Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566-1568

Cap. V.

Van een ghevecht te Ghendt in den Hoijaert, tusschen die Spaengiearts ende sommighe vremdelinghen; hoe daer groote schatten ghevonden waren in tnieu casteel te Ghendt, toebehoorende den grave van Egmont, ende waer duer de voornoemde Graven meer ende meer beschuldicht werden; ende hoe den meester del campo met Egmont sprake hadde.

Up den voornoemden xvj^en der maent januarius, wasser een leelic ghevecht tusschen twee of drij vremde persoonen, die te Ghendt in den Hoijaert te logijste ghecommen waren,

[p. 217]

ende de Spaengiaerts in de heerbeerghe, tsavonts late, alwaer eenen vremden man deerlic vande Spaengiaerts doot ghesteken was ende met eenen rapier int hooft ghehauwen ende duerreden. De andere namen zij bovendien ghevanghen, ende leeddense tot den meester del campo, ende deden de mare ghaen, als dat zij onsen Coninc veracht hadden ende den prince van Orainge ghepresen; zouden ooc ghezeijt hebben, dat zij deerste Spaengiaerts, die zij te passe vinden zouden, vermoorden oft dootsteken zouden, dwelc al gheen veerwe en ghaf; maer die soldaten ghavent zoo uppe om haerlier schip schoon te maken.

Up den xvij^en januarius, zaterdach wesende, waren te Ghendt int nieu casteel vonden in een verloren camere ende aude mueraige, daer die soldaten haerlier water maecten ende daer men diveersche vuijlicheijt drouch, open ghebroken zijnde zeker secreet, diveersche costelicke keerckelicke juweelen ende ornamenten ende veel ghelts, ende onder andere eenen zelveren Sente Christoffels met tkindekin Jhesu up zijn schauderen, alzoo groot als tleven; een fighuere van Sente Nicolaus, van fijnen ghaude, peerlen ende edel ghesteenten; ende was den tresoor ende schat vanden grave van Egmont, die daer ghevanghen zat. Dese schatten oft ornamenten zouden hem verstorven gheweest hebben vanden bisscop van Ludick, van zijnder moederlicker zijde, ende ooc wasser hem toeghecommen, zoo men zeijde, vanden bisscop van Utrecht, indien tgheestelic ghoet succederen mach. Daer waren ooc veel juweelen ende schatten van zijn auders, ende ooc van zijnder huijsvrauwen baghen ende abijten, want daer waren ooc zeer costelicke abijten vonden van ghaut, zelver, fluweel, peerlen ende ghesteenten, duerstict ende verchiert. Zijn magnificentie wart daer inne wel betoocht ende oock in dovervloedicheijt vanden ghelde,

[p. 218]

datter vonden was, ende onder andere vremde costelicke ende coninclicke juweelen, twee zelveren croesen zoo hooghe verheven, dat een man rechte staende, ende de zelve croesen oft schalen beneden up tpavement staende, daer uut met die slechts te helden, drijncken mochte. Dese costelicheijt zoude besocht gheweest hebben duer toverscrijven vanden duuck Dalve, als daer bij informacie de kennesse af hebbende, welcke costelicheijt toeghezeghelt wart met den zeghel vanden Coninc, tot sConincx proffijte, ende al waren hier onder sommighe keerckelicke juweelen vonden, dat en was gheen wondere; want hij ende zijn auders hadden veel costelicke verchiercelen van hare capellen, etc. Maer diet int quade uutleijden, ende sonderlinghe die Spaensche soldaten, maecten daer duere de zaken vanden Grave veel zwaerdere; want hier af was diveersche sprake onder hemlieden. Eenighe zeijden, dat dees juweelen ende ornamenten vanden grave van Egmont, als een keercdief gherooft waren, diese aldaer verborghen hadde, dwelc leelic ghezeijt was. Ander spraken, datse eenighe ander heretijcsche heeren mochten gherooft hebben ende hem te bewaren ghegheven hebben. Ander zeijden, dat zoude moghen wesen, datse eenighe gheestelicke hem zouden te bewaren ghegheven hebben; maer dat en ghaf gheen veerwe, zeijden andere, anghezien dat nu gheen sonderlinghe vreese meer en was vande foele vande ghuesen, ende dat dlandt alomme vul gharnisoenen lach; dat ooc den duuck Dalve metten Spaengiaerden hier in dlandt emmertoes langhen tijt gheweest hadde, zoo dat mits dien, indient eenighe gheestelicke hem te bewaren ghegheven hadden, zij datte wederomme gheheescht ende ghehaelt zouden hebben, ghelijck den prelaet van Sente Pieters ende andere haer ghoet weder doen halen hadden. Ooc zoudet met rechten den

