Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566-1568

Cap. XII.

Van zeker tortueren van malefactuers, ende van zes malefactuers, die buten der Mudepoorte ter ghewonelicker plaetse levende verbrant waren, ende ander dijnck meest dienanghaende.

Up den zevensten februarius, zaterdach wesende, waren te Ghendt overgheleet ter pijnbanck, vier jonghe ghezellekins van die met die xi^e ghevanghen waren, dewelcke

[p. 251]

ghekent hadden wel x of xij rooven, die zij ontrent Ghendt ooc ghedaen hadden, als tHuesden, te Destelbeerghe ende eldere, zoo mij verclaerde meester Roelandt Van Embijse, ende dat ooc ghevanghen ghenomen was den weert daer zij ghelogiert waren. Onder andere hadden zij tHuesdene een ghoet taerwen man, Macharius Schepens voornoemd, handen ende voeten ghebonden, ende zijn huijsvrauwe treckende vanden zolder nederwaert, van ghelijcken, ende haer ghepijnicht, zoo voorschreven es, zoo zij meer ander ghedaen hadden, die quellende met viere ende messen om te weten, waer haer ghelt was, die beroovende ende spoelgierende, alzoo zij ooc berooft hadden sommighe schepen, bij nachte ende onttijde, brekende ooc bij nachte in der lieden huijsen buijten te lande, oft loopende met boomen de dueren in den gront.

Aldus, up den xvij^en februarius, dicendach wesende, werden zesse vanden voornoemden quaetdoenders uut den sausselette ghehaelt, meest jonghe baroenen¹ waeraf den eenen, als hij ten steegher neder ghebrocht wart tusschen de handen vande dienaers, spranck eenen hooghen spronck ende meendese wel ontloopen te hebben, waeromme zij hem zeer vaste hilden achter an den necke bij der craghe van zijnen rocke. Hij sprack: twas hem alleleens, weder Godt ofte de duvel zijn ziele hadde, en vraechder oock niet naer wat men met hem dede, ende commende in de criminele vierschare van schepenen werden bedijncht vande malefactien hier voren ghenoumt, ende bijsonder vander tijrannie, die zij tHuesden ghedaen hadden, uploopende met een haut die duere, bij nachte; bindende den man handen ende voeten, ende treckende dwijf vanden zolder nederwaert, haer

1 Edellieden.

[p. 252]

van ghelijcken doende, ende quelden den man met viere onder de planten van zijn voeten ende in de hamen van zijn beenen, ende de vrauwe zoo voorseijt es, waeromme zij verwesen werden gheexecuteert te zijne metten viere, datter de doot naervolghen zoude, buten der Mudepoorte, ende al haer ghoeden gheconfiscquiert sConincx proffijte; ende daer naer werden zij gheleet naer tsGraven Casteel, naer daude costume.

Daer was ooc ghelast, dat gheen Spaengiaerts en zouden moghen commen zien de voornoemde justicie, om dat zij zoo beroerlic ende oneerlic gheleeft hadden up den Coorenaert, zoo datter af overleden waren xvij mannen, ende onder andere den supier in tsGraven Casteel, Phelips De Stoppeleere, een appeert¹ man, die gheerne bij zijn snoere was, de welcke al haer dijnghen om hem an dien staet te helpen, in de pussem² ghestelt hadde, ende nu, mits zijn overlijden, gheen verghelt daer af en hadde; dus veer zij ghelijck zulcke vrauwen pleghen die ghehuwede mans ghebruucken, en zulcke mans crijghen ooc dicwijls eenen quaden fijn, ghelijct ooc van desen ghebleken es. Ende om te ziene of zulck ghebodt wel onderhauden zoude zijn, zoo reet den meester del campo zelve met zijn ander capiteijnen ende hallebaergiers tot an de Mudepoorte, alwaer een Spaensche wachte was, die gheen Spangiaerts uut en lieten ghaen, hoewel datter daer veerckelde met een eerdtvelderkin³ naer den Ghalghenbeerch, ende andere die witte voeten hadden⁴ waren daer ooc ghezien. Den meester del campos, wel met x of xii sinjoors te peerde oft capiteijnen frisch int abijt

