem beliefde. Zulcke supersticien coterden haer int hooft, dat de dooden niet en mochten met vreden ligghen.

Daer wart ooc ghezeijt, datter int heir vande ghuesen ontrent Vrieslandt, wel iij^m1 zwarte ruters te peerde ghecommen waren, ende datter vande onse ontrent iij^c ter neder gheleijt waren, dat welc men ghevonden zoude hebben an de tellijnghe vande doode peerden; maer tgheleeck een ghuessche upghevijnghe.

1 3000.