[p. 219]

Grave zelve verclaert hebben, ende ghewesen wart verborghen ware, hadde hij niet suspect in dese zake gheweest. In somma de zaken vanden grave van Egmont stonden nu alzoo, dat de Spaensche soldaten expresselic zeijden, als dat den hertoghe van Alve ghescreven hadde an den Coninc in Spaengien de informatie, die ten laste van Egmont ende Hoorne ende andere ghehauden was, welcke informacie zeer ampel ende claer wart duer haerlier nederlaghe ende stricte vanghenesse, ende ooc duer de nederlaghe ende vanghenesse van ander ghemeen persoonen ende heeren van minder qualiteijt, de welcke hem te stauter beschuldichden om dat zij zaghen, dat zij zelve ghevanghen zijnde ende som ontboden oft inneghedaecht, int lijden ende perijckel van lijf ende ghoet te laten ghecommen waren, daer de voornoemde groote meesters cause af gheweest hadden, hemlien voetsel ghevende ende thooft in den wint haudende. Aldus bast de zake overal al uute, te meer, want zij te min vreesden te belasten Egmont ende ander groote personagien, omdat zij wel wisten, dat zij eensdeels ghevanghen ende anderdeels ghevlucht waren, als gheen cracht meer hebbende om haer over haer beclaghers te wreken, noch ooc haer vrienden uuten name van hemlieden; want des Conincx macht ghijnct al te boven, de welcke voor andtwoorde zoude uut Spaengien overghezonden hebben (ghezien hebbende alle de leelicke delicten, die tharen laste ghebleken waren), waeromme dat mense noch levende behilt ende niet en justicierde. Dit was de sprake onder de soldaten. Haer dochte ooc wel, dat zeer curts sentencie over hemlien sprijnghen zoude, en dat mense te Ghendt up de maerct onthoofden zoude, ende haer hoofden, als verraders, up staken stellen. Ende spraken andere, dat men Egmont als een verrader onthoofden, ende zijn hooft up eenen staeck stellen zoude, ende den grave van

[p. 220]

Hoorne zoude men als een heretijck verbranden, zegghende, dat Egmont ende dander mesjantelic ghedaen hadden, ende bijsonder Egmont, die den Coninc al zijn zaken betraut hadde ende ghemaect een capiteijn van zijn peerderuters in Nederlandt, ooc veel ghelts hem ghezonden hadde, wel tot xl of l duijsent ducaten, voor eenen schijnck ende gratueteijt, rechts voor de comste vanden duuck Dalve, in recompense van zijnen ghetrauwen dienst, hoe wel hij van doe ter tijt al bedreghen ende belast was van mij vrauwe de hertoghinne van Parma, ghouvernante, etc., die nu vertrocken zijnde, den duuck Dalve tregiment in dees Nederlanden alleene ghelaten hadde, met wille ende consente vanden Coninc, zoot wel blijct an tvoornoemde mandament ende oordonancie sConincx voorscreven, daer hij ooc ghenaemt staet.

Eenen tijt hier te voren, hadde den meester del campo, (die dicwils jeghen Egmont plach te ghaen spelen metten teerlijnck, daer Egmont meer gelucx mede hadde dan met zijn quade conspiracie, die hij voren ghenomen hadde) hem sommighe pointen, die hij wel wiste tzijnen laste voren ghehauden hebben, up welcke pointen ende articlen den voornoemden Egmont gheen clare absolute andtwoorde en conde gheven, als metter waerheijt int herte gheraect zijnde, zoo dat hij wart weenende ende tranen sturtende, zegghende dat hij hoopte, dat den Coninc, alle dijnck wel vernemende, ghoede justicie doen zoude, als of hij hadde willen zegghen, dat hij van sommighe zijn benijders tonrechte ofte te hert belast was, dwelck zonder twijfel compasselic ware eenen ghevanghen Prince alzoo te bezwaren, indient waerachtich ware. De weemoedicheijt vanden Grave ende Prince, zulck een machtighe personaige, die als een Coninc in Vlaenderen gheacht, gheëert ende ghezien was, beweechde (zoo men zeijde) den meester del campo tot weemoedicheijt ende medelijden.