1 Onbeschaamd.

2 Lombard.

3 Klein vaartuig.

4 Voor wie men gunstig gestemd was.

[p. 253]

ende ooc haerlier provoost, zaghen de justicie doen, dewelcke ghebuerde zeer spade, te zonne onderghanghe, waerom dattet veel volcx verdroot, die weinschten, dat zij daer niet ghecommen en waren; sommighe andere keerden weder naer huus. De mare ghijnck, dattet was om dat dees pacienten hemlien hadden zoo qualic willen stellen, ende zouden int sGraven Casteel tafelen ende cannen omverre ghesmeten hebben, heetende de dienaers schelmen ende verraers, ende en wilden niet te vreden zijn met ghezauten vleesch, maer schauweren ende cappoenen hebben, ende niet ghedoen met bier, maer wilden wijn hebben. Nochtans, als zij ten Ghalghenbeerghe ghecommen waren, en schenent gheen lieden zijnde die qualic ghestelt waren, maer waren zoo hertelic ende eenpaerlic roupende an Godt om ontfaermenesse van haren zonden, dwelck quam uut zulck een berau, dat steenen zouden moghen gheweent hebben. Zij bekenden haer die meeste zondaers vander weerelt te zijne, zaghen naer den hemel, riepen: O schepper der weerelt, o Zone Godts, zijt ons aerme zondaers ghenadich ende ghoedertieren. Men hoorder anders niet dan eenpaerlic roupen tot Godt ende zijn ghebenedijde moeder Maria, dat zij voor haer haren Zone zoude willen bidden; spraken som haren Paternoster, Ave-Maria, Credo in Deum, al in vlaemsche, daer zij int husekin stonden om verbrant te zijne, zoo dattet een melodije om hooren was, hoe dees aerme pacienten tot Godt onsteken waren. Zij waren up twee waghenen ghebrocht: den eenen quam up de zijde van Wondelghem, ende die werden eerst int huijsekin gheleet, ende den anderen quam vande zijde vanden Ham, ende die verbeijde tot dat dandere al vast gheketent waren, alwaer een man up zat, die zoo compasselic riep up Godt, dat mij de tranen uuten ooghen spronghen. Men zeijde voorwaer,

[p. 254]

datter sommighe ghoede lieden, weerlic int abijt maer gheestelic van herten, veel duechden daer in ghedaen hadden, dees aerme verdoolde meinschen ommekeerende up den godtsalighen wech, met hulpe vander ghenade Godts; want men zeijde, dat die gheestelicke broers dies nauwelic en conden ghedoen. Zij dan alle vastghemaect zijnde ende zonder uphauden up Godt roupende, wart tvier daer in ghesteken, ende bleven in de vlamme noch up Godt roupende een pooskin, tot dat haer de groote pijne zoo overviel dat zij creesschen aeije, aeije, zoo dat terstont haer kelen heesch waren, ende versticten vanden roock ende vlamme. Tvier brande zeere ende langhe, doe zach men die aerme zes lichamen staen, ende tvier in tsmaut van haer lichamen branden ten diveersche plaetsen. Die daermen hijnghen ooc uut haer buucken, alzoo claer als lanteernen in de vlamme. Ghodt wille haer zielen vonden hebben, zoo ic vaste betrauwe, dat hij doet.

Eer dees justicie wel ghedaen was ende tvier noch brande, spraken sommighe, die te peerde zaten, als dat hem elck zoude aesten om binnen der poorte te gheraken, men zoutse aest ghaen sluten, dwelck tvolck ooc dede, haer zoo zeer aesten als zij mochten. Dese pacienten waren som van Amstelredamme, van Brugghe, van Blanckenbeerghe ende eldere.