Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566-1568

[p. 151]

Cap. IV.

Noch een ander ghescrifte toetchierende oft rakende den heere van Bredenrode, alle zijn delicten partijculierlic verhalende, waer mede ghetaxeert wert dheere van Hoochstraten, de grave van Beerghen, den grave van Culenburch ende den grave van Nassau.

‘Phelips, etc. Van weghen onsen procuruer, generael es ons vertoocht, als hoe dat Henric heere van Bredenrode, onse lieder vassael ende onderzate, weerpende onder de voeten alle obediencie ende ghetrauwicheijt, die hij ons schuldich was, ende verghetende, dat hij singulierlic in ons ghehauden was, om der eeren wille ende pentioenen, die hij zoo curts van ons ontfanghen heeft, ja, binnen den tijden dat wij gheweest hebben in onse conijncrijcken van Spaengien, te weten van een bende van ordonancien met eenen pencioene daer anne clevende, van ghelijcker grootten als die vanden prince van Oraingnen; niet jeghenstaende heeft gheweest oorspronck van alle beroerten, die curtelijnghe ghebuert zijn in onse landen van herwaertsovere, want in de plaetse van te doene zijn debovoir ende vermoghen, zulcx als wij in hem betrauden, heeft hem ghereghelt ende gheregiert gheheel ter contrarien, hem stellende ende abandonerende in eene zeer boose ende zeer inderlicke conjuracie, met sommighe andere van zijnen complicen, ooc den meestendeel onslieder edelen ende onderzaten, vande welcke hij hem int openbare ghehauden heeft, als eene vanden principalen hoofden met sommighe andere, de welcke zouckende alle middelen om alderbest te moghen af te keerne

[p. 152]

et volck, dat zeer begheerlic es van nieuwicheden ende veranderinghen, heeft commen presenteren eene requeste an onse zeer beminde zustere, de hertoghinne van Parma ende Plaijsance, alsdoen voor ons regierende ende ghouvernerende de landen van herwaerts overe, met noch sommighe andere medeghezwoorne, in ghrooten ghetale, zeer beroerlic ende onbehoorlic onder tdecsele van auden placcate van onsen zeer hooghen, saligher ghedachten, keijser Karel den v^en, mijnen heere ende vadere, den welcken Ghodt verleene zijnen paeijs ende van onslieden; van welcker requesten, hij heeft gheweest den voortaeldere ofte de voorsprake, haudende met een zeer hooveerdich anschauwen ende uutwijsen, gheen anzien oft anmeercken nemende an onse zustere, die nochtans presenteerde onsen persoon om die vervaert te makene, ende zoo te doen verstane den volcke, dat hij ende zijn complicen zouden zijn haerlieder bescheermers; hij hadde van te voren tot hem gheroupen zijne voorseijde bende, haer ooc verweckende jeghen onsen dienste, daer zij hem nochtans ghegheven was om te helpen bewaerne onse auctoriteijt ende te hauden onse onderzaten in subjectie ende onderdanicheijt; de welcke ditte ziende, heeft terstont duer haer upghesteken ende heeft beghonst beroerte te maken an alle zijden, ende voortghaende in zijn beghonste zaken, met noch sommighe andere vanden principaelsten hoofden vander voorseijder conjuracie, heeft doen versamen alle de voorseijde ghezwoorne in die stadt van Sent Truijen, alwaer, onder ander inderlicke zaken, die daer ghetracteert waren, zoo heefter voor ooghen gheleijt gheweest ende ghesloten de wapenen te anveerdene ende te lichtene uut Duijtschlandt vier duijsent peerdevolcx ende xl veendelen voetknechten, om ons daer mede et hooft te biedene ende te vanghen naer haerlieder

