Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566-1568

[p. 162]

Cap. XXVII.

Hoe des duucx Dalve bastaert zone te Ghendt inghereden quam, ende neerstelick dede spueren naer die moordenaers vander foele up den Coorenaert; van een justicie te Bruessele; hoe de Spaengiaerden haer feet blauwelic excuseerden, ende hoe zij van een van hare predicanten openbaerlic ghestraft waren, ende hoe des Duucx bastaert zone voornoemt zeer vergramt was up de Spaengiaerden.

Ende daer quam tsanderdaechs naer noene inghereden te Ghendt, den natuerlicken zone vanden duuck Dalve, een gheestelic persoon, met hondert ende zeven peerden, carabijnen ende andere. Hij hadde een hermosijnen hoijken ende keerle, daer een cruijse up stont, beteekenende dat hij was vander grooter oorden van Spaengien; daer af es den Coninc de eerste ende desen de ij^e, ende es gouvernuer oft generael van al den peerdevolcke van Spaengien, een man audt ontrent xl jaren, van ghoeden ingiene ende zinnen, daer zij meer estijme af hauden dan vanden Duucx ghetraude zonen om zijnder wijsheijt wille. Dese terstont beval scheerpe wachte an de poorten te hauden om dees moordenaers te betrapen, ende hadde met hem ghebrocht den hanchman van Bruessele; ander zeijden van drije hanchmans. Daer was ooc uutghereden den souverain van Sente Pieters, Gheeraert Rijm, ende meer andere talle canten om hemlien te crijghen, ende men zeijde, dat zij van te voren in ander steden bescreven waren. Men zeijde ooc, datter up den zelven zondach neerstelic vernomen wart, welcke de beschuldighe waren, ende datter snachs daer naer, deen zeijde xx, dander xxx, de derde wel xl soldaten ghevanghen waren. Ooc

[p. 163]

was ghevanghen den capiteijn, die de wachte doe ter tijt (als dees deerlicke moorden ghebuerden) in de Olijeslaghershuus hilt, ende ooc den veendele, messchien om van haer te vernemen wie de rechtschuldighe waren; want zoo de ghemeen mare ghijnck, die wachte en wast niet, die tfeijt deden, maer ander Spaengiaerts, die van diveersche straten ende wijcken der stadt daer ghecommen waren de justicie zien doen; maer daer in bleef de voornoemde wachte te curt, dat zij niet met haer langhe spiessen hemlien en weerden, die tvolck met de rappieren sloughen ende staken. Niet min men wilt zegghen, datter sommighe ooc de lieden met spijssen staken, ander zouden de quaetwillighe ghekeert hebben ende noch vele quaets belet hebben.

Tsanderdaechs, up den xv^en der maent maendach wesende, sprac men openbaerlic, datter in tsGraven Casteel sommighe van dese die ghevanghen waren, ter pijnbanck gheleet waren; ende van Bruessel quam de tijdijnghe, als dat curts daer te voren aldaer een zeer scheerpe justicie ghedaen was, als een man ghebraden, met een vier dat verde van hem ghemaect was, om dat hij zijn moeder ende zuster vermoort hadde, ende en was gheen Lutheraen, zoo sommighe zotte ende spijtteghe Spaengiaerts ta Ghendt zeijden.

Daer wart ooc ghezeijt, datter alsdoe te Ghendt noch xj ghequetste overleden waren, ende datter noch xiiij zeer cranck laghen ende vul perijckels der doot. Men dede ooc van desen Mons^rs weghen groote diligentie up den voornoemden dach, om te vernemen naer de recht schuldighe. In somma daer was ghenouch te doene. Die Spaengiaerts hadden gheerne haer van dit feijt veronschuldicht, ghelijck zij melcanderen macht zeere favoriseren, maer en conden

[p. 164]

gheen redenen bij ghebrijnghen, die veerwe ghaven. Deen zeijde, tquam bij, om dat zij melcanderen niet en verstonden; andere, dat men in Spaengien alzoo dicwils vacht als men justicie dede; de derde zeijde, datter in eens mans huijs vonden waren wel viij hallebaerden ende zoo veel rappieren, wonende ontrent de Nieubrugghe, ende zoude voor den meester del campo ontboden gheweest hebben ende ghenade begheert hebben; maer twaren al verzierde lueghenen, en achter naer en wisten zij wat zegghen, ende beclaechden, dat gheschiet was ende dattet al haer schult was. Ja, een van haren predicanten, een gheleert man, hadde zelve in den hoop gheweest ende tspel ghezien. Dese preecte ten Predicheeren int cloostere, ende zeijde hemlieden anne openbaerlic, dat zij dieven, roovers ende moordenaers waren, zegghende: wilt ghijlieden christen meinschen zijn, ende waent ghij dat ghenouch es, dat ghij popelt ende leest ende veel cruijskins maect, neen voorwaer, ghij en moocht Godt alzoo niet bedrieghen; al en werdet hier niet ghewroken in dees weerelt, ziet [zijt] dies zeker, dat u gherekent zal werden in dander weerelt, indien ghij gheen penitentie en doet, die souffisant es ende condigne¹. Men zeijde ooc voorwaer, dat den voornoemden ij^en prioor van Spaengien zeer gram was om dit boos inexcusabel feijt, zegghende, hij zoude de beschuldighe straffen wie zij ooc waren, al warent de capiteijnen, ende den meester del campo zelve, en wilde emmer, dat zij gheopenbaert werden van haer medeghezellen de Spaengiaerts, oft anders hij zou de fautuers ooc scheerpelic doen corregieren, indien hijse bevinden conde. Over zulcx was, up den xv^en decembris, eenen Spaengiaert zeer ghepijnt; maer den anderen bekende onghepijnt zijn schult int sGraven Casteel, alzoo de mare onder tvolck liep.

1 Evenredig met de schuld.