Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566-1568

Cap. XV.

Wat men zeijde vanden voornoemden gheëxecuteerden, van zijn malefactien van joncx ende hoe dees moorden te weercke gheghaen zijn, ende wat zij gheconcipieert hadden, ende wat men zeijde van tmeijskin medeghezellinne van dese moorden.

Daer naer wart tvolck hier ende daer van beede dees gheëxecuteerde cautende, ende vanden Spaengiaert wart ghezeijt, dat hij [van] Valencen uut Spaengien was, zoo voor-

[p. 76]

seit es, een quaet bouve van zijnder joncheijt up, die noch een knecht zijnde, zijnen lijflicken vader met een duvelic aenzichte vierspuwende bij nachte, zoo dede verscricken, dat hij een deel ghelts daer af creech; waerom den vader, als hij ghewaer gheworden was tbedroch ende die snootheijt zijns soons, hem dede up een ghalleije stellen. Daer af verlost zijnde, zoude hem int gharnisoen vande Spaengiaerts, die tot Napels laghen, an doen scrijven hebben, alwaer hem wederom de ghiericheijt vanden ghelde therte zoo overliep, dat hij daeromme ooc een moort dede, ende als men hem in handen hadde ende buten der stede leedde, om dat hij wijsen zoude waer hij tgherooft ghelt ghedolven hadde, zoo zoude hij ontwurstelt hebben ende eenen doot ghesteken hebben; maer daer naer weder ghecreghen zijnde, zoude wederom eenen langhen tijt up de ghalleije ghestelt gheweest hebben, daer hij niet ghebetert en es, maer heeft derdewaerf dit leelic mordadich feijt ghecommitteert an een ghoede duechdelicke vrauwe, zoo de mare van haer ghijnck, zeer caritatijf den aermen, ende an een jonck meijskin welcx ghezelschap zij begheert hadde van haer naeste ghebuerinne (wesende thouchuus van een straetkin met eenen steegher up te ghane, daer men meersserie vercochte), om haer bij te stane, tot dat haer man van uuter stede ghecommen ware. Ende up dien nacht dat tfeijt ghebuerde, zoo wast de wachte van desen vileijn, als oft Ghodt hem zijnen quaden wech ende weerck hadde willen betunen oft beletten, zoot dicwils gheschiet, dat de Heere den sondaers haer quaet voornemen behindert, up dat zij te min zondighen zouden ende der verdommenesse niet beschuldich werden; maer hij, als een ander Judas, vanden boosen gheest voortghedreven zijnde, es uut zijnder nachtwachte gheghaen, ende commende in zijn logijst heeft dit ghruwelic

[p. 77]

ende wreet feijt, om des ghelts wille (daer een ijeghelic hem an besmet) vulbrocht, welck ghelt nochtans hij somtijts plach groffelic te vertuusschene, hoewel dat hij dicwils ooc groot gheluck daer mede hadde, als oft Ghodt alzoo zijn ghiericheijt verzaden ende ghenouch doen wilde. Dit stick ghedaen zijnde, zoo es thoerkin daer noch in huus ghebleven, ende es tsanderdaechs in de duere ghestaen, ende als men haer vraechde waer tmeijskin was, zoo sprack zij, dat zij noch sliep, maer twas (lacen!) den langhen slaep. Daer naer hebben zij thuus upgheloken, ende zijn metter proije wel drij mijlen uuter stadt ghetrocken om teenighaer wech te reijsen; maer alzoot Ghodt wilde (die somtijts zoo groote mesdaden, als de meinsche hem niet en betert, niet langher en wilt onghepugniert laten), zoo es hij wederomme ghekeert, om dat hij, als een eerlic soldaet, noch zoude in zijn ghaigie blijven, ende om tzelve zijn quaet te beter te bedecken, zoo meende hij wel tsnachts daer naer thuus, daer hij dees moorden helpen doen hadde (daer noch beede de doode lichamen in laghen), in brande te steken, om dat men wanen zoude, als dat zij bij qualic zurghe draghen daer in verbrant waren. Maer Ghodt die beschictet anders, zoo dat hij, eer dien tijt quam, ghevanghen wart met zijnder snoere, ghezellinne van zijn quade weercken. Uut dien brant, haddet vulcommen gheweest, hadde moghen groot perijckel ende quaet procederen, mits al dat vremt volck datter in de stede was, die som meer gheneghen waren om stelen ende rooven dan om den brant te helpen blusschen. Hij dan ghevanghen zijnde, sprack zeer ooveerdelic (als of men hem tonrechte ghevanghen hadde), wat zij tot zulck een eerlic soldaet, als hij was, wisten te zegghen; sprack ooc, dat hij tfeijt gheensins ghedaen en hadde, maer dat daer lettel verlancx an was, mits dat die van Ghendt al