[p. 153]

voornemen. Zij hebben anveert et volck onder haerlier bewaernesse, omme datte te bescheermen, dwelcke es trecht van eenen Coninc, met alle deghene die an hemlieden hebben willen hanghen en ter hulpe commen, met ghelde ofte andersins; van welcken ongheoorsamen die an hemlieden hanghen, zij ghemaect hebben een beweerp ende tghetal, alle onse landen duere van haerwaertsovere, omme te wetene haerlieder steercheijt, tot intencie te commen tharen voornemen ende onslieden reghulen ende oordonancien te gheven naer hare fantazie, ende zoo hem abandonerende meer ende meer, heeft hem int openbare upgheheven jeghen onslieden, ende heeft anveert te wapene, ende alzoo wel in onser stadt van Andtweerpen als in ander plaetsen, anghescreven volck van oorloghen, met trommel slaghen, ende die in rollen ghestelt ende anghenomen bij eede ende bedeelt onder diveersche capiteijnen; heeft ooc ghenomen zeker somme van pennijnghen, tot diveerschen stonden, van die vander consistorien vande sectarissen ende ongheoorsamen, ende die gheëmploijiert in zijn eijghen partijculier ende andersins, daert hem ghoet ghedocht heeft te zijne, ende boven desen, heeft ghegheven commissie met openen lettren, eenen Phelips Marijnck¹, zijnen tresoorier generael, omme te ontfanghen de pennijnghen, die commen zouden in hare ghemeene burse, met den welcken zij hemlieden meenden te behelpene int vulbrijnghen van haerlieder conspiracie; vanden welcken volcke van oorloghen hij ghehauden heeft een deel in gharnisoene in de voorseijde stadt van Vijanen, de welcke hij te voren van ons verheven hadde te leene, ende hadde die doen repareren, voorzien

1 Phil. van Marnix.

[p. 154]

ende steerckmaken, zonder consent ende jeghen onsen wille, ja, ooc niet jeghenstaende tverbodt dat ghedaen hadde gheweest van onsen weghen, ende een ander deel ghestelt te velde met opene bannieren, metten welcken hij ghemaect heeft vele uutloopijnghen ten platten lande, roovende, pilgierende ende bernende sommighe cloosters ende gheestelicke plaetsen ende afzettende, vanghende ende ten rentsoene stellende onse ghoede onderzaten, ja, ooc sommighe van onsen principalen officiers, die tot hem ghezonden waren van onsen weghe, als hij poochde in te nemene onse stadt van Amstelredamme ende te commen binnen onse stadt van Utrecht, wiet lief wiet leet ware, ende bovendien meende ooc in te nemene, met wel wetene vanden prince van Oraingien, ons eijlandt van Zeelandt, omme duer dat middele ons te benemene onsen wech ter zee; verweckende hier en boven die van Nimweghen gheen gharnisoen in te nemene van onsen weghen. Daer buten heeft hij zeker requeste somtijts ghepresenteert zijnde uut zijnen name an onser zustere, van sommighe van zijnen complicen ende ghezwoornen, ghedreecht bloetsturtinghen te doen ghebuerne, daer zijt met haerder steercheijt niet en zoude connen wederstaen, of zij en zoude hem accorderen tinhauden van zijnder requeste. Hier boven zijnder noch vele ander acten van vijandtschap ende wederspannicheijt, die te kennen zullen ghegheven werden ende ghetoocht waerachtich te zijne, bij onsen procuruer generael, in tijden ende stonden, bij al welcken dat notoir es mesdaen thebbene jeghen onser Majesteijt, dwelcke gheensins en es te verdraghene noch te laten passeerne zonder pugnitie, ten exempel van anderen, zulcx als onsen procuruer generael zecht van noode zijnde, ende hier boven ghelijcke provisie als jeghen den prince van Oraengien.’

[p. 155]

Van ghelijcken jeghen den heere Anthonis Van Lalaing, heere van Hoochstraten;

Van ghelijcken jeghen Guillame, ghrave van Beerghen;

Van ghelijcken jeghen Floris de Palant, ghrave van Culenburch;

Van ghelijcken jeghen den ghrave Lowijs van Nassau.