[p. 78]

Lutheranen waren. Om welcke woorden ende meer andere, hij vande hoverheijt vande Spaengiaerden ghestraft was ende een fenijnich schellem ghescholden, ende mits dat hij buten der pijne noijnt tfeijt en wilde kennen, zoo zegghen sommighe, dat hij niet en zou ghestorven hebben, mits dattet in Spaengien die manniere es, dat men niemant ter doot en brijnct, of zij en kennen tfeijt buten der pijne; maer mits dat hij van kindts beene voor een persoon van boosen leven berucht was, die ooc nauwelic noijnt in de keercke en quam, contrarie de natuere vande Spaengiaerts, die zeer keerckelic pleghen te zijne, ende omdat men wel wiste, dat hij over lanck de doot verdient hadde, zoo wart hij van hemlien ter doot verwesen, ende en wisten nauwelic desen booswicht wat pijne andoen. Hij was ooc sdaechs te voren up een peert ghevoert tot buten der Keijserpoorte, om dat hij wijsen zoude waer hij tgherooft ghoet ghegraven hadde; maer twas al voor niet: hij en heeft niet willen wijsen. Hij en wilde ooc, als hij moeste steerven, zijn biechte niet spreken, noch zijn mesdaet bekennen, zoo voorseijt es, waeromme datter ooc niet eenen Spaenschen priester bij hem en was. Al dat hij dede, dat was dat hij dat hauten cruijskin somtijts custe, als eene nochtans die Ghodt niet en kende noch an en riep, zoo ooc de dochter dede, die nochtans naer haer doot in een clooster beghraven was. Ghodt hebbe de zielen, daer zeer voren te vreesen es, dattet vaten waren der gramschap Ghodts, een ghruwelic spectakel voor verstandighe herten.

Van dees dochter zeijde men, dat zij de bastaerde dochter van meester Jacob die magicus was, te Bruessel gheboren, ende hadde daer int leven ghezeten. Zij hadde ooc te Ghendt ghewoont tSente Pieters, ontrent tSpriete, neffens de Leije in een bordeelkin, ende hadde daer alle manne ghemeene

[p. 79]

gheweest, te schoon een lichaem om zoo vuul weercken te anthieren, maer van haer onversaecheijt verwondert hem elck. Die ander ghevanghenen weenden, als zij ter doot uutgheleet wart. Daer zoude zij ooc weemoedich gheworden hebben ende mede gheweent hebben; maer terstont daernaer zulck een couraige ghrijpende, dat zij beter een ijseren dan een vleeschelic herte scheen te hebben, ziende alle reijsen omme, als men den pacient, die an haren rugghe zat, neep met der heeter tanghe, ende ziende naer tvolc, dat in de veinsteren lach, zonder eenighe zwaericheijt te maken, ende ooc daer men hem de handt afcapte ende neffens haer zijde verwurchde, zeer mesmaect, verbrant ende bebloet zijnde, en scheen niet te verscricken; noch ooc, alsser eenen loop onder tvolck quam, duer een burse, die daer gherooft was, terwijle dat men hem hijnck, zoo dat tvolck met een ghedruus in die nauwe straetkins wech liep, ende men groot gheruchte ontrent den Predicheeren maecte; noch ooc vanden bloede, dat up haer speijtte; noch als men haer met die tanghe drijewaerf neep; noch ooc als men besich was met haer te verwurghen. Tscheen wel an haer sprake, dat zij in Brabant gheboren was oft emmer langhe ghewoont hadde. Waer zij voort eeuwelic ghijnck wonen, dats Ghodt bekent.

Men wilde zegghen, datter noch eenen Spaengiaert was, deelachtich dese quade malefactie, die up tSjas metten gheroofden ghelde ghevlucht was, ende dat hij anghesproken was vanden baliu vander nieuwer vaert, Franchoijs Paesscharis, die een vande vier capiteijnen te Ghendt gheweest hadde, in hulde vander wet, jeghen de ghuesen, die begheerde zijn paspoort te ziene; maer hij sprack hooveerdelick, hij en stont voor hem niet te rechte, hij wist wel waeromme hij ghezonden was. Aldus es hij naer Zeelandt overghevaren.